۰۹ دی ۱۴۰۴
به روز شده در: ۰۹ دی ۱۴۰۴ - ۰۲:۰۰
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۱۱۲۷۹۲۵
تعداد نظرات: ۵ نظر
تاریخ انتشار: ۰۰:۵۶ - ۰۸-۱۰-۱۴۰۴
کد ۱۱۲۷۹۲۵
انتشار: ۰۰:۵۶ - ۰۸-۱۰-۱۴۰۴

درباره اعتراضات اخیر اصناف به قیمت مهار گسیخته دلار: وقتی کاسبی ناممکن می‌ شود!

درباره اعتراضات اخیر اصناف به قیمت مهار گسیخته دلار: وقتی کاسبی ناممکن می‌ شود!
تورم حاد با نبود زبان رسمی معامله، فقدان شاخص‌های مرجع و انعطاف‌ناپذیری قراردادها همراه شده است. اعتراض‌ها از ناتوانی در کاسبی آغاز می‌شوند، اما چون پاسخ فنی نمی‌گیرند، به سرعت به سطح سیاسی منتقل می‌شوند.

دکتر حسین عبده تبریزی 
کارشناس اقتصادی
دبیرکل پیشین بورس اوراق بهادار تهران
 مشاور اسبق خصوصی‌سازی وزارت امور اقتصادی و دارایی

 تهران شاهد اعتراض‌های گسترده‌ی فروشندگان کالاهای بادوام و صرافی‌ها است. این اعتراضات روشن است که در ذات خود سیاسی نیست، اما در شرایط امروز کشور، ظرفیت تبدیل به اعتراضات سیاسی را دارد. در آغاز تورم‌های حاد، اولین بحران نه سیاسی است و نه حتی معیشتی، بلکه بحرانِ فهم معامله است. فروشنده و تولیدکننده ناگهان متوجه می‌شوند که قیمت دیگر معنای پیشین خود را ندارد و پول دیگر واحد سنجش قابل‌اتکا نیست. مسئله‌ی اصلی این نیست که سود کم شده، بلکه این است که معلوم نیست فروش امروز به زیان فردا منجر می‌شود یا نه.

در چنین وضعی، فعالان کالاهای بادوام زودتر از دیگران دچار اختلال می‌شوند. کسی که یخچال، موبایل، خودرو، مصالح یا ماشین‌آلات می‌فروشد، نمی‌داند آیا می‌تواند کالای فروخته‌شده را جایگزین کند یا خیر. فروش متوقف می‌شود، نه از سر طمع، بلکه از سر ناتوانی در تصمیم‌گیری عقلانی.
تولیدکننده هم در موقعیتی مشابه قرار می‌گیرد. نمی‌داند هزینه‌ی مواد اولیه، دستمزد و انرژی در ماه بعد چه خواهد شد و آیا قیمت فروش آینده این هزینه‌ها را پوشش می‌دهد یا نه. برنامه‌ریزی کوتاه می‌شود و افق تصمیم‌گیری به چند روز یا چند هفته کاهش می‌یابد.

در این مرحله، اعتراض‌ها اگر شکل بگیرند، ماهیتی صنفی و فنی دارند. مطالبه‌ها حول نرخ ارز واقعی، ثبات مقررات، یا امکان تعدیل قراردادها می‌چرخد. زبان اعتراض، زبان کاسبی است نه سیاست، و خواسته‌ها بیشتر ناظر به امکان ادامه‌ی زندگی اقتصادی‌اند.

تجربه‌ی آلمان در دوره‌ی وایمار نشان می‌دهد که نخستین واکنش‌ها از سوی مغازه‌داران و نانوایان بود. آنها نمی‌دانستند چه زمانی قیمت بگذارند و چگونه بفروشند. هنوز شعار سیاسی مطرح نبود، اما فرسایش تدریجی اعتماد به قواعد اقتصادی، زمینه را برای رادیکال شدن فضا فراهم کرد.

در آرژانتین نیز همین الگو تکرار شد. ابتدا برچسب قیمت‌ها برداشته شد، قراردادها کوتاه‌مدت شدند و فروشندگان از فروش نقدی اجتناب کردند. وقتی دولت نتوانست چارچوب قابل‌فهم برای معامله ارائه کند، همان سردرگمی صنفی به اعتراض اجتماعی و سپس سیاسی تبدیل شد.

در ترکیه، در موج تورمی سال‌های اخیر، اعتراض‌های اولیه از سوی تولیدکنندگان و فروشندگان بود. تفاوت در این بود که دولت با ارائه‌ی شاخص‌ها و سازوکارهای تعدیل، امکان بازگشت نسبی عقلانیت معاملاتی را فراهم کرد و اجازه نداد بحران صنفی به سرعت سیاسی شود.

در ونزوئلا، جایی که این ابزارها کاملاً غایب بودند، معامله عملاً فروپاشید. پول کارکرد خود را از دست داد و امتناع از فروش به رفتاری عمومی بدل شد. در چنین شرایطی، هر تجمع اقتصادی ناگزیر سیاسی می‌شود، چون جامعه احساس می‌کند قواعد پایه‌ی زندگی از کار افتاده است.

در ایران نیز مسئله‌ی اصلی همین است. تورم حاد با نبود زبان رسمی معامله، فقدان شاخص‌های مرجع و انعطاف‌ناپذیری قراردادها همراه شده است. اعتراض‌ها از ناتوانی در کاسبی آغاز می‌شوند، اما چون پاسخ فنی نمی‌گیرند، به سرعت به سطح سیاسی منتقل می‌شوند. در نهایت، تورم حاد پیش از آنکه یک بحران سیاسی باشد، یک شوک تعادل اجتماعی است. وقتی امکان محاسبه، قرارداد و پیش‌بینی از بین می‌رود، سیاست به صحنه می‌آید، نه به عنوان علت، بلکه به عنوان پیامد فروپاشی عقلانیت اقتصادی.

پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر
ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۵
در انتظار بررسی: ۵۳
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۱:۰۹ - ۱۴۰۴/۱۰/۰۸
1
23
یک سری بیشعور کارشناس نما دارن مملکت را به دره های سخت ناارامی سوق میدن.
آخه ابله هایی که مثلا کارشناسید
پول ملی شده کشک
ناشناس
United States of America
۰۷:۱۵ - ۱۴۰۴/۱۰/۰۸
34
3
بر فرض که این حرفا درست باشد. آیا اسرائیل سود نمیفرد و نباید مقابله جدی کرد؟
محمد
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۵۷ - ۱۴۰۴/۱۰/۰۸
0
13
چه خوب درباره این خبر به این مهمی هیچ کس نظری نداره این خودش ای یک علامت سوال بزرگه
خخ
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۵۹ - ۱۴۰۴/۱۰/۰۸
34
5
اصلاح طلبان ... که با سیاست های کثیف خودشون باعث وضع موجود شدن حالا میان تحلیل میکنن!
واقعا ... و چیز پر رو
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۱۲ - ۱۴۰۴/۱۰/۰۸
0
31
افرادی در راس امور اقتصادی هستند بسیار ناتوان و کارنابلد هستند.
از طرفی رانت خواران صاحب سفره انقلاب هم که سیر نمی شوند.
از سوی دیگر رییس جمهور ما فقط دنبال شعار وفاق ملی است نه چیز دیگر.
خلاصه ما بیچاره مردم ......................................
دمنوش‌های سم‌زدا واقعا پاکسازی می‌کنند؟ بزرگترین منابع میکروپلاستیک کدامند؟(+اینفوگرافیک) زیبا بروفه: شادمهر عقیلی گفت از من خوشش می آید قاتل سریالی زنان و امید به زندگی بسیار بالا قصه‌های نان و نمک(80)/ اوه اوه اوه! طلا 16 میلیون شد… بعدش چی؟ کم‌مصرف‌ترین خودروهای بنزینی و هیبریدی را بشناسید   چرا بازگشت همتی به بانک مرکزی و دولت، خبر خوبی است؟ بوس ۵ میلیارد تومانی مهران مدیری مردم از چه زمانی به این اعتقاد رسیدند: در تهران پول زیر دست و پا ریخته، کسی نیست جمع کند/ رد پای یک همدانی شمخانی: هر تجاوزی، پاسخ سخت و فوری خواهد داشت مدیرعامل انجمن اوتیسم : ۸۰ هزار کودک ایرانی مبتلا به اوتیسم هستند/ ۳۰ میلیون تومان هزینه ماهانه هر بیمار روسیه: حمله اوکراین به اقامتگاه پوتین، سیلی به صورت ترامپ است توصیه‌های پلیس راه به رانندگان راز درخشش ریاض محرز در جام ملت‌های آفریقا فاش شد احتمال ۶۶ درصدی تقابل استقلال و سپاهان با النصر عربستان