با رویآوردن روزافزون مردم به سمت رژیمهای غذایی گیاهی چه برای سلامتی، محیطزیست یا نگرانیهای اخلاقی، مطالعات زیادی در مورد مزایا و معایب این رژیمها انجام میگیرد. اکنون مطالعهی جدیدی نشان داده است که تغییر رژیم غذایی به گیاهخواری ممکن است عارضهی جانبی نامطلوبی داشته باشد: خوردن غذاهای فوقفرآوریشدهی بیشتر.
به گزارش زومیت به نقل از آیافال ساینس، دانشمندان در مطالعهی جدید، میزان مصرف مواد غذایی فوقفرآوریشده، بهعلاوهی «غذای کمفرآوریشده» را در نزدیک به ۲۰۰هزار نفر که در پروژه بیوبانک بریتانیا شرکت کردهاند، مورد بررسی قرار دادند.
محققان دریافتند که گیاهخواران در مقایسه با مصرفکنندگان معمولی گوشت قرمز، غذاهای فوقفرآوریشدهی بیشتری (حدود ۱٫۳ درصد) میخورند. وگانها یا گیاهخوارانمطلق نیز در مقایسه با مصرفکنندگان معمولی گوشت قرمز، کمی بیشتر از غذاهای فوقفرآوریشده میخوردند (۱٫۲ درصد)؛ اگرچه این اختلاف، تفاوت معنیداری نداشت.
محققان ترویج سیاستهایی که گذار به سمت رژیمهای غذایی پایدارتر را تشویق میکنند، بسیار مهم میدانند
نتایج مطالعه نشان میدهد که مصرف غذای فوقفرآوریشده در رژیمهای گیاهخواری، بیشتر و در رژیمهای غذایی با مقدار متوسط گوشت یا ماهی، کمتر است.
محققان ترویج سیاستهایی که گذار به سمت رژیمهای غذایی پایدارتر را تشویق میکنند، بسیار مهم میدانند. درعینحال، سیاستها همچنین باید از حرکت به سمت مصرف غذاهای کمفرآوریشده که سالمتر هستند و اثرات زیستمحیطی کمتری دارند، حمایت کند. بهکارگیری رویکرد سالم توسط سیاستهای موادغذایی، هم برای سلامتی ما و هم برای کرهی زمین مفید است.
مسئله این است که بسیاری از افرادی که در کشورهای صنعتی رژیمهای گیاهی دارند، فقط سبزیجات و میوههای تازه نمیخورند. آنها اغلب به جای گوشت، جایگزینهای گوشت، غذاهای آماده و سایر غذاهای راحت را انتخاب میکنند. این گزینههای سوپرمارکتی میتوانند سرشار از کالری، چربی اشباعشده، نمک، شکر و افزودنیهای مختلف باشند.
بدیهی است که خوردن غذاهای فوقفرآوریشده توانایی اثرگذاری منفی بر سلامت افراد را دارد. مطالعهای قبلی نشان داد که خوردن مقادیر زیادی غذاهای فرآوریشدهی گیاهی ممکن است در مقایسه با غذاهای گیاهی کمتر فرآوریشده خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را افزایش دهد. البته بحث فرآوریشدن غذاها پیچیده است.
تعریف «غذاهای فوقفرآوریشده» نسبتاً دشوار است. یک سیستم ردهبندی رایج به نام نوا (NOVA) معمولاً برای دستهبندی غذاها براساس نوع پردازش و فرآوریشدن آنها استفاده میشود. بااینحال هنوز هم بین کارشناسان بحثهایی وجود دارد که دقیقاً چه چیزی «فوقفرآوریشده» به حساب میآید.
طبق طبقهبندی نوا، تعریف غذاهای فوقفرآوریشده این است: «غذاهای فوقفرآوریشده فرمولاسیونهای صنعتی هستند که بهطور کامل یا بیشتر از مواد استخراجشده از غذاها (روغنها، چربیها، شکر، نشاسته و پروتئینها)، مشتقشده از اجزاء اصلی تشکیلدهندهی غذا (چربیهای هیدروژنه و نشاستهی اصلاحشده)، یا سنتزشده در آزمایشگاههایی از پیشمادههای غذایی یا سایر منابع ارگانیک (افزایشدهندههای طعم، رنگو چندین افزودنی غذایی مورد استفاده برای ساخت محصول فوق العاده خوش طعم) تشکیل شدهاند.»
غذاهای فوقفرآوریشده، اغلب شامل غذاهایی مانند پیتزای یخزده، نودل فوری، برگرهای از پیش بستهبندیشده، هاتداگ، شکلاتهای بستهبندی مثل کیتکت و اسنیکرز، غلات صبحانهی شیرین، نوشابههای شیرین و غیره است. این نوع غذاها مراحل متعددی از پردازش و فرآوری را پشت سر میگذارند و بیشتر مواقع افزودنیهای دیگری را شامل میشوند تا برای مدتی تازهتر بمانند یا طعمشان تقویت شود یا جذابتر به نظر برسند.
مطالعهی انجامشده به این معنی نیست که رژیمهای غذایی گیاهی ذاتاً ناسالم هستند. برعکس، مطالعات نشان دادهاند که رعایت رژیم گیاهخواری خوب برنامهریزیشده ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت نوع دو، فشار خون بالا و انواع خاصی از سرطان را کاهش دهد. همچنین طیف وسیعی از مطالعات، ارتباط واضحی را بین مصرف زیاد گوشت قرمز و خطر بالای بیماری قلبی، سرطان، دیابت و حتی مرگ زودرس نشان دادهاند.
مطالعهی انجامشده به این معنی نیست که رژیمهای غذایی گیاهی ذاتاً ناسالم هستند
مسائل و مشکلات سلامتی مرتبط با مصرف گوشت قرمز اغلب به خوردن محصولات فوقفرآوریشده مانند هاتداگ، بیکن و سوسیس و کالباس مرتبط است تا خوردن گوشت قرمز باکیفیت بالا و فرآورینشده مانند گوشت گاو تازه. گوشتهای فرآوریشده دارای افزودنیهای مضر، نمک و مواد نگهدارندهی بیشتری هستند که ممکن است به مشکلات سلامتی منجر شوند. در مقابل، گوشت قرمز فرآورینشده اگر در حد اعتدال مصرف شود، ممکن است همان اثرات منفی بر سلامتی را نداشته باشد.
پیام اصلی تحقیقاتی مانند مطالعهی جدید این است که حتی اگر تعاریف تا حدودی مبهم باشد، غذاهای فوقفرآوری شده بهطور کلی بعید است که برای سلامتی ما مفید باشند؛ خواه غذای فرآوریشدهی گیاهی باشد یا گوشتی. اگر در سبک زندگی خود رژیم غذایی گیاهی را دنبال میکنید، مهم است بهخاطر داشته باشید که به دلیل راحتی و دسترسی آسان، ممکن است به جای تمرکز بر غذاهای تازه و کامل که معمولاً سالمتر هستند، به سمت غذاهای فرآوریشده گرایش پیدا کنید. توجه به این نکته میتواند به حفظ سلامت و تعادل رژیم غذایی شما کمک کند.
مطالعه جدید در مجلهی eClincalMedicine منتشر شده است.