یارانه اضافه نمی شود اما قیمتها چرا، مردم كمتر بخورند، اصلا نخورند!

آينده: گرمای تابستان با خود سبدی بزرگ از میوه های فصل را به همراه آورده است، اما برخلاف انتظار این میوه ها نتوانسته تب قیمت ها را بخواباند و قیمت محصولات باغداران و كشاورزان رو به افزایش گذاشته كه همین مسئله باعث شده هزینه خانوار در این حوزه افزایش یاید و علی الظاهر واردات بی رویه میوه از اروپا و آمریكای لاتین نیز نتوانسته این بخش از نیاز خانوار را كه امكان صرفه جویی اش همچون گاز و آب و برق(!) نیز وجود ندارد، پوشش دهد و علی الظاهر پس از افزایش قیمت شیر و پروتئین ها، حالا میوه ها و ویتامین ها نیز همین قاعده شامل حالشان شده است.

پس از افزایش قیمت شیر به جز چند اعتراض رسانه ای به این اتفاق، عكس العملی صورت نپذیرفت و علی الظاهر تولید كنندگان شیر و دیگر محصولان لبنی، حتی نمایندگان مجلس را نیز متقاعد كرده بودند كه تولید شیر با قیمت قبلی، برای گاوداران سودآوری نداشته و عملاً در تصمیمی كه دولت به اجرا گذاشت و مجلس نیز بدان واكنش نشان نداد، این افزایش هزینه در این شرایط آزادسازی قیمت ها از جیب مشتریان پرداخت شد و مردمی كه بخش قابل توجهی از ایشان از پوكی استخوان رنج می برند و یا در معرض این عارضه هستند، متحمل هزینه های تازه ای برای تامین رضایت تولیدكننده شدند!

به هر حال در ایران، رضایت با تولیدكننده است و نه مشتری و در بخش های مختلف تولیدی بزرگ همواره این انتخاب های محدود مشكل ساز بوده و گزینه های انتخابی نیز تناسبی با هزینه هایش ندارد و شاید به همین دلیل دولت های نهم و دهم دست واردكننده را در مقاطعی باز گذاشتند تا در برخی بخش ها از جمله میوه واردات داشته باشد و مردم برای پرتقال و سیب انباری، هزینه بیشتر از سیب و پرتقال ارائه شده در بازارهای اروپایی به واسطه حجم بالای واسطه گری بازار میوه پرداخت نكنند.

این سیاست در خصوص معدودی از اقلام موثر واقع شد كه شاید واضح ترین آنها، موز باشد؛ موزی كه كمترین نوسان قیمت را در سالهای اخیر داشته و جزو میوه هایی است كه اكثر مردم ایران كما بیش مصرف می كنند و تنها حدود 30 درصد رشد قیمت داشته است.

به همین دلیل افزایش سایر میوه ها و حتی سبزیجات و صیفی جات كه عموماً شتاب بیشتری می گیرد و با واردات و توقف واردات و همچنین تغییر فصل، دستخوش رشدهای چند صد درصدی نیز شده در نزد عوام با موز سنجیده می شود و عوام زمانی نسبت به افزایش قیمت ها در میوه فروشی ها بیش از حد شاكی می شوند كه قیمت سایر اقلام را بیش از موز و یا چند برابر این میوه مجلسی بیابند؛ اتفاقی كه در زمان روئسای جمهور پیشین بارها رخ داد اما تنها در دوره هاشمی بود كه طیف فعلی به عنوان اشخاصی كه نگران نان مردم است شعار «موز و پیاز یك قیمته/ .... » را سر دادند و البته در چند سال اخیر كه برخی از مهره هایشان در مصدر امور بوده اند، بازار میوه بیشترین نوسانات را تجربه كرده است.

اگرچه سیاست توسعه میادین تره بار به خصوص در بازار بزرگ میوه پایتخت با گردش میلیاردی روزانه، توسط مدیریت های پیشین و فعلی شهرداری، باعث شد امكان نظارت بر قیمت ها افزایش یابد اما همچنان حجم بالای فروش میوه و سبزی جات توسط مغازه داران خارج از این میادین در تهران و سایر كلان شهرها رخ می دهد و دست واسطه ها نیز كوتاه نشده تا علی رغم سیاست واردات شدید میوه های خارجی كه منجر به آسیب دیدن باغ داران شمالی شد، میوه همچنان برای مصرف كننده گران تمام شود و امروز در بازار ، یك كیلوگرم گلابی هفت هزار تومان، یك كیلوگرم لیموترش 3/5 تا 5 هزار تومان، یك كیلوگرم هلو 5 هزار تومان و بسیاری از اقلام دیگر نیز در همین محدوده توسط كسبه فروخته شده و البته یك كیلو موز وارداتی 1200 تومان عرضه شود. جالب آنكه در مقابل بادمجان كیلویی 1200 تومان فروخته می شود و حالا باید شعار «موز و پیاز یك قیمته/ داور دقت كن!» را جایگزین كرد كه البته با وارد كردن بادمجان ژاپنی یا گران كردن قیمت موز می توان مشكل را برطرف ساخت!

البته كسانی كه از میادین میوه وتره بار شهرداری خرید می كنند می توانند میوه را نصف قیمت وحتی كمتر از آن نسبت به مغازه دارن تهیه كنند اما باید بدانند میوه ای كه از این میادین تهیه می كنند درهم است و باید پس از بردن آن به منزل شاهد سه قسمت شدنش باشند؛ بخشی از میوه كال ونرسیده و بخشی نیز لك دار و گندیده باید از خرید خارج شود تا میوه خوب و قابل استفاده باقی بماند كه معمولا نیمی از میوه خرید شده است. البته میوه های نوبرانه وهمچینین میوه های مرغوب ودرشت از سیب و گلابی گرفته تا گیلاس و آلبالو در میادین شهرداری آفتابی نمی شوند و از میوه های ریز و ارزان قیمت استفاده می شود.

در واقع با افزایش قیمت هایی كه در بخش اقلام خوراكی اعم از شیر، گوشت سفید و قرمز و میوه و دیگر محصولات جانبی به صورت آهسته رخ داده و همچنان نیز رو به افزایش است، هزینه های غیرقابل حذف خانوارها كه بیشتر دلمشغولی خانوارهای متوسط و ضعیف است افزایش یافته و بیش از این نیز افزایش خواهد یافت، تا آنجا كه خرید یك سبد استاندارد خرید میوه حدود 50 هزار تومان تمام می شود و این میوه برای یك خانواده  یك هفته نیز دوام ندارد و اگر یك خانواده قرار باشد مصرف استاندارد پروتئین، میوه و سبزیجات داشته باشد، باید ماهیانه بیش از 200 هزار تومان اختصاص دهد و با این اوصاف باید گفت سیاست های آزاد سازی قیمت انرژی و سایر اقلام مشمول سوبسید، اثراتش در سایر بخش ها نمایان می شود و البته در قبال این افزایش قیمت ها، یك ریال به 45 هزار تومان یارانه خانوار افزوده نمی شود.

اگرچه بخشی از این نوسانات قیمت ها به دلیل عدم وجود سیاست گذاری و برنامه ریزی بلندمدت در خصوص محصولات خوراكی توسط دولت های پیشین و این دولت بوده و همچنان از سیاست های دپوی گوشت و میوه برای ایام خاص در انبارهای دولت و واردات به عنوان سیاست های فسیل شده تنظیم بازار بهره برده می شود و البته بخشی از تورم نیز به واسطه افزایش هزینه تولید گوشت و شیر و میوه و حمل این اقلام به شهرها با آزادسازی انرژی اجتناب ناپذیر است؛ اما به هر حال هیچ كس تصور نمی كند بازار هزینه تولید و عرضه میوه ایران بیش از اروپا و آمریكای لاتین باشد كه اگر نبود، برای واردكننده صرف نداشت هزینه حمل میوه از اروپا را بپردازد و همین نقش مدیریت را در این بخش نشان می دهد.

از سوی دیگر انتظار می رود یارانه 45 هزار تومانی با این افزایش قیمت ها كه تناسبی با افزایش حقوق كارمندان و سایر اقشار نیز ندارد افزایش یابد تا سرپرستان خانوارها، بتوانند هزینه ها را بهتر مدیریت كنند، چرا كه ساده لوحانه است برخی تصور كنند آزادسازی قیمت های سوخت، نان و برخی كالاهای دیگر بر دیگر بخش ها علی الخصوص میوه، گوشت و شیر اثر نگذاشته اند و تنها با پرداخت ما به تفاوت قیمت نان و سوخت، "كوپن" كه شامل برنج، روغن، قند و شكر و... می شد را حذف كرد و البته یارانه همراه كالاهای دیگر را نیز حذف كرد و توقع داشت همچون شعار مصرف كمتر انرژی كه تا خراب كردن شومینه ها پیش رفته، خانوارهای ایرانی كمتر غذا و میوه بخورند.