تاریخ جالب ۳۵۰۰ ساله گذرنامه / از خاک‌رس‌های مصر باستان تا اسکن عنبیه در قرن بیست و یکم (فیلم)

فیلم گزارش را این‌جا ببینید

عصر ایران ــ انگیزه‌های سفر برای افراد متفاوت است؛ برخی برای جستجوی تفریح و تجربه‌های تازه سفر می‌کنند، بعضی برای یافتن امنیت یا کار راهی سرزمین‌های دیگر می‌شوند و گروهی نیز برای فرار از چیزی به سفر پناه می‌برند. اما نقطه اشتراک همه این سفرها، یک سند مهم است: گذرنامه.

گذرنامه تنها یک مدرک بوروکراتیک نیست؛ برای بسیاری یک شی شخصی، یادآور خاطرات و تجارب سفر است. به گفته برخی پژوهشگران، گذرنامه را می‌توان همچون یک اثر هنری دانست که حامل داستان‌ها و رویاهای شخصی است و کمتر سندی در تاریخ چنین بار معنایی و احساسی دارد.

ریشه‌های گذرنامه به حدود ۳۵۰۰ سال پیش در مصر باستان بازمی‌گردد؛ زمانی که پیغام‌رسانان رسمی با کتیبه‌هایی از جنس خاک‌رس (تراکاتا) برای ماموریت‌های خاص، از جمله ارسال پیام‌ها و آماده‌سازی مراسم‌هایی چون ازدواج، به خارج از مرزها اعزام می‌شدند. این پیام‌ها از نخستین نشانه‌های شکل‌گیری روابط بین‌الملل محسوب می‌شوند.

اما گذرنامه مدرن به قرن هجدهم و هم‌زمان با ظهور دولت‌های مدرن بازمی‌گردد. در قرن نوزدهم، گذرنامه‌ها فاقد عکس بودند و صرفاً با توصیف‌های کلی از چهره دارنده صادر می‌شدند؛ توصیف‌هایی همچون "بینی معمولی" که درک آن بسیار سلیقه‌ای و مبهم بود.

تحول بزرگ گذرنامه در قرن بیستم و پس از جنگ جهانی اول رخ داد. نگرانی‌ها درباره جاسوسی و فعالیت‌های خرابکارانه، کشورها را به سمت کنترل دقیق‌تر هویت مسافران سوق داد. در همین راستا، در سال ۱۹۲۰ یک کنفرانس بین‌المللی برای تعیین استانداردهای یکپارچه در اندازه، شکل و محتوای گذرنامه برگزار شد.

در دهه‌های اخیر، گذرنامه‌ها با پیشرفت فناوری دستخوش تغییرات چشمگیری شده‌اند. امروزه این مدارک علاوه بر اطلاعات شخصی، داده‌های بیومتریک مانند ساختار چهره، الگوی رگ‌ها و عنبیه چشم را نیز در خود ذخیره می‌کنند. این تحولات، نظارت و کنترل بر سفرهای بین‌المللی را به سطحی بی‌سابقه رسانده است.

با این حال، برای بسیاری از افراد، گذرنامه همچنان یادگاری ارزشمند از سفرهای گذشته است؛ سندی که با هر مهر ورود و خروج، خاطره‌ای را زنده می‌کند و عکس قدیمی آن یادآور روزهای جوانی و ماجراجویی‌های دوردست است.

گذرنامه امروز دیگر تنها یک مجوز عبور نیست؛ سندی است که تاریخ شخصی افراد را با تاریخ جهانی سفر و مهاجرت در هم می‌آمیزد.

عارف: اگر می‌خواهیم ارتباط علمی، اقتصادی و تجاری با دنیا داشته باشیم، هیچ راهی جز استفاده از اقتصاد دیجیتال نداریم

بیشتر بخوانید:

زیباترین و خلاق‌ترین پاسپورت‌های جهان (+عکس)

کدام کشور در سال 2019 صاحب قوی ترین و معتبرترین گذرنامه است؟

تماشاخانه

آن روزها کنار هم بودن، خودش یک آیین بود / در ارتباط رودررو، چشم‌ها راست و دروغ را لو می‌دهند؛ چیزی که ابزارها از ما پنهان می‌کنند / ما قرار بود از ابزارها استفاده کنیم، اما حالا خودمان را در اختیارشان قراردادیم (فیلم)

دو دقیقه روانی یکی از ترسناک‌ترین صحنه‌های تاریخ سینما (تماشا کنید)

فیلم های دیگر