از نفت تا آلودگی؛ عربستان در صدر کشورهای آلوده G20

سرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای گروه ۲۰ در فاصله ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۴ حاکی از صدرنشینی عربستان سعودی با ۲۲.۸ تن صدرنشین، اما کاهش ۵۰ درصدی در اروپاست. گزارش‌های کمیسیون اروپا از رشد چین (۱۰.۸ تن) و افت آلمان (۸.۲ تن)، همچنین در اولویت جهانی بودن پایداری اقلیمی خبر می‌دهد.

در تازه‌ترین گزارش منتشرشده از سوی پایگاه داده‌های کمیسیون اروپا (EDGAR)، تحولات سی سال اخیر انتشار گازهای گلخانه‌ای سرانه در میان کشورهای گروه ۲۰ (G20) مورد توجه قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد الگوهای انتشار طی سه دهه تغییر کرده؛ به‌طوری که اروپا کاهش قابل‌توجهی داشته، اما بسیاری از اقتصادهای نوظهور با افزایش روبه‌رو بوده‌اند.

به گزارش ایمنا، در سال ۲۰۲۴، عربستان سعودی، استرالیا، کانادا، روسیه و آمریکا بالاترین سطوح انتشار سرانه گازهای گلخانه‌ای را در میان کشورهای گروه ۲۰ به ثبت رسانده‌اند. برای مثال عربستان با ۲۲.۸ و استرالیا با ۲۲.۳ تُن دی‌اکسیدکربن معادل، صدرنشین این لیست هستند.

این مقادیر ناشی از وابستگی شدید اقتصاد این کشورها به سوخت‌های فسیلی، مصرف بالای انرژی و زیربنای گسترده حمل‌ونقل است، اما در سوی دیگر، کشورهای اروپایی توانسته‌اند میزان انتشار خود را تا ۵۰ درصد کاهش دهند. اقداماتی همچون توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، سیاست‌های بهبود کارایی انرژی و گذار به سمت صنایع کم‌کربن از جمله دلایل این موفقیت است. برای مثال، آلمان انتشار سرانه خود را از ۱۵.۶ به ۸.۲ و بریتانیا از ۱۳.۶ به ۵.۶ تن رسانده‌اند.

داده‌ها همچنین نشان می‌دهد که کشورهای نوظهور با وجود رشد اقتصادی، سطح انتشار سرانه کمتری نسبت به کشورهای غربی دارند. چین با داشتن ۳۰ درصد از انتشار جهانی، به‌علت جمعیت بالا هنوز سرانه‌ای پایین‌تر از آمریکا و استرالیا دارد. هند و اندونزی پایین‌ترین نرخ‌های سرانه انتشار را دارند؛ به‌طوری که هند تنها ۳.۰۴ و اندونزی ۴.۶۹ تن در سال ۲۰۲۴ ثبت کرده‌اند.

بررسی روند سی ساله حاکی از آن است که جهت‌گیری سیاستی و انتخاب‌های فناورانه و اقتصادی، عامل اصلی تحولات هستند. اروپا، ژاپن و بعضی کشورهای دیگر نشان داده‌اند با برنامه‌ریزی و تغییر الگوهای مصرف و تولید انرژی، کاهش معنادار انتشار گازهای گلخانه‌ای ممکن است. در مقابل کشورهای وابسته به نفت و اقتصادهای در حال صنعتی‌شدن در معرض افزایش جدی باقی مانده‌اند.

روند موجود اهمیت تصمیم‌گیری‌های جهانی برای کاهش تغییرات اقلیمی را بیش از پیش نمایان می‌کند، به‌ویژه گزارش‌های اخیر تصویری جامع از شکاف‌های چشمگیر بین کشوری و روندهای جهانی در مسیر تحقق پایداری زیست‌محیطی ارائه می‌دهد.