ضربات سر در فوتبال: عامل پنهان آسیب مغزی و زوال شناختی

تحقیقات جدید نشان می‌دهد سر زدن به توپ فوتبال با ایجاد ناهنجاری در ماده سفید مغز، منجر به آسیب مغزی می‌شود.

به گزارش ایسنا، تحقیقات جدید نشان داده است که ضربه‌های جزئی به سر مانند ضربه سر به توپ فوتبال، موجب ایجاد ناهنجاری در ماده سفید مغز می‌شود.

محققان انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی (RSNA) تصاویر MRI مغز ۳۵۲ فوتبالیست آماتور ۱۸ تا ۵۳ ساله، اعم از زن و مرد را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. آنها ناهنجاری‌هایی را در ماده سفید اطراف مغز، به‌ویژه در لوب پیشانی مشابه با انسفالوپاتی مزمن جراحتی (CTE) کشف کردند.

انسفالوپاتی مزمن جراحتی (ناشی از ضربه) به اختصار «CTE»، نوعی زوال عصبی است که با زوال عقل همراه است. این بیماری در کشتی‌گیران، بوکسورها و سایر قهرمانان ورزشی که دچار «تکان مغزی» (Concussion) شده باشند، دیده می‌شود و با نام‌های دیگری همچون «انسفالوپاتی مزمن بوکسورها»، «انسفالوپاتی جراحتی بوکسورها»، «دمانس بوکسورها»، «آسیب جراحتی مزمن مغز مرتبط با بوکس (CTBI-B)  و سندرم مُشت‌خوردگی شناخته می‌شود.

انسفالوپاتی مزمن جراحتی یک بیماری مغزی پیشرونده است که همانطور که گفته شد، اغلب با ورزش‌های تماسی و ضربه‌ای مانند بوکس یا فوتبال همراه است؛ جایی که ورزشکاران با ضربه‌های مکرر به سر مواجه می‌شوند.

افراد مبتلا به انسفالوپاتی مزمن جراحتی اولیه ممکن است از مشکلات حافظه، تغییر خلق و خو، بی‌ثباتی عاطفی و مشکلات رفتاری مانند تکانشگری یا پرخاشگری رنج ببرند. این بیماری همچنین با افسردگی و خشونت مرتبط است و علائم آن شامل زوال عقل، مشکلات گفتاری و بینایی و علائم مشابه با بیماری پارکینسون و عدم کنترل حرکت ماهیچه‌ای با پیشرفت بیماری بدتر می‌شوند.

در حالی که زدن ضربه‌های سخت به سر چیزی نیست که به طور معمول در فوتبال ببینیم، اما سر زدن به توپ در این ورزش بسیار شایع است که می‌تواند چنین خطراتی را به همراه داشته باشد.

لوب پیشانی بخشی از مغز است که در آن عملکردهای شناختی مانند تصمیم‌گیری انجام می‌شود و حافظه در آن قرار دارد. پیشانی همان نقطه‌ای است که بازیکنان فوتبال معمولاً از آن برای زدن ضربه به توپ با سر استفاده می‌کنند.

در این مطالعه تصاویر ام‌آرآی مغز ۳۵۲ فوتبالیست با ۷۷ ورزشکار دیگر که ورزش‌های تماسی و ضربه‌ای انجام نمی‌دهند، با تکنیکی به نام «ام‌آرآی انتشار»(dMRI) مقایسه شد. این روش بر حرکت مولکول‌های آب در بافت‌ها تمرکز می‌کند تا ناهنجاری‌های ظریف مانند سکته، بیماری‌های عصبی و آسیب‌های مغزی تروماتیک(TBI) را که در ام‌آرآی‌های سنتی غیرقابل تشخیص هستند، شناسایی کند.

بسیاری از ورزشکاران حاضر در این مطالعه هرگز مبتلا به TBI یا ضربه مغزی تشخیص داده نشده بودند که تأثیر تجمعی ضربه‌های جزئی مانند سر زدن به توپ فوتبال را برجسته می‌کند.

بازیکنانی که ضربه‌های سر بیشتری به توپ داشتند، ناهنجاری‌هایی را در ماده سفید مجاور شیارهای لایه بیرونی مغز که برای به حداکثر رساندن سطح قشر مغز و جداسازی مناطق عملکردی مغز ضروری است، نشان دادند. ماده سفید را می‌توان به عنوان شاهراه ارتباطی سیستم عصبی مرکزی در نظر گرفت که سیگنال‌ها را به و از قسمت‌های مختلف مغز و نخاع منتقل می‌کند.

دکتر مایکل لیپتون(Michael Lipton)، استاد رادیولوژی در مرکز پزشکی ایروینگ دانشگاه کلمبیا در نیویورک گفت: تحلیل ما نشان داد که ناهنجاری‌های ماده سفید مکانیسمی را نشان می‌دهد که سر به عملکرد شناختی بدتری منجر می‌شود. با توجه به عدم آسیب جدی به سر بازیکنان، این مطالعه ارتباط مستقیمی بین ضربات سر تکراری و عملکرد ضعیف‌تر یادگیری کلامی پیدا کرد که نشان می‌دهد حتی ضربه‌های به ظاهر خوش‌خیم مانند ضربه سر به توپ می‌تواند تأثیر عمیقی بر مغز داشته باشد.

وی افزود: ضربه‌های مکرر سر در میان ورزشکاران سالم نشان می‌دهد ناهنجاری‌ها در مکان‌هایی رخ می‌دهند که مشخصه CTE هستند و با بدتر شدن توانایی یادگیری یک کار شناختی مرتبط است و می‌تواند بر عملکرد فرد در آینده تأثیر بگذارد.

بیماری CTE اولین بار در سال ۱۹۴۹ توسط دکتر مکدونالد کریچلی(Macdonald Critchley) توصیف شد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ بود که توسط دکتر بنت اومالو(Bennet Omalu) به عنوان یک بیماری در نظر گرفته شد که از آن زمان تاکنون به شکل شایعی در ورزشکاران، به‌ویژه بوکسورها و بازیکنان فوتبال آمریکایی شناسایی شده است.

در حالی که در ورزش بوکس به دلیل ماهیت این ورزش، کار زیادی برای کاهش ضربه به سر قابل انجام نیست، در فوتبال آمریکایی مدت‌هاست که به دنبال کاهش خطرات هستند. به عنوان مثال بازیکنان این ورزش از سال ۱۹۴۳ ملزم به پوشیدن کلاه ایمنی شده‌اند، البته در ابتدا این کلاه ایمنی، چرمی بود و اکنون از پلاستیک فشرده استفاده می‌شود. حتی با وجود این پیشرفت در تجهیزات مورد استفاده، ضربه‌های مکرر به سر منجر به موجی از آسیب‌های مغزی در بین بازیکنان این ورزش شده است.

یک مانع بزرگ در تشخیص CTE این است که تنها می‌توان آن را پس از مرگ انجام داد که پژوهش روی آن را دشوار می‌کند.

بازیکنان بسیاری در ورزش فوتبال آمریکایی و فوتبال معمولی، هاکی، کشتی و کشتی‌کج به CTE مبتلا شده‌اند و همگی در شرایطی نابهنگام و ناگوار جان خود را از دست داده‌اند.

در سال ۲۰۲۲ لیگ ملی فوتبال آمریکایی استفاده از کلاه محافظ را که ضربه را برای کاهش آسیب به سر جذب و دفع می‌کنند، در طول تمرین پیش‌فصل الزامی کرد و برای فصل ۲۰۲۴، بازیکنان مجاز به پوشیدن آنها در طول بازی‌های فصل نیز هستند. مطالعات نشان داده‌اند که این کلاه‌ها تاثیر برخورد را ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش می‌دهند.

یوتیوب حق پخش اسکار را خرید ؛ از 2029 رایگان در سراسر جهان

بیشتر بخوانید:

ضربه مغزی چیست و چه علائمی دارد؟

تماشاخانه

دو دقیقه «خشونت واقعی و بی‌رحم» در سینمای گانگستری (تماشا کنید)

بحرین چگونه از ایران جدا شد ؟ نزدیک به ۲۰۰ سال کشمکش ؛ از مرگ کریم‌خان زند تا مصاحبه عجیب شاه / وقتی شاه نگران جزایر سه‌گانه بود (فیلم)

فیلم های دیگر