دین‌داری با تحمیل صدا در پارک‌ها، حاصل نمی‌دهد

   عصر ایران؛ علی بهاری - در سال‌های اخیر، برگزاری آیین‌های مذهبی در فضاهای عمومی رو به افزایش بوده است. نیت برگزارکنندگان معمولاً خیر است؛ می‌خواهند یاد خدا را زنده نگه دارند و دل‌ها را به اهل‌بیت پیامبر پیوند بزنند، اما شور دینی اگر از حد بگذرد، به جای جذب، دفع می‌کند.

   پنج‌شنبه ۸ آبان، چند دقیقه بعد از اذان مغرب از کنار بوستان نجمه قم - که قدیمی‌ها هنوز به نام پارک دورشهر می‌شناسند - می‌گذشتم. مدتی است در این پارک نماز جماعت مغرب و عشا برگزار می‌شود.

   من وقتی رسیدم که نماز تمام شده بود. مداحی جوان با صدای بلند از پشت میکروفون زیارت عاشورا می‌خواند و حدود سی چهل زن و مرد، نشسته و مشغول دعا یا هم‌خوانی با مداح بودند. صدای بلندگو چنان بلند بود که هر گوشه پارک می‌نشستی باز طنینش را می‌شنیدی. 

   اصل برگزاری نماز جماعت در پارک ایرادی ندارد؛ به شرط آن که برای کسانی که قصد شرکت ندارند و فقط برای تفریح به پارک آمده‌اند مزاحمتی ایجاد نکند، اما زیارت عاشورا با صدای بلند در فضای عمومی نه دل‌ها را نرم می‌کند و نه محبتی می‌افزاید؛ برعکس، دل‌ها را می‌رماند و فاصله‌ها را بیشتر می‌کند. 

   تصور کنید کسی بعد از چند ساعت کار، همراه خانواده به پارک آمده تا زیر سایه‌ای بنشیند و از خنکای نسیمی که از لابلای برگ‌های درختان می‌وزد حظ کند و چایی بنوشد و صدای فواره حوض وسط پارک را بشنود. اما ناگهان مواجه می‌شود با بلندگویی که با قدرت دارد زیارت عاشورا را – که آن هم در جای خود محترم و مقدس است – پخش می‌کند. چه حسی در دل او نسبت به این زیارت یا کلا مناسک مذهبی پدید می‌آید؟ آیا به دین و آیین‌هایش علاقه‌مندتر می‌شود؟ 

   تجربه نشان داده هرجا دینداری با تحمیل صدا و تصویر آمده، ایمان در دل‌ها کم‌رمق‌تر شده است. اگر هدف گسترش فرهنگ دینی است، این شیوه نتیجه‌ای وارونه خواهد داشت. و اگر نیت، نمایش حضور و قدرت است، ثمره‌اش چیزی جز دوقطبی‌سازی و تضعیف همبستگی اجتماعی نخواهد بود؛ چیزی که اسرائیل برای دور دوم درگیری حساب ویژه‌ای روی آن باز کرده است. 

   امید که متدینان عاقل و خیرخواه - آنان که دل‌شان برای دین و میهن به‌یکسان می‌تپد و شور دینی و انسجام اجتماعی را با هم می‌خواهند - جلوی این رفتارهای بی‌ثمر را بگیرند. دین‌داریِ راستین با فریاد بلند تعمیق نمی‌شود، بلکه با فهم عمیق‌تر گسترش می‌یابد.

صفویان یا قاجارها، کدام‌یک به آیین‌های مذهبی بیشتر اهمیت می‌دادند؟

بیشتر بخوانید:

با نفوذ چه کنیم؟

تفاوت دختران دهه شصتی با مادرانشان در دین داری

عباس عبدی : ساختار سیاسی دل خود را به آمار مناسک دینی خوش کرده است

تماشاخانه

دو دقیقه «خشونت واقعی و بی‌رحم» در سینمای گانگستری (تماشا کنید)

بحرین چگونه از ایران جدا شد ؟ نزدیک به ۲۰۰ سال کشمکش ؛ از مرگ کریم‌خان زند تا مصاحبه عجیب شاه / وقتی شاه نگران جزایر سه‌گانه بود (فیلم)

فیلم های دیگر