بزرگ‌ترین تلسکوپ خورشیدی دنیا، ستاره ما را با جزئیات بی‌سابقه به تصویر کشیده است

آب و هوا در زمین می‌تواند بسیار متغیر باشد، اما این تنها نوع آب و هوایی نیست که با آن مواجه هستیم. آب و هوای فضایی، شامل تمامی بادها و ذراتی که از خورشید منتشر می‌شوند، تأثیرات قابل‌توجهی بر زمین و زیرساخت‌های انسانی دارد.

به گزارش زومیت، این طوفان‌های خورشیدی به طور معمول شفق‌های رنگارنگی را روی جو زمین ایجاد می‌کنند، اما در بدترین حالت، این پدیده می‌تواند به اختلالات خطرناک در شبکه‌های برق و سیستم‌های ارتباطی ماهواره‌ای منجر شود.

برای کمک به پیش‌بینی طوفان‌های فضایی، ستاره‌شناسان اکنون به یک هواشناس فضایی جدید و پیشرفته دست یافته‌اند که بهترین ابزار موجود آن‌ها تا به امروز محسوب می‌شود. تلسکوپ خورشیدی «دانیل کی. اینوی» (DKIST)، واقع در قله کوه «هالئاکالا» در هاوایی، بزرگ‌ترین تلسکوپ جهان برای مطالعه خورشید و پیش‌بینی طوفان‌های فضایی به شمار می‌رود.

تیم سازنده دانیل کی. اینوی به تازگی به نقطه عطفی مهم دست یافته: سرانجام یکی از قدرتمندترین دوربین‌های DKIST که با عنوان فیلتر تنظیم‌شدنی مرئی (VTF) شناخته می‌شود، پس از بیش از یک دهه تلاش برای ساخت، فعال شده است. این ابزار ۵٫۶ تنی به اندازه یک گاراژ کوچک، دو طبقه را در رصدخانه ملی خورشیدی اشغال می کند.

«کری بلک»، مدیر رصدخانه خورشیدی ملی، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این دوربین آخرین قطعه از پازل DKIST است و افزوده‌شدن آن نخستین مرحله ابزارهای علمی تلسکوپ را کامل خواهد کرد.»

تصویر اول VTF نمایانگر یک خوشه بزرگ از «لکه‌های خورشیدی» است؛ توده‌های تاریک روی سطح خورشید که از میدان مغناطیسی قوی آن منشأ می‌گیرند و هر کدام بزرگ‌تر از کل ایالات متحده هستند. دوربین جدید، توانایی مشاهده جزئیات را با دقتی معادل ۱۰ کیلومتر در هر پیکسل روی سطح خورشید دارد که با توجه به فاصله ده‌ها میلیون کیلومتری خورشید از ما، دقتی شگفت‌انگیز به شمار می‌آید.

لنز VTF تنها یک تصویر ساده ارائه نمی‌دهد. این دستگاه قادر است تصاویر را در چندین طول موج نور ثبت کند تا طیف را اندازه بگیرد و همچنین اطلاعاتی درباره نحوه جهت‌گیری میدان الکتریکی نور (که قطبش نامیده می‌شود) جمع‌آوری کند. این دانش اضافی درباره خورشید به ما کمک می‌کند تا جزئیات سطح خورشید، میدان مغناطیسی و پلاسماهایی را که در غیر این صورت نامرئی باقی می‌مانند، کشف کنیم و پیش‌بینی‌های خود را درباره آب و هوای فضایی و شراره‌های خورشیدی بهبود بخشیم.

ابزار جدید در یک مشاهده واحد از خورشید، قادر است بیش از ۱۰ میلیون طیف (نمودارهایی از شدت نور در طول موج‌های مختلف) جمع‌آوری کند که به دانشمندان کمک می‌کند تا دمای جو خورشیدی، قدرت میدان مغناطیسی و دیگر ویژگی‌های آن را تعیین کنند.

راه‌اندازی VTF تنها آغاز مسیر برای این ابزار و تلسکوپ اینوی است. این دوربین فوق‌العاده پیشرفته هنوز به آزمایش و تنظیمات بیشتر نیاز دارد که انتظار می‌رود تا سال آینده به پایان برسد.

اما تصاویر اولیه‌ای که به تازگی منتشر شده‌اند، نویدبخش اطلاعات زیادی درباره خورشید، نزدیک‌ترین ستاره به ما، هستند. «استیسی سوئوکا»، مهندس نوری رصدخانه ملی خورشیدی، گفت: «این تصاویر چیزی هستند که هیچ ابزار دیگری در تلسکوپ نمی‌تواند به همین شیوه به دست آورد.» او افزود: «بسیار هیجان‌زده‌ام که ببینم وقتی سیستم را کامل کنیم، چه چیزهای دیگری امکان‌پذیر می‌شود.»