دشنام گویان بوقلمون صفت

عصر ایران ورزشی، اهورا جهانیان - موضع گیری تماشاگران پرسپولیس علیه حمید استیلی، امری کاملاً قابل درک است. تماشاگر انتظار دارد تیمش خوب بازی کند و نتیجه بگیرد. تیم حمید استیلی، فارغ از اینکه مشکلش چیست، تقریباً هر هفته تماشاگران پرسپولیس را مایوس و مغموم روانه خانه هایشان می کند.

 این نظر تماشاگران پرسپولیس نیز تا حد زیادی قابل درک است که استیلی مربی ای در حد و اندازه تیم بزرگی چون پرسپولیس نیست. البته هیچ معلوم نیست که این نظر درست باشد ولی فعلا شواهد و قرائن حاکی از صحت آن است.

 شاید اگر استیلی تا آخر فصل فرصت یابد، خلاف چنین رایی را به همه اثبات کند. اما موضوع اصلی این یادداشت، نه عصبانیت تماشاگران پرسپولیس از استیلی و نه صحت و سقم آرای آنان درباره این مربی جوان و مودب است.

 در این یادداشت می خواهیم حافظه جمعی و تاریخی ایرانیان را و علاوه بر آن بوقلمون صفتی تماشگران فوتبال را به قدر مقدور بکاویم. حمید استیلی این روزها در حالی سایه علی دایی را به عنوان گزینه مد نظر تماشاگران برای مربیگری پرسپولیس بالای سر خود می بیند که دایی سال گذشته عملکردی بسیار ضعیف در مقام مربی پرسپولیس در لیگ برتر داشت.

 علی دایی با کسب پنج باخت پی در پی، رکوردی در تاریخ پرسپولیس و نیز در کارنامه سرشار از رکورد خودش برای خود ثبت کرد که شاید تا سال های سال پا بر جا بماند. علاوه بر این، پرسپولیس دایی تیمی بود که به هیچ وجه بازی های زیبا و باکیفیتی ارائه نمی داد.

فرض کنیم برکناری استیلی در شرایط کنونی بهترین تصمیم مدیران این تیم باشد. سئوال اساسی از آن دسته از تماشاگران پرسپولیس که بر طبل مربیگری مجدد دایی می کوبند این است که مگر همین سال قبل فریادهای " دایی حیا کن ... " شما آسمان استادیوم آزادی را نمی شکافت؟ چرا به این سادگی موضع سال قبل خود را فراموش می کنید؟

پرسپولیسی های افراطی، در آخرین سال های حضور دایی در زمین فوتبال، هر بار که دایی در برابر پرسپولیس قرار می گرفت، رکیک ترین فحش ها را نثار علی دایی می کردند. آنها هم با " دایی بازیکن " مشکل داشتند و هم با " دایی مربی پرسپولیس ". شعار " دایی یادت نره، پروین سرورته "، سال های سال از دهان پردشنام تماشاگران تندرو پرسپولیس در استادیوم آزادی شنیده می شد.

 حرمت قلم و مخاطب اجازه نمی دهد که سایر شعارهای این " سینه چاکان امروز دایی " را به یاد آنها بیاوریم. به راستی این همه فراموشکاری و بوقلمون صفتی از کجا نشات می گیرد؟ از درد و رنج های انسان ایرانی در طول تاریخ؟ از نیاز تاریخی ایرانی به دوروریی به عنوان تمهیدی برای ادامه بقا در برابر اقوام مهاجم؟

آبشخور این دمدمی مزاجی و پشتک وارو زدن هر چه باشد، نتیجه اش چیزی جز تخریب بیشتر اخلاق عمومی در این جامعه نیست؛ هر چند که چنین رفتاری، لااقل در این شکل افراطی اش، خود معلول دامن گستردن نابهنجاری های کلان در ایران امروز است.

 نوربرت الیاس، جامعه شناس غربی، در توضیح چرایی بروز تصادفات در کشورهای جهان سوم، به پایین بودن سطح تمدنی این کشورها اشاره می کند و مهمترین نشانه این سطح تمدنی پایین را " ناتوانی در به تاخیرانداختن میل " در مردمان جهان سوم می داند.

قصه برخورد تماشاگران افراطی پرسپولیس با علی دایی و حمید استیلی، قصه همین ناتوانی است. " تماشاگران پرسپولیس " در سال های اخیر، چو پرده داری بوده اندکه به شمشیر می زنند همه را ؛ از علی پروین تا علی دایی. در سال 84 فریاد کشیدند " پروین حیا کن ... "، در سال 89 بانگ برآوردند " دایی حیا کن ... " و اکنون ندا در داده اند " استیلی حیا کن ... ".

 این شیوه برخورد با مربیان یک تیم، بویژه مربیان جوان نوظهور، نشانه همان ناتوانی در " به تاخیرانداختن میل " از سوی تماشاگران یک تیم است. تماشاگر مایل به موفقیت تیم محبوبش است و چون که این موفقیت حاصل نمی شود، میل به عزل مربی تیم دارد و به همین دلیل، علیه مربی شعار می دهد و دیگر به این نکته نمی اندیشد که مربی ای که امسال به نفع او شعار می دهیم ( دایی )، همان کسی است که پارسال علیه او شعار می دادیم.

تماشاگران افراطی ای که امروز از موضع حمایت از دایی به محل تمرین راه آهن می روند و " دایی جویان " در ورزشگاه آزادی فریاد اعتراضان گوش فلک را کر می کند، زمانی که دایی در سایپا بازی می کرد، حتی به حضور چندین ساله دایی در پرسپولیس نیز احترامی نمی گذاشتند و علی دایی را آماج فحش های خود می ساختند.

بنابراین برای این مطالبه انان نیز نباید ارزش چندانی قائل شد. کافی است دایی به پرسپولیس برگردد و در چند بازی نتیجه نگیرد. بدون تردید شعارهایی که امروز علیه استیلی سر داده می شود، در چنان فردای مفروضی به جانب دایی معطوف خواهد شد.

این تماشاگر بی طاقت استادیوم آزادی را ناخودآگاه محملی برای گشودن عقده های اجتماعی و اقتصادی و گاه سیاسی خودش می بیند و به همین دلیل، صبر جهان سومی اندکش در بیرون ورزشگاه، در درون ورزشگاه بیش از پیش کاهش می یابد و در مواجهه با ناملایمات، سریعاً سر به دشنام گویی برمی دارد و در حین طی چنین طریقی، کاری هم با شعارهای پیشین خود و نسبت متناقض آن شعارها با شعارهای امروزینش ندارد.

 او تنها می خواهد فریاد بزند و فحش بدهد و عقده گشایی کند. اگر استیلی بد کار کند، به او فحش می دهد. اگر دایی ضعیف عمل کند، دایی را لجن مال می کند.  اگر پروین به بن بست برسد، حرمت سی و چند ساله علی پروین را زیر پا می گذارد. اگر هم استیلی و دایی و پروین هر سه خوب کار کنند، دشنه دشنام این تماشاگر در پیکر روح و روان بازیکنان و مربیان تیم حریف فرو می رود.

آیا  تماشاگری که دائما شعار " حیا کن، رها کن " علیه این و آن می دهد، خودش نباید از این رفتارش حیا کند و عادت مالوف و یا ورزشگاه محبوبش را رها کند؟