مأموریت ویژه : دلیل تراشی برای برکناری متکی!

 
پارسینه - اخیراً روزنامه ابرار در سرمقاله ای به قلم فردی به نام فریدون جم ، مطلبی را در خصوص برکناری منوچهر متکی از وزارت امور خارجه نوشته و مدعی شده که چون متکی هم در دوران وزارتش افرادی را برکنار کرده ، حالا نباید گلایه ای نسبت به عزل خود داشته باشد.

نویسنده محترم سرمقاله ، افزوده که مگر برکنار شدگان توسط متکی ، آبرو و حیثیت نداشتند که اینک همه از برکناری متکی انتقاد می کنند و نظایر این!

به عنوان یک دیپلمات وزارت امور خارجه ، پس از خوانده این متن ، نه از باب دفاع از متکی که برای حفظ حیثیت دستگاه دیپلماسی کشورم لازم دیدم نکاتی چند را طرح نمایم. ناگفته پیداست که اگر متکی بر رأس کار بود و نقدی علیه او نوشته می شد ، صاحب این قلم ، هرگز خود را مجاب به پاسخگویی نمی کرد زیرا از یک سو ، حمل بر این می شد که برای خوشامد وزیر قلم زده و از دیگر سو ، سخنگو و دفتر و دستک وزارتخانه ، موظف به این مهم بودند.

ولی در حال حاضر که وزیر خانه نشین شده و شائبه خوشامد وزیر حاکم و ... در میان نیست و من نیز حتی اصراری بر ذکر نام خود ندارم - جز آن که خود را دیپلماتی بنامم که در سنگر سیاست خارجی نظام ، برای وطنش سربازی می کند - می توانم نکاتی را مختصراً مکتوب کنم.

اولین نکته ای که درباره سرمقاله مذکور وجود دارد ، این است که نویسنده ، اساساً صورت مساله را خوب متوجه نشده است و بر مبنای یک پیش فرض غلط ، صغری و کبری چیده و نتیجه گیری کرده است.

اگر متکی و منتقدان اقدام احمدی نژاد در عزل ناگهانی او ، این کار را موهن و بازی با آبروی افراد و حیثیت کشور می دانند ، نه به خاطر اصل برکناری ، که به دلیل نحوه برکناری چنین می گویند و الا کدام عقل سلیم است که سمت ها را ارث پدری مسوولان بداند و دست مقامات بالادست را در عزل و نصب ها ، بسته شمارد؟!

این حق رئیس جمهور است که تیم کاری اش را برگزیند و به هنگام ضرورت ، در آن تغییراتی دهد.

درباره عزل متکی نیز - فارغ از این که اساساً آیا چنین کاری به سود کشور بوده یا خیر که به گمان من نبوده- مساله مطرح ، رفتار غیراخلاقی در برکناری اوست.

متکی برای گذراندن تعطیلات به سنگال نرفته بود بلکه از سوی خود رئیس جمهور ، عازم این مأموریت دیپلماتیک بود و اتفاقاً درباره موضوع بسیار حساسی که اخیراً در روابط ایران و آفریقا حادث شده ، با عبدالله واد ، رئیس جمهور سنگال و دیگر مقامات داکار در حال مذاکره و رایزنی بود.

در چنین وضعیتی و در حالی که متکی با مقامات سنگالی درون اتاق جلسه بودند و مذاکرات داغی بین شان برقرار بود ، ناگهان یک نفر وارد اتاق می شود و یادداشتی به طرف سنگالی می دهد و در گوشش هم چیزی می گوید و می رود و بعد از آن ، طرف سنگالی مذاکره رو به متکی می کند و می گوید: شما دیگر وزیر خارجه ایران نیستید ، برکنار شدید!

آیا چنین چیزی ، با اصول اولیه دیپلماسی ، منافع ملی ، حیثیت کشور و آموزه های دینی و اخلاقی همخوانی دارد؟ در عالم سیاست و دیپلماسی ، تنها در یک مورد عزل در خارج از کشور متصور است و آن هنگامی است که یک مقام رسمی در خارج باشد و در داخل کشورش کودتایی رخ دهد و کودتاگران او را برکنار کنند. بنابراین ، اگر متکی و عموم مردم نسبت به ماجرای شکل گرفته ، معترض اند ، به دلیل زشتی نحوه انجام این کار بوده که هم حرمت یک وزیر باسابقه را خدشه دار کرده و مهم تر از آن ، منافع و حیثیت ملی مان را به بازی گرفته است.

نکته بعدی که متأسفانه به نادرستی مورد بحث قرار گرفته ، مربوط به عزل هایی است که خود متکی در دوران وزراتش انجام داده است. در این باب ذکر نکاتی چند ضروری است:

1- عزل و نصب ها ، از اختیارات هر مدیری است ، کما این که رئیس جمهور نیز حق دارد ورزا و معاونین خود - از جمله وزیر خارجه اش - را برکنار کند. اگر رئیس جمهور در سطح کابینه ، وزیر در سطح وزارت خانه و مدیر یک منطقه آموزش و پرورش در سطح مدارس ، عزل و نصب هایی می کنند ، در واقع در حال اعمال مدیریت و حقوق قانونی خویش هستند و کسی به اصل کارشان خرده ای نمی گیرد.
لذا طبیعی است که وزیر خارجه در مدت 5 سال وزراتش ، تیم مدیریتی خود را چینش کند.

2- ادعا شده که متکی دهها سفیر را برکنار کرده است و سپس سوال شده که آیا این افراد که برکنار شده اند ، آبرو و حیثیت نداشته اند؟! در پاسخ باید گفت "اتقوالله برادر من!" متکی کجا دهها سفیر را برکنار نموده است؟ جالب اینجاست که همزمان با انتشار این اتهام در ابرار ، برخی رسانه های نزدیک به "حلقه نخست یاران احمدی نژاد" نیز مدعی عزل 40 سفیر و بازنشسته کردن دیپلمات های کهنه کار توسط متکی شده اند تا برای برکناری متکی دلیل تراشی کنند!

برای تنویر افکار عمومی ( و نه برای آگاهی کسانی که می دانند و تجاهل می کنند) باید به اطلاع برسانم وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران ، حدود 140 رئیس نمایندگی در نقاط مختلف دنیا دارد.

 طبق مقررات وزارت خارجه ، ماموریت هر سفیر ، سه سال است و لذا به طور متوسط و طبیعی ، با تقسیم 140 بر 3 ، سالانه بیش از 45 نفر در روندی کاملاً متعارف ، ماموریت خارجی شان در راس نمایندگی ها ، به اتمام می رسد و برای طی کردن دوران توقف در وطن ، به کشور باز می گردند.

این روالی قانونی است که ربطی به متکی و دیگران ندارد و من بعد هم ، تا قانون عوض نشده ، به همین شکل باقی می ماند ، کما این که خود من و بسیاری از همکارانم نیز در چند دوره ماموریتم در دولت های قبلی و کنونی ، مشمول این روند بوده ایم و هر بار بعد از پایان سه سال خدمت خارج از کشور ، به ایران مراجعت کرده و در وزارت خانه مشغول شده ایم.

موضوع دیگری که بعضاً مطرح می شود ، موضوع  بازنشستگی هاست که آن هم امری طبیعی است و دیپلمات های کهنه کار ، معمولا بعد از 30 سال بازنشسته می شوند که این هم طبق قانون است و مختص وزارت خارجه نیست و ربطی هم به وزیر ندارد. البته دوستان انصاف و تقوا به خرج داده و تا این لحظه ، فوت همکاران سفر کرده ما - که یادشان گرامی- را به گردن متکی نینداخته اند! بطور طبیعی سالانه حدود 150 نفر در وزارت خارجه بازنشسته می شوند که امسال تعداد کسانی که بازنشسته شده اند حتی از این هم کمتر بوده است.

از سوی دیگر باید توجه داشت جذب گسترده نیرو در سالهای نخست پیروزی انقلاب طبعا باعث شده است که بعد از گذشت 30 سال، بازنشستگی این نیروها در سالهای اخیر نیز بیشتر به نظر بیاید.

3 - با توجه به آنچه در بند 2 گفته شد ، ادعای برکناری های اتوبوسی ، دروغ بزرگی است که بیش از همه وزارت خارجه ای ها را به شگفتی وا می دارد .

واقع امر این است که متکی در طول 5 سال و 3 ماه وزارتش ، تنها سه یا چهار سفیر را قبل از اتمام دوران 3 ساله شان به تهران فراخواند و به ماموریت شان پایان داد که امری کاملا طبیعی است. از این افراد دو نفرشان را شخصاً می شناسم که هم اکنون نیز عضو وزارت خارجه هستند .

نکته مهم این است که این برکناری های انگشت شمار نیز همگی با حفظ احترام افراد و با دادن فرصت لازم جهت انجام امور اداری و شخصی آنها صورت گرفته که در تلکس های ارسالی به این افراد نیز که در اسناد وزارت خارجه ثبت شده ، مشهود است نه این که سفیری در حین مذاکره با یک مقام خارجی از زبان طرف خارجی بشنود که برکنار شده است!

مخلص کلام آن که اگر با کسی مشکل شخصی یا سیاسی داریم ، حق نداریم او را به گناهان ناکرده متهم کنیم - به وِیژه در رسانه هایی مانند ابرار و سایت های مختلف که افرادی وامدار "حلقه نخست" در کلیت یا برخی بخش های آن نفوذ کرده اند - ؛ چه آن که اگر در این دنیا به پشتوانه صاحب منصبان ، از پاسخگویی معاف باشیم ، در روزی که ما هستیم و خدای ما و اعمال مان ، چه خواهیم کرد؟!