پول های قرض الحسنه مردمی کجا می روند؟!

تبلیغات گسترده و فراگیر بانک های دولتی و خصوصی برای تشویق مردم به سپرده گذاری قرض الحسنه و اعتراف آنان، مبنی بر اینکه مقدار چشمگیری از منابع مالی بانک ها را نیز همین سپرده ها تشکیل می دهند، این پرسش را پدید آورده است که به واقع، چه میزان از این سپرده گذاری های قرض الحسنه در اختیار مردم قرار گرفته و یا به عبارتی دیگر این منابع به کجا می روند؟

به گزارش «تابناک»، تبلیغات رنگارنگ بانک ها و موسسات مالی و اعتباری برای جذب مردم به سپرده گذاری قرض الحسنه و تأکید بر مبانی دینی و انسانی در مسیر این تبلیغات سبب شده است تا بسیاری از مردم به این خاطر و البته عده ای نیز به امید برنده شدن در قرعه کشی بانک ها و موسسات در میان سپرده گذاران، منابع مالی خود را با نیت قرض الحسنه در اختیار بانک ها قرار دهند. این سپرده گذاری های مردمی وقتی به نام قرض الحسنه انجام می شود در عمل از سود بانکی بهره مند نبوده و در واقع بانک ها منابع زیادی از سرمایه های مردمی را بدون دغدغه تأمین سود این سپرده ها در اختیار می گیرند.

اما پرسشی که همواره از سوی مردم مطرح می شود، این است که سرنوشت این منبع عظیم مالی چه می شود؟ آیا بانک ها این سپرده گذاری ها را در قالب وام ها و تسهیلات قرض الحسنه در اختیار مردم می گذارند؟ چرا بانک ها تاکنون حاضر نشده اند اعلام کنند که میزان سپرده گذاری های قرض الحسنه چه میزان بوده و چه میزان از آن را در اختیار مردم به صورت تسهیلات قرض الحسنه قرار داده اند؟

بنا بر این گزارش، هرچند بانک ها و موسسات مالی و اعتباری تاکنون از ارایه دقیق و شفاف میزان جذب سرمایه های مردمی در قالب سپرده های قرض الحسنه و همچنین محل صرف این سپرده گذاری ها و اینکه چه میزان از این منابع به صورت قرض الحسنه در اختیار عموم مردم قرار می گیرد، طفره رفته و خود را ملزم به دادن گزارشی در این باره نمی دانند اما با مراجعه ای ساده به بانک ها و موسسات مالی و اعتباری می توان به پاسخی قانع کننده دست یافت و آن اینکه در عمل سهم مردم از این سپرده گذاری ها کمی بیش از صفر است. این در حالی است که بنا بر قانون منابع قرض الحسنه بانک ها تنها باید برای دادن تسهیلات قرض الحسنه به مردم استفاده شود.

البته هرچند بانک ها در اعلام این موضوع سهوا و یا عمدا کوتاهی می کنند، شواهد نشان می هد، بیشتر منابع قرض الحسنه ای که مردم در اختیار بانک ها قرار می دهند، به صورت تسهیلات مشارکتی، مضاربه ای و یا سرمایه گذاری صرف می شود. این واقعیت آنگاه آشکارتر می شود که اکنون جز وام ازدواج که آن هم تام و تمام قرض الحسنه نیست و یا وام های خاصی که بر پایه تبصره هایی خاص تر، تنها به عده محدودی داده می شود، امکان دریافت تسهیلات قرض الحسنه از بانک ها وجود ندارد.

این گزارش می افزاید: در بیشتر بانک ها مواردی همچون تسهيلات قرض الحسنه برای ازدواج و تهيه جهيزيه، تأمين و تعمير مسكن، تأمين هزينه درمان بيماري و یا رفع احتياجات ضروري در اقلام اطلاع رسانی و تبلیغاتی بانک ها درج شده است اما در عمل دریافت چنین وام هایی اگر نگوییم محال است، اما تقریبا غیر ممکن خواهد بود. شاهد این مدعا را از آنجا می توان آورد که بانک ها و موسسات مالی، گزارشی برای آگاهی مردم می دهند تا مشخص شود چند درصد سپرده های قرض الحسنه مردمی به این امور اختصاص داده شده است.

هرچند اکنون دولت در قالب نامه های مردمی و سفرهای استانی با دادن مبالغی مانند کمک های بلا عوض صد هزار تومانی یا کمی کمتر و یا بیشتر از این مبلغ تلاش می کند به زعم خود دردی از محرومان دفاع کند، به نظر می رسد اگر دولت اهتمام ورزد تا دستورالعمل مبنی بر صرف سپرده های قرض الحسنه مردمی در قالب ارایه تسهیلات قرض الحسنه به افراد نیازمند در بخش های گوناگون عملی شود، دیگر نیازی به دادن چنین کمک های بلاعوضی نباشیم که نه تنها دردی از مردم دوا نمی کند بلکه خود سبب مشکلاتی ریشه ای تر و حرف و حدیث های بیشتری نیز شده است.

چند پرسش ساده:

باید تأکید کنیم که این مطلب به دنبال پاسخ به یک پرسش اصلی و چند پرسش فرعی ساده است:

نخست اینکه چند درصد از سپرده های قرض الحسنه مردمی به صورت تسهیلات قرض الحسنه در اختیار مردم قرار می گیرد؟

دوم آنکه این تسهیلات به چند نفر اختصاص داده شده است؟

سوم، مردم به طور عملیاتی و نه تنها روی کاغذ می توانند از چه نوع تسهیلات قرض الحسنه ای برخوردار باشند و اینکه چرا بانک ها آنگونه که برای جذب سپرده های مردمی تبلیغ می کنند، حتی یک هزارم آن را برای چگونگی بهره مندی مردم از تسهیلات قرض الحسنه تبلیغ نمی کنند؟

و در پایان اینکه، از بانک ها و موسسات مالی که احتمالا قصد پاسخ به این مطلب را دارند، پیشاپیش تقاضا داریم به جای دادن جوابیه و یا توضیحات کلی، مبهم و بی نتیجه، تلاش کنند به طور صریح و مشخص به پرسش های مطرح شده پاسخ دهند.