کاراکترهای منفی اما محبوب؛ از قباد تا رحیم نجار

انسان زخمی اما جذاب پشت نقاب شر در سینما

شرور امروز فقط یک موجود اهریمنی نیست، او ممکن است انسانی باشد شبیه به شما که شاید زخمی، آسیب‌دیده و تنها باشد. به همین دلیل مخاطب زمانی که تاریخچه یک شخصیت را می‌بیند با موجودی ناشناخته مواجه نیست بلکه امکان دارد نسخه‌ای واژگون شده از خودش را ببیند.

روانشناس‌ها معتقدند که جذابیت ضد قهرمان ریشه در کنجکاوی ما نسبت به بخش پنهان درون دارد. بخش تاریکی که در همه انسان‌ها وجود دارد. برخی از پژوهش‌ها نشان داده است که تماشای ضدقهرمان‌ها در حال انجام کاری اشتباه یا خطرناک همان اتفاقی در درون ذهن ما رخ می‌دهد که گویی خودمان در حال انجام آن هستیم. چیزی که می‌توان آن را «هیجان نیابتی» دانست. در عین حال سفید بودن مطلق قهرمان‌ها باعث می‌شود تا از آن‌ها فاصله بگیریم چرا که دست نیافتنی به نظر می‌رسد. از آنجایی که همه انسان‌ها به هر حال بدی دارند مخاطب به سمت افرادی کشیده می‌شود که در اطراف خود می‌بیند و با آن‌ها همزات پنداری می‌کند.

با این حال جذابیت کاراکترهای بد فقط در روانشناسی خلاصه نمی‌شود. سینما خود به این جذابیت‌ها دامن می‌زند. ضد قهرمان‌ها معمولا بهترین دیالوگ‌ها، زیباترین قاب‌ها و ماندگارترین لحظات احساسی را دارند. ما از تماشای خشونت آرمان بیانی در «افعی تهران» هراس داریم اما همزمان نمی‌توانیم از نگاه‌های عمیقش به خانم روانشناس چشم برداریم. ما از بی‌مسئولیتی رحیم نجار عصبانی عصبانی می‌شویم اما همزمان مجذوب چشم‌های سیاه و بازوهای او می‌شویم. این نمایش ممنوعه درست شبیه نگاه کردن به لبه پرتگاه است، می‌دانی سقوط خطرناک است اما نمی‌توانی از آن چشم برداری.

در نهایت محبوبیت شخصیت‌های منفی امروزه نه بی‌دلیل است و نه تصادفی. سینما بیش از آنکه به دو قطبی خیر و شر پایبند باشد، به انسان‌های خاکستری نزدیک شده است. در واقع شخصیت منفی اگر عمیق نوشته شود، جذاب باشد، اگر زخم داشته باشد و امیال سرکوب شده ما را نمایندگی کند محبوب می‌شود.

اشتراک گذاری :

1334 ما برای یک چاه عمیق جشن گرفتیم! آن‌هایی که میراث فرهنگی را می‌فهمیدند گریه کردند (فیلم)