"خاتون" ؛ فرصتی برای ایجاد کرسی های آزاد اندیشی

   شبکه خبری صداقت نیوز نوشت:
بعد از انتشار ویژه نامه خاتون از سوی موسسه ایران، چند روزی است که فضای کشور ملتهب شده و  شخصیت های سیاسی سعی می کنند هرکدام به طریقی درباره این ویژه نامه، مواضع خود را اعلام کنند. اینکه چطور بعد از گذشت تنها چند ساعت از روی دکه آمدن این ویژه نامه، حجم وسیعی از اخبار و اطلاعات و تحلیل ها در مورد آن صورت گرفت تا جایی که در همین فرصت چند ساعته برخی نمایندگان مجلس فرصت کردند مطالب 250 صفحه ای آن را بخوانند که خواستار برخورد شدید با بانیان این ویژه نامه شدند، موضوعی است مهم که باید در جای خودش مورد بررسی قرار بگیرد. اما مسأله مهم تر از آن نحوه برخورد افراد و گروه ها، سایت های خبری، خبرگزاری ها حتی روزنامه ها با آن است. متأسفانه این چنین به نظر می رسد بسیاری از این دوستان بیش از آنکه به دنبال تبیین و تحلیل علمی و محتوایی این ویژه نامه بر آیند به دنبال رسیدن به اغراض سیاسی و البته انتخاباتی خود بوده اند.

در همین باره وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در ضیافت افطار در جمع مدیران عامل خبرگزاری‌ها و مدیران مسوول نشریات و جمعی از اهالی رسانه با انتقاد از برخی سایت‌های خبری به خاطر نقد، قضاوت و بیان ناقص و مغرضانه برخی مطالب، گفت: اینگونه حركت‌ها كه با هدف تشویش اذهان عمومی انجام می‌شود، علاوه بر ضربه زدن به فضای كشور باعث خوشحالی و سوءاستفاده دشمنان خواهد شد.

سیدمحمد حسینی ادامه داد: رعایت انصاف در بیان و انعكاس نقدها و انتقادات به دور از حب و بغض‌ها، بسیار تاثیرگذارتر است و باعث پیشرفت روند امور و كارها خواهد شد.

وی با ابراز تاسف از اینكه برخی ندیده و نخوانده درباره مطلب یا چیزی قضاوت و ارزیابی می‌كنند، اظهار كرد: فضایی كه در كشور در حال شكل گرفتن است، كار را دشوار می‌كند، بطوری كه با اینگونه رفتارها و حركت‌ها دیگر سنگ روی سنگ بند نخواهد شد.
حسینی گفت: اگر انسان می‌خواهد حرفی را نقد و یا علیه كسی صحبت كند، ابتدا باید كاملا مطالب را نقل و بیان كرده و سپس آن را نقد كند.

وی ادامه داد: استاد شهید مرتضی مطهری حتی زمانی كه می‌خواست آرای ماركسیست‌ها را نقد كند، ابتدا تمامی حرف‌های آنان را كامل بیان و سپس با دلایل منطقی آن‌ها را رد می‌كرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاكید كرد: ما در داخل كشور با هم دشمنی نداریم البته ممكن است اختلاف سلیقه فكری و سیاسی داشته باشیم، اما درنهایت همه با هم دوست و همراه بوده و در یك جبهه مشترك علیه دشمنان قرار داریم.

وی ادامه داد: باید در برابر دشمنان متحد باشیم و نیازی نیست در داخل كشور خصومت و عنادی برای خودمان ایجاد كنیم.

حال در مورد ویژه نامه فوق الذکر نیز وضع به همین منوال است. یقینا این ویژه نامه مانند همه مکتوبات دیگر دارای نقاط قوت و ضعفی است که البته یک امر کاملا طبیعی است. بی شک همه اظهار نظرها و دست نوشته های بشر از آنجا که از دریچه ذهنی او خارج می شود بدون اشکال نخواهد بود. حتی همین نوشته ای که شما در حال خواندن آن هستید. پس طبیعی است که این ویژه نامه هم به همین نحو است.

البته عمده واکنش های صورت گرفته به این ویژه نامه مربوط به مصاحبه آقای کلهر است که ایشان در آن مدعی شده که رنگ چادر (نه خود چادر) مشکی سوغات از فرنگ است. جدای از اثبات تاریخی این ادعا که باید توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد نتیجه عملی این حرف یعنی اینکه می توان از رنگ های دیگری هم برای چادر استفاده کرد. بدین معنا که اگر چه به لحاظ نگارنده این سطور بهترین رنگ برای چادر همین رنگ مشکی است اما لزوما چادر، تنها در رنگ مشکی خلاصه نمی شود.

 جالب اینکه این موضوعی است که پیش از این بارها و بارها از زبان مسئولین و کارشناسان دیگر نیز بیان شده و مورد بحث قرار گرفته است و به هیچ وجه چیز جدیدی هم نیست. برای مثال امام جمعه موقت كرمان چندین سال پیش از این این چنین گفته بودند: استفاده از رنگ‌های متین و متنوع در انتخاب رنگ چادر خانم‌ها به جای رنگ مشكی منع شرعی ندارد و بانوان باید خود، آن رنگ را انتخاب كنند.
حجةالاسلام «عرب‌پور»، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایكنا) در خصوص مطلب فوق گفت: آنچه كه مسؤولان نظام بارها بر آن تأكید داشته‌اند، پوشش اسلامی است و این پوشش در شكل و رنگ تابع نظر فرد است.

وی با بیان اینكه معمولاً زنان جامعه ما به سمت پوششی با رنگ مشكی رفته‌اند، افزود: تبدیل رنگ مشكی به رنگ‌های متین دیگر در صورتی كه رنگ تحریك كننده و جذابی نباشد منع شرعی ندارد.

امام جمعه موقت كرمان در خصوص علت ثابت ماندن رنگ چادر خانم‌ها در همان رنگ مشكی گفت: تغییر نكردن رنگ مشكی به رنگ‌های متنوع و متین به دلیل وجود جو قالبی است كه دیگران از شكستن این جو هراس دارند.

وی همچنین خاطر نشان كرد: در جامعه گاهی شاهد هستیم كه زنان مسلمان با حجاب مناسب و با استفاده از رنگ‌های سنگین، چادری غیر از چادر مشكی هم می‌پوشند و اگر قرار باشد زنان و دختران ما اصل حجاب را بپذیرند و در رنگ پوشش از رنگ‌های مناسب و متین استفاده كنند، منعی ندارد.

و یا حجت‌الاسلام والمسلمین «مهدی زارع» معاون فرهنگی جامعه مجازی ایرانیان در حاشیه جشنواره عفاف و حجاب نور سازمان صدا و سیما درباره چادر ملی و تنوع رنگ چادر اظهار داشتند: شاید بیشترین كاربرد چادر ملی، برای نسل جدیدی باشد كه به سمت استفاده از رنگ‌های شاد گرایش دارند، اما به طور كلی باید توجه داشت كه بهترین نوع چادر همان چادر اصیلی است كه بانوان ما از دیرباز استفاده می‌كرده‌اند.

وی چادرهای رنگی جدید را بیشتر مخصوص خانم‌هایی دانست كه تا به حال از مانتو و انواع پوشش‌های دیگر استفاده می‌كردند و حال برای سهولت در كارها و همچنین استفاده از حجاب برتر این نوع چادرها را انتخاب می‌كنند.

معاون فرهنگی جامعه مجازی ایرانیان، در خصوص رنگ چادر نیز گفت: در اسلام رنگ خاصی برای پوشش تعیین نشده است، اما باید توجه داشت كه در حجاب اسلامی نباید از رنگ‌های مبتذل استفاده كرد و طراحان و مردم در استفاده از چادرهای رنگی نیز باید به فلسفه حجاب كه همان سادگی و جلوگیری از جلب توجه است، دقت لازم را داشته باشند.

مورد بعدی که با واکنش رسانه ها مواجه شد مربوط به یادداشت آقای جوانفکر بوده است. آقای جوانفکر در یادداشت خود قائل بر این شده اند که مسأله حجاب را باید در دایره موضوع امر به معروف و نهی از منکر مورد بررسی قرار داد و نباید آن را محدود به یک امر دولتی کرد:
«اگر حجاب را در حوزه امر به معروف و نهی از منکر قرار دهیم، اشتباه بزرگی خواهد بود که آن را به یک حوزه رسمی و خاص مانند نیروی انتظامی خلاصه کنیم. امر به معروف و نهی از منکر فریضه ای عام و فراگیر است و فقط زمانی موثر خواهد افتاد که عموم مردم با احساس مسئولیت و ذوق و شوق به آن عمل کنند.»

جدای از شخصیت و اظهار نظرهای قبلی آقای جوانفکر، به نظر می رسد در این مورد خاص حق با ایشان باشد. چه آنکه بسیاری از پایگاه های خبری پیش از این در این باره سخن گفته و قائل بر این بود که اساسا نباید مسأله مبارزه با بدحجابی را محدود به نیروی انتظامی و حتی حکومت کنیم. آن چیزی که باید توسط مسئولین، نهادها و شخصیت های فرهنگی مورد تبلیغ قرار بگیرد فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر است که اگر همه مردم قائل بر چنین فرهنگی شوند یقینا شاهد بروز مشکلاتی چون بد حجابی نخواهیم بود.
 اهمیت این موضوع آن موقع بیشتر نمایان می شود که متوجه شویم رهبر انقلاب نیز در این مورد به مسأله امر به معروف توجه خاصی دارند. فی المثل ایشان در جواب استفتاء زیر چنین پاسخ دادند:

سوال: اگر همسر حجاب را رعایت نکند آیا باید شوهر، او را با دعوا و درگیرى به رعایت حجاب وادار کند؟
جواب: در رعایت حجاب واجب و انجام سایر تکالیف شرعیه، شوهر حق دعوى و درگیرى و کتک‌کارى ندارد، و فقط مجاز است با ملایمت، امر به معروف و نهى از منکر زبانى نماید.

برخی دیگر از افراد نیز با ربط بین انتشار این ویژه نامه با برخی جریانهای سیاسی خاص معتقد بودند که این نیز یکی از اهداف این گروه برای انتخابات مجلس است. که در جواب باید گفت اولا حداقل از ظاهر این ویژه نامه چنین موضوعی برداشت نمی شود. کما اینکه اگر چنین مقاصدی را دنبال داشتند یقینا نباید از افرادی چون آیت الله سید احمد خاتمی، آیت الله حائری شیرازی، حسین الله کرم، حسن رحیم پور ازغدی و ... که همگی جزو منتدین سر سخت این جریان هستند مطالبی منتشر می کردند. حتی از شخصی چون آقای اکبر جباری نیز متنی آورده شده است که پیش از این در سایت رجانیوز منتشر شده بود!

از طرف دیگر کار ما نیز به هم به عنوان یک تحلیلگر مسائل سیاسی- فرهنگی و هم از آن بالاتر به عنوان یک انسان دینی این نیست که دست به «نیت خوانی» افرد و ما فی الضمیر آنها بزنیم. که اساسا چنین موضوعی غیر ممکن است. نیت ها آن هنگام قابل خواندن و پیش بینی اند که ادلّه ظاهری قوی و مستحکمی وجود داشته باشد که فعلا چنین نبوده است.

ثانیا از فحوای مطالب این ویژه نامه نیز چنین بر نمی آید که همسو با اهداف جریانهای خاص سیاسی باشد، اگر چه در برخی از صفحات آن بوی تبلیغ برای این جریان می آید.

در مجموع به نظر می رسد فضای رسانه ای کشور در این روزها به شدت سیاسی و یا بهتر بگوییم «سیاست زده» شده است. فرقی هم نمی کند اصولگرا باشد یا اصلاح طلب. جریان انحرافی باشد یا جریان فتنه. دولتی باشد یا مجلسی. رجانیوز باشد یا آینده نیوز. گویا همه منتظر این هستند که یک اتفاقی بیفتد و فوری از هم «مچ» بگیرند. و این چنین است که این روزها واژه ای به نام «گاف» جزو پر کاربردترین واژگان سایت های خبری است.

نتیجه چنین فضایی این است که مسائل بیش از آنکه مورد تجریه و تحلیل و بررسی قرار گرفته و به معنای واقعی «نقد» شوند تحت تأثیر هیجانات سیاسی کاذب با واکنش های تند، غیر عالمانه و بعضا عصبی مواجه می شوند. این یعنی همان «هوچی گری» که رهبر انقلاب از آن در مقابل «روشنگری» یاد می کنند. چندی پیش رهبر انقلاب در این باره چنین فرمودند:
«من با حركت روشنگرانه از سوی هر كسی، از سوی هر نهادی هیچ مخالفتی ندارم؛ بلكه علاقه مندم و معتقدم به مساله تبیین. یعنی اصلاً جزء راهبردهای اساسی ما از اول، مساله تبیین بوده است. تبیین لازم است، ولی معنایش این نیست كه به اختلاف درونی هی دامن بزنیم. حركت باید متین، مستند و مستدل باشد. اگر كسانی اختلاف نظرهایی دارند با استدلال بیان كنند. عرض كردم من معتقد به تبیین هستم در دوران كار، انقلاب اسلامی از اساس با تبیین، روشنگری و بیان منطقی و مستدل و دور از هو و جنجال[همراه]‌‌‌‌‌‌ بود. اگر هو و جنجال وارد شد، حرف منطقی را هم خراب خواهد كرد.»
شاهد این ادعا هم اینکه در سال 1387 رئیس سازمان صدا و سیما در اختتامیه جشنواره عفاف و حجاب نور گفت: ممكن است برای ازدواج دنبال دختران چادری نیایند. او در این مراسم گفت: بعضی از دختران ما که در دانشکده‌‏ها و مدارس حجاب مناسبی ندارند نه به خاطر مخالفت با اسلام و نه به خاطر مخالفت با حکومت و نه به خاطردوست داشتن بدحجابی است، بلکه این دختر در یک سری از مراودات خود با پسرهای همکلاسی می‌‏خواهد یک عرضه ای از خودش داشته باشد تا او را ببینند و بپسندند و ازدواجی سر بگیرد.
ضرغامی از یك نگرانی دیگر هم صحبت كرده است: ما وظیفه داریم برای دخترانی مثل فرزندان من و شما که با حجاب بسیار سنگین، با چادر و حجاب اسلامی زندگی می‌‏کنند و مراوداتشان کم است و ممکن است کسی از وجود آنها مطلع نشود فکری بکنیم، زیرا در فرهنگ ما برای ازدواج خانواده مرد باید به سراغ خانواده زن بیاید. ضرغامی همچنین معتقد است: امروز یکی از مشکلات دختران و زنان ما این است که لباس مناسب و مانتوی اسلامی ، گشاد ، بلند و قشنگ که برازنده خانم ها باشد با قیمت مناسب در بازار وجود ندارد.

و اینجاست که مشخص می شود مبنای اظهار نظرها و اعلام برائتهای سیاسیون درباره ویژه نامه خاتون عمدتا سیاسی است و نه حمایت از چادر و چادر مشکی.
به هر حال خاتون آمد و با جنجالهای فراوانی رفت اما به نظر میرسد ایجاد کرسیهای آزاد اندیشی در مورد بحث عفاف و حجاب و راهکارهای گسترش هر چه بیشتر فرهنگ حجاب می تواند اقدامی موثر در جذب جوانان به این ارزش الهی باشد.