قانون : شاید غیر قابل باور باشد که هشت دورهی مجلس شورای اسلامی، پس از انقلاب تنها 68 نمایندهی زن داشته است و طی 31 سالی که از تشکیل این مجلس در ایران میگذرد تنها 45 نفر نماد مشارکت زنان ایرانی در نهاد قانونگذاری کشور بودهاند. این در حالیست که تعداد کل نمایندگان مجلس تا پایان دورهی هشتم، دو هزار و 400 نفر بوده که عدد 68 در مقابل این عدد، بسیار ناچیز است.
از سویی دیگر بررسیهای خبرنگار قانون نشان میدهد طی هشت دورهی مجلس شورای اسلامی تنها 45 زن توانستهاند به پارلمان راه پیدا کنند چرا که 23 نماینده از 68 نمایندهی زن طی هشت دورهی گذشته به صورت تکراری در مجلس حضور داشتهاند که با تفریق این عدد شاهد عدد خام 45 خواهیم بود.
نکتهی دیگری که در این بررسیها وجود دارد این است که طی سه دورهی اول مجلس شورای اسلامی تنها 12 نمایندهی زن مشغول به فعالیت بودهاند، یعنی در هر یک از دورههای اول، دوم و سوم تنها چهار نمایندهی زن وجود داشتهاند که آنها نیز نمایندگی مردم تهران در مجلس را بر عهده داشتهاند.
این موضوع نشان میدهد تا سال 71 اعتماد جامعه به زنان برای نمایندگی در مجلس بسیار کم بوده است و تنها مردم پایتخت نسبت به انتخاب زنان به عنوان نمایندگان خود مبادرت ورزیده بودند.
در دور دوم و سوم مجلس نیز ترکیب چهار نفرهی نمایندگان زن یکسان بوده است و در این دو دوره، چهار زن نمایندگی مردم تهران را بر عهده داشتهاند.
مجالس پنجم، ششم و هفتم سه دوره از مجالسی بودهاند که بیشترین تعداد نمایندگان زن را داشته و مجلس پنجم با داشتن 14 نمایندهی زن در این مورد رکورددار است.
اما نکتهی قابل تامل این است که روند صعودی حضور زنان در مجلس که از دورهی چهارم آغاز و در مجلس پنجم به اوج خود رسید و در مجالس هفتم و ششم نیز ادامه پیدا کرد، در مجلس هشتم متوقف شد و تعداد نمایندگان زن از 13 نفر در مجلس هفتم به هشت نفر در مجلس هشتم رسید.
در ادامه ترکیب زنان نماینده در هشت دورهی مجلس را با هم مرور میکنیم:
مجلس اول: 4 نفر
در این دوره تعداد زنان نماینده چهار نفر بوده است. در این دوره مریم بهروزی، گوهرالشریعه دستغیب، عاتقه صدیقی و اعظم طالقانی از نمایندگان زن مجلس اول بوده که هر چهار نفر نمایندهی تهران بودهاند.
مجلس دوم: 4 نفر
در این دوره نیز تعداد نمایندگان زن مجلس چهار نفر بوده است که مجددا هر چهار نماینده از آن تهران بودهاند.
مرضیه حدیدچی(دباغ)، گوهرالشریعه دستغیب، مریم بهروزی و عاتقه صدیقی از نمایندگان زن این دوره بودهاند که هر چهار نفر نمایندهی تهران بودهاند.
مجلس سوم : 4 نفر
در دوره چهارم، چهار نمایندهی زن وجود داشته است که ترکیب آنها همچون مجلس دوم بوده و تغییری مشاهده نشده است.
مجلس چهارم: 9 نفر
در دوره پنجم اما تعداد نمایندگان زن مجلس به 9 نفر رسید. فخرالتاج امیر شقاقی و فاطمه همایون مقدم نمایندگان تبریز، اختر درخشنده نمایندهی کرمانشاه، مریم بهروزی نمایندهی تهران، پروین سلیحی نمایندهی تهران، قدسیه سیدی علوی نمایندهی مشهد، نفیسه فیاضبخش، منیره نوبخت و مرضیه وحید دستجردی نمایندگان تهران در این دوره بودهاند. از این دوره شاهد رشد تعداد نمایندگان زن در مجلس بودهایم.
مجلس پنچم: 14 نفر
در این دوره تعداد نمایندگان زن 14 نفر بوده است که نشان دهندهی افزایش اعتماد مردم نسبت به حضور زنان در مجلس بوده است که در این دوره حضور زنان از حوزههای انتخابیه شهرستانها نیز افزایش پیدا کرده است.
سهیلا جلودارزاده، فاطمه رمضانزاده، نفیسه فیاضبخش، فاطمه کروبی، منیره نوبخت، مرضیه وحید دستجردی و فائزه هاشمی از نمایندگان تهران در این حوزه بودند.
همچنین نیره اخوان بیطرف و زهرا پیشگاهی فرد از نمایندگان اصفهان در این دوره بودهاند. قدسیه سیدی علوی و مرضیه صدیقی نیز از نمایندگان مشهد بودند.
شهربانو امانی نمایندهی ارومیه، مرضیه حدیدچی(دباغ) نمایندهی همدان و الهه راستگو نمایندهی لار از دیگر نمایندگان دور پنجم مجلس بودهاند.
مجلس ششم: 13 نفر
در دوره ششم تعداد نمایندگان زن نسبت به دور قبل یک نفر کاهش پیدا کرده است. سهیلا جلودارزاده، فاطمه حقیقتجو، فاطمه راکعی، وحیده علائی طالقانی، جمیله کدیور و الهه کولایی از نمایندگان تهران در این دوره از مجلس بودند.
شهربانو امانی نمایندهی ارومیه، سیده فاطمه خاتمی نمایندهی مشهد، طاهره رضازاده نمایندهی شیراز، حمیده عدالت نمایندهی دشتستان، اکرم مصوری منش نمایندهی اصفهان، اعظم ناصریپور نمایندهی اسلام آباد غرب و مهرانگیز مروتی نمایندهی خلخال از نمایندگان زن این دوره بودهاند.
مجلس هفتم: 13 نفر
در این دوره نیز تعداد نمایندگان زن همچون مجلس ششم بوده و تغییری نکرده است. فاطمه آلیا، لاله افتخاری، الهام امینزاده، فاطمه رهبر، سهیلا جلودارزاده و نفیسه فیاضبخش نمایندگان تهران در این دوره بودند.
فاطمه آجرلو نمایندهی کرج، نیره اخوان نمایندهی اصفهان، رفعت بیات نمایندهی زنجان، هاجر تحریری نیک صفت نمایندهی رشت، عشرت شایق نمایندهی تبریز، عفت شریعتی نمایندهی مشهد و مهرانگیز مروتی نمایندهی خلخال از نمایندگان زن دور هفتم مجلس بودهاند.
مجلس هشتم: 8 نفر
مجلس هشتم نسبت به مجالس پنجم، ششم و هفتم با یک کاهش روبرو بوده است و در این دوره تعداد نمایندگان از 13 نفر در مجلس هفتم به هشت نفر در مجلس هشتم رسیده است.
فاطمه آلیا، لاله افتخاری، زهره الهیان، فاطمه رهبر و طیبه صفایی نمایندگان تهران در این دوره از مجلس بودهاند.
فاطمه آجرلو نمایندهی کرج، نیره اخوان نمایندهی اصفهان و عفت شریعتی نمایندهی مشهد از نمایندگان زن در این دوره از مجلس بودهاند.