مُهر ۵ هزار ساله در غرب ایران کشف شد(+عکس)

کاوش‌های باستان‌شناسان در تپه «تیلینه» کرمانشاه به کشف بیش از ۲ هزار اثر مُهر و مجموعۀ بزرگی از سفال، ابزارهای سنگی، بقایای جانوری، انواع اشیاء شمارشی و بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی منجر شد. یافته‌های تپه تیلینه، باستان‌شناسان را به این نتیجه رسانده که با محوطه‌ای «بی‌نظیر» در ایران روبه‌رو هستند.

پژوهشگاه میراث‌ فرهنگی و گردشگری اعلام کرد: در سال ۱۴۰۰ کشف اتفاقی شماری اثر مُهر گِلی اوایل هزارۀ سوم پیش از میلاد در سطح تپه تیلینه کرمانشاه، توجه باستان‌شناسان را به خود جلب کرد. همین موضوع در کنار تخریب بخش‌هایی از محوطه، زمینه‌ساز فصل نخست کاوش در سال ۱۴۰۲ در این محوطه و ادامه یافتن آن در قالب فصل دوم شد.

به گزارش ایسنا، شکوه خسروی، سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه تیلینه کرمانشاه در این‌باره گفت: طی کاوش در محدوده‌ای به ابعاد ۲۵ متر مربع بیش از ۴ هزار اثر مُهر گلی به دست آمد که قدمت آنها به ۵ هزار سال پیش باز می‌گردد.

این باستان‌شناس افزود: یافته‌های مهم و پر شمار حاصل از کاوش در فصل نخست، به روشنی اهمیت محوطه در اوایل هزارۀ سوم پیش از میلاد (حدود ۵ هزار سال) را نشان می‌دهد و آشکار کرد که با یک مرکز اداری اقتصادی روبه‌رو هستیم که احتمالاً درگیر مبادله و توزیع محصولات دامی چون روغن و یا نوشیدنی‌هایی چون آب جو و شراب بود.

عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان افزود: در کنار اثر مُهرها، بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی سالم و شکسته، شماری اشیاء شمارشی گِلی، قطعات ظروف سفالی، بقایای گیاهی زغال‌شده و بقایای استخوان حیوانی به دست آمد که برای بازسازی الگوی تغذیه ساکنان محوطه، بسیار مفید است.

خسروی گفت: با توجه به اهمیت محوطه و یافته‌های آن برای درک تحولات اقتصادی ـ اجتماعی اوایل هزارۀ سوم پیش از میلاد در منطقۀ زاگرس مرکزی و به‌ویژه دشت کوزران ـ ماهیدشت (منطقۀ سنجابی)، فصل دوم کاوش‌های باستان‌شناسی در این تپه بر اساس قرارداد پژوهشی میان دانشگاه کردستان و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری آغاز شده است و تا ۲۰ آذرماه ۱۴۰۳ ادامه خواهد داشت.

سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه تیلینه کرمانشاه گفت: هدف از این فصل کاوش، بررسی بقایای معماری و درک کارکرد آنها، درک الگوی استفاده از فضاها، بررسی ارتباط میان یافته‌ها و الگوی پراکنش آنها در فضاها، مطالعۀ دقیق ترکیب و تنوع یافته‌ها و شناخت بیشتر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی واقع در پسِ استفاده از مُهرها و اثر مُهرها در این محوطه است.

خسروی با بین اینکه کشف بقایای معماری با قفل گلی دَر و اثر مهرهای پراکنده روی کف آن، مهم‌ترین بقایای باستان‌شناسی این فصل از کاوش‌ها بوده است، افزود: هر چند بیشترین یافته‌های این فصل پس از بررسی و حسابرسی در دورۀ باستان دور ریخته شده‌اند و ما امروز آنها را در میان پسماندهای باستانی می‌یابیم، اما کشف بقایای معماری خشتی همراه با شماری اثر مُهر نشان می‌دهد که ساختمان‌های اداری تپه تیلینه از محل دورریزها فاصلۀ چندانی نداشته است.

این باستان‌شناس گفت: این یافته‌های کم‌نظیر حاکی از اهمیت این محوطه در مبادلات اقتصادی منطقه و نقش خاص آن در ساماندهی به امور اقتصادی و اداری در زاگرس مرکزی، به ویژه منطقۀ کرمانشاه در ۵ هزار سال پیش است.

خسروی با بیان اینکه تپه تیلینه از نظر یافته‌های اداری و حسابرسی محوطۀ بی‌نظیری در ایران است، افزود: محوطه‌هایی چون تپه تیلینه انگشت شمارند و تاکنون در هیچ محوطه‌ای در دنیا این تعداد اثر مُهر باستانی به دست نیامده است و از این رو تیلینه محوطه خاصی به شمار می‌رود که با مطالعۀ دقیق آن می‌توان یک جامعۀ آغاز تاریخی را به خوبی مطالعه کرد.