ده اشتباه كمیته اضطرار

ناصر كرمی در وبلاگش نوشته است:

عملاً مهار زندگی ساكنان پایتخت طی یك ماه گذشته در اختیار اعضای شورایی موسوم به " كمیته وضعیت اضطرارآلودگی هوای تهران" بوده است. شورایی كه تاكنون قاطبه مردم نه عنوانش را شنیده بودند و نه نام هیچكدام از اعضای آن را می دانستند. این شورا شان كارشناسی دارد، یعنی صاحب نظر است درباره موضوع خاص آلودگی هوای تهران و مجـــریانی مبسوط الید مثل استانداری و شهرداری و راهنمایی و رانندگی بسته به آنچه كه شورای فوق الذكر اعلام كرده، تصمیماتی مهم را به منصه اجرا می گذارند، از تعطیلی پایتخت بگیر تا وضع سریع قوانین و مقررات جدید رانندگی. اما آیا این شورا به درستی وظیفه خود را در این یك ماه انجام داده است؟ آنچه كه در پی می آید، نشان می دهد كه یا این شورا پشتوانه كارشناسی و فنی مناسبی ندارد، یا تصمیمات آن از موضوعی فرامتنی ناشی می شوند كه كسی با آن آشنا نیست:

1-تعجیل و اصراربر تعطیلی : تعطیل شهر در همه روزهای منتهی به آخر هفته، در حالی كه در هیچ كدام از این چهارشنبه ها هوا در وضعیت اضطرار نبود و از سوی دیگر پیش بینی رسیدن هوا به این وضعیت در تعطیلی آخر هفته هرگز منطقی و درست نیست.

2-تعطیلی ساعت آخر كار: در حالی كه وارونگی دما عمدتاً در ساعت اول صبح رخ می دهد چرا به جای دستور یك ساعت تاخیر درآغاز به كار ادارات و مراكز آموزشی، تصمیم به یك ساعت تعجیل در تعطیلی ادارات گرفته اند؟

3-تعطیلی مسابقات فوتبال لیگ برتر: هر دو استادیوم محل برگزاری این مسابقات در تهران، تقریباً بیرون شهر در شمال غرب آن واقع شده اند. بازی ها در ساعت بعد ازظهر روزهای تعطیل انجام می شوند، در جایی در معرض وزش باد غالب ودر ساعتی كه وارونگی دما به حداقل رسیده و در زمان تعطیلی كه میزان آلودگی نیز به نسبت در حداقل متوسط هفتگی است. این روزها تماشاچیان دو تیم پرطرفدار استقلال و پرسپولیس نیز به ندرت از ده هزار نفر فراتر می رود. خود مسابقه فوتبال نیز كه فعالیتی آلاینده نیست.اگر مسئله تردد تماشاگران باشد، كه تردد ده هزار نفر در مقابل تردد ده میلیون نفر، آن هم نه در مركز شهر نمی تواند آلودگی قابل احتسابی ایجاد كند. ممكن است گفته شود این تصمیم برای حفظ سلامت ورزشكاران اتخاذ شده. اما همان ورزشكاران در طول هفته مكرراً دارند داخل شهر تمرین و ورزش می كنند و به نظر نمی رسد حتی تعطیلی كوتاه مدت مسابقات مانع تمرین آنها شود.

4-زوج و فرد فله ای و ناعادلانه: منطق این تعطیلی از كجا آمده است؟ كسی كه پول بیشتری داده و یك ماشین غیر آلاینده خریده، یا كسی كه در بقیه ایام سال زحمت سفر با یك خودروی كوچكتر اما كم مصرف را متحمل می شود چرا باید در آتش دارندگان خودروهای آلاینده و پر مصرف بسوزد؟ آیا منع تردد آلاینده ترها و پر مصرف ترها در ایام اضطرار آلودگی هوا باعث نمی شود كه مردم از این پس در انتخاب خودرو جدی تر این دو مولفه را در نظر داشته باشند و دولت هم از مدارای مرگبار با خودروسازان داخلی دست بردارد؟

5-مماشات با مقصر اصلی: بدگویی از باد و بارانی كه آمدنشان تاخیر داشته، البته كار بی هزینه و راحتی است . اما دست كم شصت میلیون سال است كه در تهران به طور متوسط همین قدر باد می وزد و باران می بارد. تنها فرقی كه این سالها با آن شصت میلیون سال دیگر دارد انبوه پیكانها و آردی ها و رواها و وانت های بارو و نیسان و پژوهای چهارصدو پنج و امثالهم است كه مخروط افكنه تهران را جولانگاه خود كرده اند. خودروهایی كه احتمالاً در كمترجای دیگر جهان به خاطر غیر استاندارد بودن و آلایندگی حق تردد پیدا می كنند. كمیته اضطرار چرا در حد یك سطر هم در بیانیه های خود به این موضوع اشاره نمی كند؟

6-چشم پوشی در برابر مولفه سوخت استاندارد: گازوئیلی كه بیست برابر(بله، درست خوانده اید بیست برابر) حد استاندارد جهانی (در مقایسه با گازوئیل استاندارد یورو5) گوگرد دارد و بنزینی كه مثل مار كبری توی هوای شهر سم رها می كند. آیا امكان ارائه سوخت استاندارد در تهران، دست كم درشرایط اضطرار آلودگی هوا وجود ندارد؟ ممكن است گفته شود پشت وزارت نفت به كوه قاف است و زور كمیته اضطرار به آن نمی رسد. شاید هم جان ماجرا و آن نكته انحرافی و فرامتنی كه پیش از این به آن اشاره شد همین باشد: اجبار به استفاده از سوخت غیر استاندارد هوای تهران را به شدت سمی كرده است و این همه تعطیلی مكرر به خاطر كاهش اثر این پدیده مرگبار برسلامت شهروندان است، و گرنه حجم ذرات معمول معلق در اغلب روزهای گذشته در حد كاهش شدید میدان دید تهران نبوده است.( این همان نكته ای است كه مردم می گویند : ما می توانیم كوه را ببینیم، چرا می گویند هوا به شدت آلوده است؟) عدم اعلام عبارت " سمی بودن هوا" به جای آلودگی هوا می تواند یكی از بدترین اشتباهات كمیته اضطرار باشد، چون این دو پدیده با هم متفاوت هستند.

7-تشویق مردم به بالاكشیدن شیشه پنجره ماشین و باقی ماندن در خانه ها: چه كسی می گوید درشرایط آلودگی هوا فضاهای در بسته هوایی سالمتر دارند؟ فضای بسته در كوتاه مدت البته ممكن است شرایط بهتری داشته باشد اما در دراز مدت قطعاً بیشتر از فضاهای باز و جاهایی كه امكان خودپالایی هوا دارند، آلوده ترند. در این باره شاید فقط ذكر همین یك نكته كافی باشد كه بدانیم هوای داخل خودرویی كه به ناچار در هوایی آلوده داخل ترافیك متوقف مانده، بعضاً تا هیجده برابر نسبت به هوای بیرون آلوده است. یك بار روزنامه همشهری گزارش علمی مفصلی در همین باره چاپ كرده بود كه ظاهراً همه آن را خوانده اند به جز اعضای كمیته اضطرار آلودگی هوا.

8-ماجرای جت فن ها و باد مصنوعی: قضیه حكم آن قاضی است و شلاق و هزار و باقی قضایا. دستگاهی كه می خواهد بادی تولید كند كه فقط چند دقیقه هوای شهر تهران را جا به جا كند، احتمالاً باید ژنراتوری داشته باشد با قطر یك كیلومتر!

9-ماجرای هواپیماهای آب پاش: ای كاش همه چیز همیشه همین قدر ساده و شدنی بود.اما اغلب ما خیلی وقت است از سالهای كودكی فاصله گرفته ایم و حالا دیگر می دانیم متاسفانه قضایا به آن سادگی كه ما تصور می كنیم رخ نمی دهند.

10-عدم توجه به تفاوت های میكرو اقلیمی: تهران یك پهنه بزرگ هشتصد كیلومتر مربعی را در بر می گیرد كه به جرات می توان گفت بروز و ظهور آلودگی هوا فقط در نیمی از این پهنه قابل لمس است. چرا باید ساكنان شهرك های حاشیه شهر همان بلیات و مقررات انقباضی و دشواری هایی را متحمل شوند كه فی المثل ساكنان محدوده میدان انقلاب و توپخانه و بازار؟ كدام مولفه های مترتب بر وضعیت اضطرار آلودگی هوا در شهرك شهید باقری در منطقه 22 شبیه است به شهرك بهجت آباد در خیابان كریم خان زند؟ دستور فله ای البته راحتتر است، اما نمی شد با چند دقیقه تمركز بیشتر روی نقشه اقلیمی تهران صدها هزار شهروند را از تحمل اجرای طرحی مثل زوج و فرد سراسری خودروها وارهاند؟