قاتلان قذافي ؛‌ خودسرها يا مأموران معذور؟

عصر ایران - با انتشار فیلم موبایلی، تقریبا به طور کامل مشخص شده است که قذافی توسط یکی از انقلابیون اطرافش، مورد اصابت چند گلوله قرار گرفت و جان سپرد.

در این شرایط می توان گفت که قذافی پس از دستگیری، اعدام شد. همین اتفاق درباره فرزند پنجم قذافی یعنی متعصم نیز روی داده است. در این باره مقامات دولت انقلابیون لیبی، وعده داده اند  این موضوع را پیگیری و درباره آن تحقیق می کنند. 

درباره دلیل اعدام قذافی پس از دستگیری اش نیز می توان حدس زد افرادی که در جبهه ضد قذافی می جنگند، افراد عضو ارتش یا مجموعه های سازمان دهی شده نظامی در قالب های ارتش، پلیس یا نیروهای امنیتی نیستند بلکه نیروهای شبه نظامی با حداقل آموزش های نظامی حرفه ای بودند و قطعا در شرایطی که قذافی را بازداشت کردند؛ احساسات بر آنها غلبه کرده بود .
 به طور حتم جمع کثیری از مبارزان ضد قذافی، افرادی از نزدیکان، دوستان و خانواده خود را در مراحل مختلف قبل و بعد از آغاز انقلاب و اعتراضات از دست داده بودند پس حس انتقام جویی در میان آنها به شدت فعال بود به ویژه که اکثریت مبارزان ضد قذافی جوان نیز بودند.

البته انتقاد جدی نسبت به دولت انقلابیون وارد است که می بایست نیروی ویژه ای را برای مداخله در هنگام بازداشت قذافی ایجاد می کرد یا اینکه نیروهای در حال جنگ در جبهه شهر سرت را که احتمال رویارویی با قذافی در میان آنها وجود داشت تحت آموزش های مخصوصی قرار می داد و تدابیر لازم را برای هنگام دستگیری، جراحت یا مرگ قذافی می اندیشید. به ویژه که دولت انقلابیون قبل از محاصره و کشف قذافی، از احتمال دستگیری او اطلاع داشت و می توانست تدابیر لازم را برای این شرایط بیاندیشد نه اینکه قذافی بازیچه ای در دستان تعدادی جوان احساسی قرار بگیرد.

البته قتل این چنینی قذافی هم برای او مفید بود و هم برای دولت انقلابیون و ملت لیبی و البته برای طرف های خارجی قذافی.
برای شخص قذافی مفید بود زیرا او را از حقارت محاکمه چیزی که صدام و مبارک آن را چشیدند نجات داد و در کنار آن ذره ای ترحم دیگران را برای خود جلب کرد.

برای دولت انقلابیون لیبی مفید بود زیرا چالش چگونگی و کیفیت محاکمه قذافی را از این دولت، دور کرد. حتی مکان و نحوه نگهداری قذافی نیز به چالش بزرگی برای دولت انقلابیون تبدیل می شد.

زنده ماندن قذافی احتمال ادامه ناامنی و بی ثباتی در لیبی را افزایش می داد. ممکن بود شماری از هواداران قذافی با حمله به مراکز حکومتی به دنبال انتقام گیری باشند و با امید آزادی و حتی بازگشت حکومت قذافی، تلاش برای به شکست کشاندن و مقابله مسلحانه با انقلابیون را ادامه دهند اما با مرگ قذافی تمامی این گزینه ها حذف شدند.

در همین ارتباط محاکمه قذافی و نحوه دفاعیات و البته افشاگری هایش می توانست قبیله و هواداران هر چند اندک او را به واکنش وادار کند و اقلیت موافق قذافی را فعال کند و این موضوع برای یکپارچگی مردم وملت لیبی ، مسئله منفی به شمار می رود.

برای طرف های خارجی قذافی هم خبر مرگ او خوشایند بود چه آن که با رفتن او اسرار مگویش نیز با دیکتاتور به زیر خاک رفتند. حتی این تحلیل وجود دارد که مرگ قذافی ، یک موضوع توافق شده بین دولت انتقالی و ناتو بوده است و سفر چهار روز قبل هیلاری کلینتون به لیبی نیز در همین راستا ارزیابی شده است.
اين گزاره هنگامي تقويت مي شود كه به ياد آوريم معتصم قذافي نيز صحيح و سالم به دست انقلابيون افتاد و در اتاقي حصر شد اما اندكي بعد خبر رسيد كه او را هم كشته اند.

اما تاکید بر رعایت حقوق بشر حتی در برابر قذافی توسط دولت انقلابیون لیبی چند نکته مثبت را به همراه خود دارد.

این تاکید، راه را بر انتقام گیری مخالفان قذافی از هواداران او از جمله اعضای قبیله اش می بندد یا این روند را کاهش می دهد. همانطور که اگر اعدام قذافی پس از دستگیری اش، توسط دولت انتقالی، مورد حمایت قرار می گرفت موجی از انتقام گیری به راه می افتاد و البته شدت هم می یافت و با توجیه صحیح بودن اعدام قذافی، بهانه مناسب نیز برای انتقام گیری های ناشیانه پیدا می شد.

لغو تحریم های بین المللی علیه لیبی و تلاش برای بازگشت به آغوش جامعه بین المللی از دیگر اهداف دولت انقلابیون لیبی در رد اعدام خودسرانه قذافی است. قطعا یکی از شرایط لغو تحریم ها و محدودیت ها از لیبی، نبود نقض سازماندهی شده حقوق بشر در این کشور است.

بعد از تحریر

رسانه های جدید و وسایل نوین ارتباط جمعی پیش از همه در لیبی نقش محوری را در اطلاع رسانی انقلاب ایفا کردند. قطعا همان موبایل، اینترنت و شبکه های خبری که پایه های حکومت "شاه شاهان آفریقا" را به لرزه درآوردند امروز پس از قتل قذافی اسیر، مهم ترین مدافع حقوق قذافی نیز همین موبایل ها شدند اگر نبود فیلم های موبایلی و اینترنت برای انتشار آنها در فضای مجازی، کشف این موضوع که قذافی پس از اسارت ، از سوی انقلابیون به قتل رسید هرگز ممکن نمی شد.

همان موبایل و اینترنتی که دیروز در سقوط حکومت قذافی مشارکت فعال و محوری داشت امروز در حمایت از حقوق انسانی قذافی ، در صف مقدم قرار دارد.

همچنین در مقایسه میان دستگیری صدام رئیس جمهور پیشین عراق و قذافی، به دلیل وجود موبایل در دستان دستگیرکنندگان، لحظات دستگیری و نخستین دقایق پس از آن ، در معرض مشاهده جهانیان قرار گرفت و اظهارات رسمی در این باره، با راستی آزمایی روبه رو شد اما چنین روندی برای دستگیری صدام، فراهم نشد.