مجازات، لازمه بازی منصفانه

عصر ایران ورزشی، پوریا دیدار - فیفا همواره تیم ها را به بازی جوانمردانه ،که بهتر است به جای آن از بازی منصفانه بهره گیریم، دعوت کرده است تا روح بازی فوتبال با اخلاق پیوند یابد و ارزش انسان ها در مقابل نتیجه گرایی به هر قیمت محفوظ بماند.

بیرون زدن توپ به خارج از زمین مسابقه هنگامی که یکی از بازیکنان تیم مقابل احساس درد و مصدومیت می کند یکی از مصادیق بازی منصفانه است. (البته این تنها مصداق نیست و از موارد دیگری هم می توان یاد کرد.)

در بازی منصفانه بازیکنان یک تیم فوتبال با نادیده گرفتن امکانی که در اختیار دارند از منفعت خود چشم پوشی می کنند و آن را به نفع سلامت و ارزش انسان کنار می گذارند. این نوع عمل مصداق بارز عملی اخلاقی است که فیفا بازیکنان را به رعایت آن دعوت می نماید.

اما در بسیاری از موارد مشاهده شده که از این عمل اخلاقی با هدف سودجویی و منفعت طلبی استفاده سوء شده است و چون مجازاتی در قانون ورزش برای سوء استفاده کنندگان پیش بینی نشده در نیتجه به تکرار آن انجامیده است.

به هرحال بدیهی است این عمل اخلاقی هنگامی که مورد سوء استفاده قرار می گیرد می تواند در اجرای آن تردید ایجاد نماید. بسیاری از اوقات مشاهده شده که بازی منصفانه به مستمسکی برای نتیجه گراها تبدیل شده است تا با زمین خوردن های مکرر هم از نظم و سامان تیم مقابل بکاهند و وقت زیادی از بازی را به نفع خود از بین ببرند و هم به عصبی کردن بازیکنان بپردازند؛ مجموعه ای از اعمال غیر اخلاقی که نشان از کمترین اعتقاد به اخلاق ورزشی دارد.

این سوء استفاده چی ها با عملشان تلاش دارند از ترحم اخلاقی تیم مقابل بهره ببرند و پس از بهره مندی به ریش آنها بخندند. نمونه بارز این سوء استفاده کنندگان در زمین فوتبال عموما کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و به خصوص تیم ملی بحرین است که بارها و بارها از این حربه استفاده و یا بهتر است بگوییم سوء استفاده کرده اند.

بازی ایران و بحرین در مقدماتی جام جهانی 2002 که با وقت کشی ناشی از آن 30 دقیقه از زمان بازی کشته شد، تنها یک مثال از این مدعاست.

در همین بازی اخیر ایران و بحرین هم بارها بازیکنان بحرین به نشانه مصدومیت نقش بر زمین شدند و بلافاصله پس از متوقف شدن بازی، بدون آنکه از کوچکترین مصدومیتی رنج برده باشند،از جای برخاستند و به بازی ادامه دادند.

تیم هایی مثل بحرین،که البته کم هم نیستند و حتی شامل بسیاری از تیم های ایرانی و اروپایی (به طور نمونه در فصلی که کاپلو مربی یوونتوس بود بازیکنان و مسئولین این تیم از این اعمال شکوه داشتند) و غیر اروپایی هم می شود، با این عمل به تردید در ارائه بازی منصفانه کمک می نمایند و حتی منجر به نادیده انگاشتن آن می شوند.

چنین وضعیتی می تواند ضرورت بازی منصفانه که برمبنای انگیزه های تکلیف نگر صورت می گیرد را بی اهمیت کند.

پس بهتر نیست مقامات فیفا برای این دست بی اخلاقی ها،که می تواند اخلاق را نابود و منجر به کاشتن تخم بدبینی شود،فکری اساسی کنند و با مکانیسم هایی نظیر جریمه و تنبیه ورزشی برای سوء استفاده کنندگان، بی اخلاقی ها را کمتر نمایند؟

همان طور که داور می تواند از کارت زرد و قرمز در هنگام به تاخیر انداختن شروع بازی استفاده کند و یا می تواند بازیکنی را به جهت تمارض و بزرگنمایی جریمه نماید پس می توان قانونی وضع کرد که که بر مبنای آن، بازیکنان متمارض حتی پس از پایان مسابقه جریمه کرد؛ تا به این ترتیب رعایت کنندگان اخلاق در زمین فوتبال گمان نبرند که - به گفته نیچه - "اخلاق تنها ابزاری است متعلق به ضعیفان که برای متوقف کردن قدرتمندان و به زیر کشیدن آن ها ساخته شده است."

به هرحال وقتی از سوی عده ای اخلاق نه تنها رعایت نمی شود بلکه با اعمال خودشان آن را هم ریشخند می کنند آیا بهتر نیست با قانون و مجازات آن ها را ملزم به رعایت ارزش های انسانی کرد تا انصاف همچنان محفوظ بماند؟