ما از طرف سازمان ملل و حقوق بشر حمایت شدیم. حتی کشورهای دوست رژیم آل خلیفه کشتار را محکوم کردند و ما را قربانی خواندند. رژیم آل خلیفه از فوریه تا حال در تلاش برای رسیدن به راه حلی هستند. قبلا آن‌ها اصلا به ما گوش نمی‌کردند؛ الان بحث گفتگو را مطرح می‌کنند.

شفاف: قاسم الهاشمی، عضو کنگره بین المللی حمایت از مردم بحرین است که به تازگی به دعوت مجمع جهانی اهل بیت به ایران آمده بود؛ فرصت را غنیمت شمرده به عنوان یکی از افراد کلیدی قیام بحرین، درباره قیام بحرین و وضعیت منطقه با او به گفتگو نشستیم:

قاسم الهاشمی

آقای الهاشمی، با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دایدد؛ ابتدا خواهشمندم خود را برای مخاطبین پایگاه شفاف معرفی کنید.

من قاسم الهاشمی، از فعالین سیاسی بحرین هستم که ۱۶ سال پیش از کشورم به انگلیس تبعید شده‌ام و از آن زمان در لندن زندگی می‌کنم. زیرا از طرف حرکت‌های سیاسی داخل بحرین به مخالفت با دولت متهم شدم. در سی سال گذشته زندگی‌ام با جنبش‌های بیداری بحرین سر و کار داشته‌ام و تجربه خوبی از موقعیت سیاسی کشور‌ها در خلیج فارس و به ویژه بحرین دارم.

انگیزه‌های قیام

برای شروع بحث لطفا توضیح دهید که بین مقطع انتخابات مجلس گذشته که اپوزیسیون بحرین توانستند ۱۸ کرسی کسب کنند تا حوادثی که منجر به این شد که اپوزیسیون ماه پیش اعلام کرد انتخابات میان‌دوره‌ای را تحریم می‌کند چه اتفاقاتی افتاد و این مشارکت چگونه تبدیل به تحریم شد؟

ما به عنوان مخالفین رژیم، ۱۸ کرسی از ۴۰ کرسی مجلس را داریم اما این منصفانه نیست؛ زیرا مناطق انتخاباتی عادلانه تقسیم نشده‌اند و یک نفر نماینده ۳۰ هزار شهروند شیعه در مجلس است. اما در آن طرف ماجرا تنها ۲ هزار نفر سنی می‌توانستند نماینده‌ای در مجلس داشته باشند. این نشان می‌دهد ۸ نفر از شیعه‌ها ارزشی برابر یک سنی دارند؛ در صورتی که هر دو شهروند بحرین هستیم.

اگر بحرین را مانند کشورهای دموکراتیک اروپایی در نظر بگیریم که تعداد نماینده‌ها متناسب با جمعیت هر منطقه است، ما باید بیش از ۳۰ کرسی از مجلس را دارا باشیم. ما می‌خواستیم جدیت دولت را در این مسئله بسنجیم. اما دیدیم که مجلس شورا تنها برای شاه و خانواده او طراحی شده و هر طرحی که به تصویب مجلس درمی‌آمد باید نظر شورا را نیز کسب می‌کرد که اگر این مسئله مورد تایید شاه نبود، رد می‌شد. حتی اگر ما ۴۰ کرسی از مجلس را نیز دارا بودیم فایده‌ای نداشت، زیرا اگر طرحی به تصویب می‌رسید باید از فیل‌تر مجلس شورا عبور می‌کرد که در آنجا به دلیل تعارض با نظر شاه، رد می‌شد.

این بی‌فایده بودن مجلس را نشان می‌دهد، زیرا حتی با وجود مخالفت ما، نمی‌توانستیم هیچ طرحی را به تصویب برسانیم. من به عنوان یک شیعه نمی‌توانم وزیر شوم، نمی‌توانم به ارتش بپیوندم، نمی‌توانم در وزارت امور خارجه فعالیت کنم مگر شاه بخواهد. من به عنوان شیعه حق رای برابر با یک سنی را ندارم. اما معارضین بحرین فکر می‌کردند با همین ابزار‌ها می‌تواند اصلاحاتی را انجام دهد، پس چرا تحریم را انتخاب کردند؟ در ۱۴ فوریه مردم بحرین تصمیم گرفتند که دست به نظاهرات بزنند زیرا آن‌ها از وضعیت موجود راضی نبوده و سیستم را فاسد می‌دانستند. آن دوران، سی درصد مردم به خیابان‌ها آمدند و خواستار تغییر واقعی شدند.

این اعتراضات خلاف تصور دولت بود و شروع به برخورد نظامی کرده و به مردم تیراندازی کردند. حتی از ارتش سعودی درخواست کمک کردند. در ابتدا ۱۸ نفر را کشتند و روزهای بعد بین ۱ تا ۴ نفر را کشتند که تا به حال شاهد کشته شدن بیش از ۳۰ نفر و بیش از ۴ هزار نفر زخمی هستیم. بیش از ۱۶۰۰ نفر دستگیر شده‌اند. دکتر‌ها، پرستار‌ها و حتی معلم‌ها از کارشان برکنار شدند؛ تنها به دلیل شیعه بودن! این اقدامات نشان می‌دهد که رژیم آل خلیفه تمایلی به اصلاحات و تغییر ندارد. رژیم قصد داشت تا سیاست خود را تحمیل کند و مردم خواهان توجه به خواسته‌هایشان بودند و این نشان می‌دهد که این دو سر یک میز نخواهند نشست. به همین دلیل است که تا الان رژیم به فعالین این جنبش فشار می‌آورد تا در انتخابات آتی شرکت کنند.

در صبحت‌هایتان کمتر از انگیزه‌های اقتصادی مردم بحرین صحبت کردید؛ آیا دلیل نارضایتی مردم صرفا سیاسی است یا دلایل اقتصادی و معیشتی هم در این اعتراضات دخیل هستند؟

مهم‌ترین درخواست ما یک رای برای هر فرد است که همه بر آن توافق دارند. اما بعد از کشته شدن مردم، خواسته‌های آنان توسعه یافت و حال مردم خواستار رای برای تعیین آینده خود هستند که سیستم حکومتی کشور خود را انتخاب کنند؛ جمهوری، پادشاهی یا غیره. خود من شخصا دیگر پادشاهی نمی‌خواهم. زیرا آنان مردم را کشتند و زندانی کردند. آن‌ها صلاحیت اداره دولت‌ را ندارند. برخلاف دیگر کشور‌ها، بعد از مخالفت مردم، تنها دولت بحرین نبود که برخورد کرد، سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس به طور مستقیم نیروی نظامی وارد کردند و غرب نیز به طور سیاسی از دولت پشتیبانی کردند.

تحلیل حضور نظامی عربستان در بحرین

همینجا این سوال مطرح می‌شود که بحرین چه تفاوتی با سایر کشور‌ها داشت که اینگونه گسترده و همه جانبه به آن هجوم آوردند و از هیچ نوع حمایتی نسبت به حکومت دریغ نکردند تا جایی که رسما و علنا نیروهای نظامی خود را وارد آن می‌کنند در حالی که می‌دانیم این مساله هزینه‌های سیاسی سنگینی برای کشور مداخله گر دارد و در واقع معمولا به عنوان آخرین راه حل‌ها به حساب می‌آید. بحرین چه اهمیت استراتژیکی برای این کشور‌ها دارد که این گونه سعی در خاموش کردن صدای مردم می‌کنند؟

بحرین کشور مهمی است. بحرین یک جزیره در میان خلیج فارس است و می‌تواند مانند مرکز کنترل استمرار خروج نفت از این حوزه به اروپا عمل کند. به این دلیل است که آمریکا یکی از بزرگ‌ترین نیروهای دریایی خود را در بحرین قرار داده تا بتواند امنیت نفت را در منطقه تامین کند. بحرین آخرین کشور در شرق کشورهای عرب است و این به معنای اولین کشور است که مرز دریایی با ایران دارد و تاریخ بحرین به معنای تاریخ ایران است. بحرین اکثریت شیعه دارد و به معنای قوی‌ترین ارتباط میان ایران و بحرین است. بحرین تحصیل‌کرده‌ترین اعراب را دارد و این کشور یک نقطه استراتژیک برای آمریکا و اروپا است. این باعث شده که همیشه اوضاع آن را تحت نظر داشته باشند.

اگر این بیداری مردم و انقلابشان در بحرین به نتیجه برسد به راحتی به عربستان سعودی سرایت خواهد کرد. زیرا استان‌های شرقی عربستان نیز کاملا شیعه هستند و قربانیان پادشاهی عربستان هستند. شغل مناسب و حق رای ندارند. به همین دلیل است که عربستان سعودی از بحرین برای سرکوب مخالفان حمایت می‌کند. و مطمئن می‌شود که مخالفان را ساکت می‌کنند. آن‌ها در اشتباه هستند. تانک‌های آن‌ها قادر نخواهد بود مردم را ساکت کند. بحرین برای ایران نیز بسیار مهم است. زیرا مردم بحرین نیز ولایی و شیعه دوازده امامی هستند؛ و این حق ایران است که برادران خود را حمایت کند. اگر ایران قدم موثری برای حمایت برادران و خواهران بحرینی برنداشته بود ما ناراحت می‌شدیم.

ما کسی را برای کمک گرفتن جز ایرانی‌ها نداریم

شما چه توقعی از مردم و دولت ایران دارید؟

من فکر می‌کنم ما از دولت ایران حمایت واقعی شدیم. و من می‌بینم تمام مردم ایران از مردم بحرین حمایت می‌‌کنند و در طرف ما هستند. ما کسی را برای کمک گرفتن جز ایرانی‌ها نداریم. هر چند مردم عراق و نه دولت آن، نیز به ما کمک کردند. ما کمک نظامی از ارتش ایران نمی‌خواهیم. منطقی هم نیست. اما ایران می‌تواند به مردم مخالف کمک مالی کند. برای همایش‌ها، رسانه‌ها و حمل و نقل و ۷ هزار خانواده‌ای که در حوادث اخیر حقوقشان قطع شده و از کار بی‌کار شده‌اند. بیش از ۸۰٪ مردم بحرین به ولایت فقیه معتقد هستند و امام خامنه‌ای را رهبر خود دانسته و ایشان را مانند مردم ایران، مسئول مردم بحرین می‌دانند. مردم بحرین نیز خود را موظف به اطاعت از دستورات ایشان می‌دانند.

ما تسلیم نمی‌شویم!

راهبرد بحرینی‌ها در این مقطع برای پیشبرد مبارزه چیست؟ دورنمای مبارزه را چه می‌بینید؟ آیا کمیته حقیقت یاب کمکی به حل مشکلات خواهد کرد؟

مردم ما به مبارزه اعتقاد راسخ دارند و از فوریه تا به حال تسلیم نشده‌اند. ما هر روز بیشتر از دیروز به مبارزه ایمان می‌آوریم. به همین دلیل فشار هر روز بیشتر می‌شود. ما نیز فشار زیادی بر رژیم وارد کرده‌ایم. ما احساسات را به سمت خودمان منعطف کرده‌ایم و در تلاشیم تا آنان را در جبهه خودمان آوریم. ما به کمیته حقیقت یاب اعتقاد نداریم و از آن سودی نخواهیم برد زیرا از طرف شاه منصوب شده و دو فرزند شاه به دستان خود دستگیرشدگان را شکنجه می‌دهند. پس شاه، فرزندان خود را متهم به این کار نخواهد کرد. ما معتقدیم رژیم هر روز ضعیف‌تر خواهد شد و ما متقابلا قوی‌تر می‌شویم.

فکر می‌کنید جنبش مردم بحرین تا به حال با اینکه فشار و خفقان در بحرین افزایش یافته و ده‌ها نفر به شهادت رسیده‌اند یا زخمی و زندانی شده‌اند، حرکت مردم بحرین تا همینجای کار دستاوردی هم داشته است؟

ما از طرف سازمان ملل و حقوق بشر حمایت شدیم. حتی کشورهای دوست رژیم آل خلیفه کشتار را محکوم کردند و ما را قربانی خواندند. رژیم آل خلیفه از فوریه تا حال در تلاش برای رسیدن به راه حلی هستند. قبلا آن‌ها اصلا به ما گوش نمی‌کردند؛ الان بحث گفتگو را مطرح می‌کنند. کمیته حقیقت یاب را مطرح می‌کنند. به تازگی بحث تغییر نخست وزیر و کابینه را مطرح کرده‌اند. پس آن‌ها گرفتار مشکل شده و ضعیف‌تر شده‌اند و این روش پیروز شدن است. حداقل ما نیروی دریایی آمریکا را به فکر جابه‌جایی نیروهای خود از بحرین انداختیم. آمریکایی‌ها گاهی قطر، گاهی عمان و گاهی نیز خروج کلی از خلیج فارس را مطرح می‌کنند. این به معنای تهدید آن‌هاست. این یعنی آمریکا به رژیم آل خلیفه اعتماد قبلی را نداشته و آن را حکومتی تضعیف شده می‌داندکه هر اتفاقی ممکن است بی‌افتد.

در مورد نقش مساجد و حسینیه‌ها در جامعه و حرکت‌های اجتماعی بحرین بویژه در مبارزات اخیر با حکومت توضیح دهید. در خلال اعتراضات شاهد بودیم مردم حرکت‌های خود را از مساجد آغاز می‌کردند و از طرفی رژیم آل خلیفه در اقدامی غیرمنتظره اقدام به تخریب و هتک حرمت مساجد کرد.

ما بسیار متاسف هستیم که رژیم آل خلیفه مسجد را خراب می‌کند در صورتی که این خلاف شرع است. قرآن می‌سوزد در حالی که شیطان نیز این کار را نکرد و این‌ها از شیطان بدترند. هر چند این اعمال به ما چهره واقعی رژیم را نشان می‌دهد و عدم صلاحیت آن‌ها برای اداره کشور را متذکر می‌شود. این رفتار آنان ما را متحد ساخته است.

ما تنها کشور عرب هستیم که برای فلسطین شهید داده‌ایم

جایگاه روز قدس و بطور کلی مسئله فلسطین در بین بحرینی‌ها چیست؟

فلسطین برای بحرینی‌ها به معنای قبله دوم است. هر ساله در بحرین در روز قدس تظاهرات برگزار می‌شود و ما این افتخار را داریم که تنها کشور عرب هستیم که برای فلسطین شهید داده‌ایم. سال قبل جمعه شاخوری اولین شهید در امت عرب برای فلسطین بود. ما وارد سفارت آمریکا شدیم و آن‌ها به وی تیراندازی کردند. فلسطین به معنای جنگ اول جامعه عرب است. روز قدس اولین بار توسط امام خمینی معرفی شد و ما به عنوان رهروان خط امام قصد امام از این نام گذاری را استمرار یادآوری مسئله فلسطین می‌دانیم، مانند عاشورا که اسلام را زنده نگه داشته است. این دلیل مخالفت آمریکا و غرب با جمهوری اسلامی است که سیاست بلند مدتی برای فلسطین تعیین کرده است. و ما سرسختانه این سیاست را در بحرین دنبال می‌کنیم.

انگلیس با حضور مخالفان کشور‌ها از آن‌ها اخاذی می‌کند!

سوال‌های ما راجع به بحرین تمام شده است اما شخصا سوالی در ذهنم پیش آمده که چرا انگلیس که خود حامی کشورهای مستبد و دیکتاتور در دنیا است، به مخالفان این کشور‌ها نیز پناهندگی داده و آن‌ها در انگلیس زندگی می‌کنند؟ در صورت امکان کمی در این مورد توضیح دهید

انگلیس مخالفان کشور‌ها در سراسر دنیا را در خود جای داده است، حتی مخالفان دولت فرانسه. آن‌ها می‌دانند چگونه از این مسئله به نفع خود استفاده کنند. آن‌ها به کشوری که مخالف وی را دارند می‌گویند اگر با ما همکاری نکنید و خواسته‌های ما را برآورده نکنید ما این مخالفین را حمایت می‌کنیم تا حکومت شما سرنگون شود. این مانند اخاذی از دولت‌هاست تا هر قراردادی را امضا کنند. از آن طرف انگلیس می‌خواهد چهره دموکراتیک خود را حفظ کند و به دنیا نشان دهد که حتی مخالفان کشور‌ها نیز در انگلیس جای دارند و حق نوشتن و رفت و آمد و فعالیت دارند. اما هدف آنان اخاذی از حکومت‌ها به دلیل حضور مخالفینی چون من در انگلیس است. این حکومت‌ها ضعیف‌تر از آن هستند که بتوانند در مقابل مخالفان مورد حمایت انگلیس دوام آورند.