چرا باید اسطوره‌ها را بخوانیم؟

رضوان محمدی، پژوهشگر در حال آماده‌سازی مجموعه ۹ جلدی اساطیر بین‌النهرین است.

رضوان محمدی می‌گوید: کمترین وجه اشتراک ما با گذشتگان درباره نیازها و ترس‌های ابتدایی و بنیادین است و تلاش برای زندگی و دوری از مرگ در وجود هر موجودی وجود دارد و گذشتگان به این ماجرا قوی‌تر اشاره کرده‌اند.

رضوان محمدی، پژوهشگر در حال آماده‌سازی مجموعه ۹ جلدی اساطیر بین‌النهرین است که تاکنون ۴ جلد آن در انتشارات زهره علوی راهی بازار کتاب شده است.

او درباره کتاب‌های منتشر شده گفت: اولین نسخه از این مجموعه را به «گیلگمش» اختصاص داده‌ام، در صورتی که دومین اسطوره در بین‌النهرین است. این موضوع هم به دلیل اهمیتی است که اسطوره «گیلگمش» دارد و هم اهمیتی که این اسطوره برایم دارد. حماسه آنوماالیش، اَتَرَه هَسیس و اِررا نسخه‌های بعدی هستند. هرکدام از این‌ اسطوره‌ها درباره مسائل مختلف صحبت می‌کنند مثلا آفرینش مردوک، آفرینش انسان و طوفان بزرگ، اینکه ارا مردوک را از بین می‌برد، دارم بر روی این اسطوه ها کار می‌کنم.

محمدی درباره «گیلگمش» نیز توضیح داد: گیلگمش به مفهوم مرگ و ترس‌های بنیادین می‌پردازد در واقع «گیلگمش» در جست‌وجوی جاودانگی راهی یک سفر قهرمانی می‌شود. این حماسه میرا نیست و در بستر زمان خود را حفظ کرده و با تعهد به نسخه اصلی خودش را تا امروز رسانده است. مطمئن هستم این اسطوره در طول زمان نیز پیش خواهد رفت زیرا ترس‌های بنیادین انسان یعنی ترس‌ از مرگ، جاودانگی و دوری از بیماری بین تمام انسان‌ها با زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف و در دوره‌های مخلف زندگی مشترک است.

این پژوهشگر معرفی این ‌اسطوره‌ها به نسل z را هدف خود از نوشتن این مجموعه خواند و اظهار کرد: برای اینکه این نسل با این مفاهیم آشنا شوند و اساطیر را به آن‌ها بشناسانیم، نیازمند توسل به راه‌های مختلف هستیم. نسل جدید با ابزارهای تازه بیشتر در ارتباط است و بنابراین در فکر تولید پادکست درباره این مجموعه هستم تا هم نسل جدید بتواند ارتباط بیشتری بگیرد و هم تلفظ صحیح اسطوره‌ها را بدانند.

او درباره اینکه دانستن از اسطوره‌ها چه فایده‌ای برای انسان‌های امروز دارد، گفت: کمترین نکته وجه اشتراک ما با گذاشتگان درباره نیازها و ترس‌های ابتدایی و بنیادین است که فارغ از زمان و موجودیت ما را بهم مربوط می‌کند. در هر موجودی تلاش برای زندگی و دوری از مرگ وجود دارد و گذشتگان به این ماجرا قوی‌تر اشاره کرده‌اند.

او افزود: لذت و شیرینی زندگی، شیرینی عشق و بچه ‌داشتن، عاطفه و همنوع‌دوستی و مفاهیمی از این دست بسیار بیش از شش‌هزار سال قبل وجود داشته و به صورت شفاهی نسل به نسل منتقل شده تا زمانی که انسان قدرت کتابت پیدا کرده و آن مفاهیم را مکتوب کرده و احساساتش را به صورت مستند ثبت کرده و الان به آن دسترسی دارد. هر کدام از اساطیر داستان‌ خود را دارند به‌خصوص اساطیر بین‌النهرین که درس‌های بزرگ و شگفت‌انگیزی به ما می‌دهد.

محمدی خاطرنشان کرد: اخلاق، عدالت، خرد وخردورزی، تعادل، انصاف، رفاقت و وفای عهد در عالی‌ترین شکل ممکن در این اسطوره‌ها یافت می‌شود، درصورتی که بسیاری فکر می‌کردند انسان‌ها ۲۰۰ سال قبل معرفت کافی برای استفاده از این مفاهم را نداشته‌اند، درصورتی که هزاران سال این مفاهیم برای انسان مهم بوده و نسل به نسل گشته و به دست ما رسیده است. این ارتباط طولانی بین نسل‌های مختلف انسان هم شیرین است و هم خیلی عجیب، نوعی بند ناف کیهانی که آدمی را متوجه موجودیت، حیات و خرد فراتر از کالبد می‌کند، موجودیتی که جریان داشته و همیشه وجود دارد و بی‌شک در آیندگان وجود خواهد داشتند. شیرینی دانستن اسطوره‌ها آدمی را به چیز دیگری تبدیل می‌کند و خط‌ مرزی به وجود می‌آورد که آدمی را به قبل و بعد تعریف می‌کند.

رضوان محمدی در پایان با تأکید بر اینکه اسطوره‌های بین‌النهرین پر از خرد و شگفتی است، گفت: شگفت‌انگیز بودن این اساطیر مرا به سمت خود کشاند و خواستم در این مجموعه‌ها این شگفتی‌ها و لذتی را که از این شگفتی‌ها برده‌ام به زبان ساده برای نسلی که شاید خیلی اهل کتاب و خواندن نیست، بیان کنم.

تماشاخانه