صدا و سيما ؛ از حساسيت درباره پوشش زنان هنرپيشه تا بي تفاوتي به ترويج خشونت

 عصرایران ، جعفر محمدی  - « متأسفانه راههاي فرار از زندان به صورت مکرر در فيلم هاي پخش شده وجود دارد و پخش مي‌شود آن وقت يک مجرم که از زندان فرار مي‌کند، مي‌گوييم چرا فرار مي‌کند و ديگر نمي‌گوييم که خودمان يادش داده‌ايم و يا به عنوان مثال در فيلم‌ها و حتي سريال‌ها وقوع قتل را آسان جلوه مي‌دهيم. من مکرراً خانواده خودم را از نگاه کردن اين فيلم‌ها منع کرده‌ام چون مي‌بينم در برخي فيلم‌ها جواني مي‌آيد، اسلحه‌اي مي‌گذارد بر پيشاني و  شقيقه ديگري و براحتي او را مي‌کشد و بعد انگار که يک ليوان آب خورده باشد راهش را مي‌کشد و مي‌رود. تکرار اين صحنه‌ها است که اين مسائل را طبيعي جلوه مي‌دهد. در حاليکه تمام امور هنري و فرهنگي کشور بايد به نحوي به مسئله پيشگيري از جرم و امنيت اجتماعي کمک کنند نه اينکه همه آنها را فراموش کنند و بعد تنها وقتي حادثه‌اي رخ داد بگويند برخورد کنيد. »

آنچه خوانديد ، بخشي از سخنان آيت الله آملي لاريجاني ، رئيس قوه قضاييه است که درباره صوا و سيما گفته شده است .
واقعيت اين است که صدا و سيما ، در سال هاي اخير ، جهش قابل ملاحظه اي در ميزان پخش آثار نمايشي خود داشته است و  اين امر ، مشخصاً در فيلم ها و سريال هاي پخش شده از تلويزيون عينيت بيشتري دارد.

فيلم ها و سريال هاي توليد داخل ، به مراتب کمتر از آثار خارجي پخش شده دچار صحنه ها و قصه هاي خشونت بار هستند. البته ، اين بدان معنا نيست که در توليدات داخلي اثري از خشونت نيست (هست و گاه خيلي غليظ)!

اين که چرا آثار نمايشي پخش شده از سيما داراي غلظت بيشتري از خشونت هستند ، برمي گردد به محدوديت هاي اخلاقي ، شرعي و قانوني  در پخش آثار نمايشي خارجي در سيما .

قصه خوب ، استفاده از تکنولوژي هاي نوين ، جلوه هاي ويژه ، اکشن و جاذبه هاي جنسي ، از جمله مهم ترين دغدغه هاي فيلم سازي امروز دنيا براي جذب مخاطب است. با اين حال ، اخلاقيات در جامعه ما ، برنمي تابد صحنه هاي نامناسب جنسي - حتي صحنه هايي که در غرب 18+ نيستند - بر صفحه تلويزيون برود و حق مطلب هم در جامعه ما همين است.
لذا در همين گام نخست ، بخشي از توليدات نمايشي دنيا ، از رده پخش در ايران خارج مي شوند.
قصه هاي خوبي نيز که بدون اين جاذبه هاي جنسي ساخته مي شوند ، عمدتاً به خاطر نوع پوشش هنرپيشگان ، قابليت پخش در ايران را از دست مي دهند.
در اين ميان ، مي ماند ، قصه هاي مبتني بر خشونت و اکشن و بزن و بکش که بدون جاذبه هاي جنسي هم گيرايي خود را دارند و از نظر ظاهري ، مشکلي با استانداردهاي پخش در سيما ندارند.

اين گونه مي شود که تقريباً اکثر آثار نمايشي خارجي ، خشن هستند و تفنگ و گلوله و سرقت و فرار از زندان و قتل و ... عناصر ثابت اين فيلم ها و سريال ها هستند.

بديهي است که نمايش هر روزه اين صحنه ها ، رفته رفته قبح خشونت و جنايت و آدمکشي را مي شکند و آرام آرام ، بين فضاي نمايشي درون صفحه تلويزيون و فضاي واقعي ، همسان سازي مي کند و مثلاً شليک تير به سمت آدم ها ، به همان سهولتي فرض مي شود که در فيلم ها رخ مي دهد. مخصوصاً اين روند در ميان کودکاني که از همان ابتدا در تلويزيون با صحنه هاي خشن خو مي گيرند ، تأثيرات عميق تر و بدتري دارد.

چاره کار چيست؟ آيا بايد براي تنوع بخشي و جايگزيني آثار خشن خارجي ، بايد مسائل اخلاقي را کنار گذاشت؟ قطعاً خير ، زيرا اين امر ، نقض غرض است.
به نظر مي رسد ، در کنار گسترده کردن حوزه هاي خريد فيلم و سريال هاي خارجي ، مهم ترين راهکار براي حل اين مشکل ، افزايش توليد داخلي آثار نمايشي است.
البته اگر بخواهند صرفاً به کميت بپردازند و سريال هاي آبکي و تله فيلم هاي ضعيف را به خورد ملت بدهند ، بهتر است پول بيت المال را هدر ندهند.
براي نيل به هدف غايي ، نياز است يک انقلاب توليدي در سيما شکل بگيرد ؛ انحصار موجود بايد بشکند و همه بزرگان فيلمنامه نويسي و کارگرداني و بازيگري دعوت به همکاري شوند. مثلاً چرا در شرايط کنوني ، هنر انساني کيارستمي در سيما ردپايي ندارد؟ چرا بزرگاني مانند مجيد مجيدي ، ناصر تقوايي ، ابراهيم حاتمي کيا و ... با سيما يا کاملاً غريبه اند يا هر از گاهي گذرشان به تلويزيون مي افتد؟ حتي جوانان خوش ذوقي مانند رضات عطاران يا افرادي مانند مهران مديري هم ديگر در تلويزيون نيستند؟ فيلم و سريال که خود به خود ساخته نمي شود! وقتي نيروي انساني خوش ذوق و هنرمند حذف شوند ، افراد متوسط و کم توان ميداندار مي شوند،درست مانند شرايط امروز سيما که تعداد آثار قوي نمايشي در آن ، بسيار اندک است.

اگر توليد داخلي از نظر کمي و کيفي ارتقا يابد ، نه تنها نيازي به فيلم ها و سريال هاي خشن غربي نيست ، بلکه مقابله عملي با ماهواره نيز صورت گرفته است. مبارزه با ماهواره ، به اين نيست که ال ان بي ها را جمع  و ديش ها را در پشت بام ها له کنند؛ مقابله اصلي و بنيادين ، توليد محصولات قوي تر است. فراموش نکنيم که خيلي اوقات در زمان پخش همان چند سريال هاي جذاب ، خيلي از مردم ماهواره ها را خاموش مي کنند و حتي گاه در طول اين سال ها داشته ايم مواردي که شبکه هاي ماهواره اي نيز ناگزير شده اند براي گزير از اين همزماني ، برنامه هاي اصلي شان را به ساعت هاي ديگري - که کم بيننده هم هست - منتقل کنند.

آيت الله لاريجاني درست مي گويد ؛ صدا و سيما ، اکنون تبديل به رسانه خشونت شده است و حساسيتي که درباره لباس فلان هنرپيشه زن دارد ، درباره ميزان خشونت هاي نمايش داده شده ندارد! نتيجه اش هم همان طور که گفته شد ، شکسته شدن قبح خشونت است و افزايش جرم و جنايت.

 البته اين گونه نيست که همه تقصيرها متوجه سيما باشد. مشکلات اقتصادي ، ناامني هاي شغلي ، دغدغه هاي خانوادگي و دهها مساله زير و درشت ديگر ، در شکل گيري جرم و خشونت دخيل اند و ترويج تصويري خشونت در سيما نيز مزيد بر علت است.

کم کاري بخش هاي مختلف جامعه ، جرم خيزي جامعه را رقم مي زند و بعد هم همه آن مسوولان خطاکار و کم کار ، خود را مبرا و منزه مي دانند و به پليس و دستگاه قضا مي گويند "بار همه قصور و تقصيرهايمان را شما با برخورد پليسي و قضايي به دوش بکشيد!" درست مانند جامعه اي که مردمش غذاي آلوده مي خورند ، آب غيربهداشتي مي آشامند ، هواي مسموم تنفس مي کنند ، ورزش نمي کنند ، دخانيات را در بيشترين حجم استعمال مي کنند ، بهداشت جنسي را مراعات نمي کنند و نهايتاً هم همه بيماري هاي ناشي از اين مصائب را به گردن پزشکان مي اندازند و انتطار دارند با يک نسخه ، جبران مافات کنند!