پاسخ همسر منوچهر متکی درباره چرایی ورود به انتخابات مجلس

 طاهره نظری به عنوان همسر یک دیپلمات، حرف‌های شنیدنی از مرد اول دستگاه دیپلماسی دولت نهم و دهم دارد.

به این همه اضافه کنید که وی به عنوان نامزد انتخابات، وارد عرصه سیاسی شده است. در مقطعی به عنوان یکی از گزینه های جبهه متحد اصولگرایان از او یاد می شد اما در نهایت قرعه فال به نام او نخورد و در لیست ائتلاف بزرگ اصولگرایان قرار گرفت. لیستی که بعد از رایزنی چهره های جبهه متحد اصولگرایان حسن غفوری فرد سر لیست آن، تصمیم به پایان دادن آن گرفت و حالا نظری باید در قالب یک نماینده مستقل در عرصه انتخابات فعالیت کند.

  نظری در این گفت وگو درباره چرایی ورودش به عرصه سیاسی، تجربه های سیاسی و زندگی شخصی اش با منوچهر متکی سخن گفت که بخش آخر را در ویژه نامه نوروز خبرآنلاین خواهید خواند.

بخش اول این گفت وگو اینک پیش روی شماست.
***
خانم دكتر نظری! چه شد که تصمیم گرفتید وارد عرصه سیاسی شوید؟
به نظر می رسد اگر به دوران قبل از انقلاب بر گردیم، استحضار دارید که در رژیم پهلوی برای خانواده های متدین فضا برای حضور اجتماعی فراهم نبود و خود رژیم هم مصر بود که خانم های متدین و متعهد در جامعه حضور پیدا نکنند. این دو عامل باعث شده بود که زنان مسلمان ایرانی علی رغم قابلیت هایی که داشتند نتواند در عرصه های مختلف نقش آفرینی کنند. با پیروزی انقلاب و ندای معمار کبیر انفلاب حضرت امام به حضور زنان، این مجوز به زنان ما داده شد که در راهپیمایی ها حضور پیدا کنیم و با همین همراهی ها انقلاب پیروز شد.

بعد از پیروزی انقلاب هم امام راحل نفرمودند زنان به خانه بازگردند، بلکه افق جدیدی را بر روی زنان مسلمان و متخصص گشودند تا هویت واقعی خود را شکوفا کنند. بنابراین لازم بود که کمی حوصله کنیم و با نگاه همراهی کارآموزی کنیم. به نظر می رسد، بعد از 33 سال اگر سالی یک تجربه هم فراگرفته باشیم، الان زمانش فرا رسیده که این تجربیات و توانمندی های کسب شده، را برای پیشرفت کشور به صحنه بیاوریم؛ چرا که این کشور مال ما است و مدیریت کلان کشور  هم می بایست به دستان ما اداره گردد.
 
نقطه قوتی که شما را از دیگر زنان کاندیدای اصولگرای مجلس نهم متمایر می کند چیست؟ یعنی اگر کسی بخواهد در میان بانوان نامزد مجلس نهم چهره ای را انتخاب کند، بر اساس چه توانمندی باید به شما رای بدهد؟
 انشاء الله که اصولگرا باشیم. ما قرار است راهی را که از گذشته شروع شده است، تکمیل کنیم و از طریق مطالعه قوانین مصوب موجود که اجرایی نشده در جهت اجرایی شدن آن تلاش کنیم. در حوزه زنان خیلی از قوانین اجرا نشده و یا به درستی اجرا نشده است. ما اگر خلاء ها را مطالعه کنیم و مدعی نباشیم و با بی حوصلگی دیگران را خسته نکنیم، انشاء الله یک قدم به جلو برخواهیم داشت. واقعیت این است که باید توقع منطقی از مجلس و نمایندگان داشته باشیم و بدانیم که در طول 4 سال نمی توان شق القمر کرد. بلکه باید یک مسیر عاقلانه و منطقی را در نظر بگیریم .
 
در صورت انتخاب شدن از سوی مردم مایلید در مجلس مطالبات حوزه زنان راپیگیری کنید یا اینکه ممکن است به دلیل تجربیاتتان به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بروید؟
جایگاه مجلس در واقع جایگاه تقنینی و نظارت است. این جزو دستاورد های بزرگ این انقلاب است که زنان فرهیخته و توانمندی را تحویل جامعه اسلامی و جهانی  داده است که به واقع بتوانند موثر باشند. امروز زنان دنیا علی الخصوص در حوزه بیداری اسلای، زنان ایران را به عنوان الگو و دستاوردها در حوزه زنان را به نوعی سر لوحه کار خود قرار دادند. اگر از این منظر نگاه کنیم، باید شاخص هایی را در حوزه زنان از نگاه دینی و قرآنی به عنوان همسر بودن و مادر بودن و بعد با توجه به تغییر و تحولاتی که در دنیا اتفاق افتاده است در خصوص فعالیت های اجتماعی مختلف مورد توجه قرار دهیم. معتقدم ما امروز باید بین این سه جایگاه تعادلی را برقرار کنیم تا بتوانیم به عنوان دستاورد و الگو به جامعه جهانی ارائه کنیم. و فکر می کنیم استراتژِی کلانی که در دنیا در حوزه زنان مورد استفاده قرار گرفته است، الان به بن بست رسیده است.
 
این استراتژی چه بوده است؟
بحث کلیشه ای حضور زنان در عرصه های مختلف سیاسی اجتماعی اقتصادی و فرهنگی بوده است و بر این اساس تصمیم گیری های که در حوزه بین المل برای زنان با شعار رفع تبعیض انجام شده است. از چند دهه قبل ، غرب به سمت توانمند سازی زنان حرکت کردند و بحث برابری جنسیتی و رفع اشکال هرگونه تبعیض پیش آمد و برای این مساله در نهاد های سازمان ملل نشست های جهانی و کنفرانس ها و سمینار های دو جانبه، منطقه ای و بین المللی برگزار شد، اما امروز شما می بینید در آمار های سازمان ملل، تبعیض، ناامنی، دستمزد نابرابر و قاچاق زنان بیداد می کند. اما ما با نگاه دینی و قرآنی، بحث «عدالت جنسیتی» را مطرح کردیم. عرضم این است که اگر استراتژی غربی ها به نتیجه می رسید، این همه همایش و کنفرانس در حوزه زنان برگزار نمی کردند و امروز نگران مسائل زنان نبودند.
 
قبول دارید ما تا کنون در حوزه زنان مدل قابل ارائه ای به دنیا نداشتیم؟
به نظرم می آید ما برای معرفی هر چیزی باید به مبانی آن رجوع کنیم. اگر بخواهیم زن مسلمان را معرفی کنیم، باید به کارت شناسایی او برگردیم. کارت شناسایی زن مسلمان ما را قرآن معرفی کرده است. از حضرت آسیه و مریم تا حضرت خدیجه و حضرت فاطمه زهرا(س) و حضرت زینب که هر آنچه داشتند را در طبق اخلاص گذاشتند. به عنوان نمونه شما می بینید که حضرت خدیجه سلام الله علیها با پیامبر همراهی می کنند و حضرت زهرا(س) با همراهی خود با حضرت علی (ع) امامت را تقویت می کنند. حضرت زینب هم که با شهامت، ایثاگری و صبوری خود قیام عاشورا را زنده نگاه می دارند. بنابراین الگوهای بی بدیل قابل ارائه زن مسلمان، متخصص و متعهد و انقلابی نزد ما وجود دارد.
 
ممکن است این تفکر غلط باشد ولی ما وقتی این الگوها را ارائه می دهیم، برخی در جامعه می گویند این الگو ها مربوط به صدر اسلام است. مدل امروزی جمهوری اسلامی چیست؟
اسلام کاملترین دین است. خدای بزرگ وقتی زن و مرد را آفرید، تمام نیازمند های این دوجنس را هم برایشان پیش بینی کرد. مبنا برای ما قرآن است و براساس زمان با مشورت مراجع و ولی فقیه می توانیم قوانین مورد نیاز را مورد کنکاش قرار دهیم و براساس آن، راهکارهای قابل اجرا داشته باشم که منتج به ارائه الگو که در سوال شما بود، بشود.
 
فکر می کنید در حال حاضر اصلی ترین مساله ای که در حوزه زنان بدان بی توجهی می شود، چیست؟
موضوع تحکیم خانواده که مقام معظم رهبری فرمودند غربی ها از آن فرار می کنند در عرصه بین الملل از جمله مسائلی است که از آن غفلت شده است. زنان انقلابی و فرهیخته حوزه کشورهایی که امواج بیداری اسلامی بدانجا سرایت نموده است علاقه دارند که کشور اسلامی ما را سرلوحه خود قرار دهند و دلیل این انگیزه وجود مشترکات فرهنگی و دینی است که قابل بهره‌برداری می باشد.
 
 در حوزه داخل کشور چه؟
به هر حال طی 33 سال گذشته دستاورد های قابل توجهی داشتیم. اما واقع قضیه این است ما در این سالها استراتژی مدون در حوزه زنان نداشتیم. باید زیر بناها را جدی تر مورد مطالعه قرار دهیم تا در حوزه زنان، موانع، مشکلات و خلاءها را به دست بیاوریم. این امر هم براساس تشکیل اتاق فکرهای است که به جزئیات در حوزه زنان توجه کنند، کار زیربنایی در حوزه زنان بسیار سنگین است و در دنیا به نقطه ایده‌آل نرسیده است. ما چگونه توقع داریم در حوزه زنان بعد از 33 سال نمره 20 را به دست بیاوریم؛ حتما خلاء هایی وجود دارد.

از 33 سال قبل که انقلاب اسلامی آغاز شده است درست است که در حوزه زنان شاگرد اول نبودیم، اما نمره بدی هم نداریم و بر خلاف بسیاری از کشورها که شعار دفاع از حقوق زنان را دادند، ما به طور عملی وارد عرصه دفاع از حقوق زنان شدیم. امتیاز ویژه ما این است که معضل و مشکلات و ماموریت خودمان را پیدا کردیم و این امر بسیار مهمی است و انشاء الله با همراهی مردان فهیم جامعه بتوانیم سهم خود را به عنوان زن مسلمان با نگاه ولایی تبیین کنیم.
 
به نظر می رسد که موضوع زنان در مجالس مختلف ما جزو اولویت ها نبوده است. حتی لایحه حمایت از خانواده در مجلس هشتم هنوز به سرانجام نرسیده است. فکر می کنید سه دهه بعد از انقلاب اسلامی، نگاه به حوزه زنان جدی تر شده است یاخیر؟
خیلی از موضوعات در زمانهای مختلف ممکن است اولویت اول کشور نباشد، اما در یک زمان دیگر این امر ممکن می شود. زمانی موضوع انرژی صلح آمیز هسته ای اولویت کشور نبود اما دو دهه بعد به اولویت اول کشور تبدیل شد. موضوعات حوزه زنان هم در گذشته اولویت اول نبوده است، اما در حال حاضر به میدان آمدن بانوان و اثبات شایستگی هایشان و همراهی مردان به جایی رسده است که با توجه به اینکه در عرصه بین الملل هم در حوزه زنان تغییر تحولاتی انجام شده است موضوع زنان به یکی از اولویت ها تبدیل شده است. تا جایی که در ساختارهای رسمی کشور ساز و کارهایی در این زمینه پیش بینی شده است. مزیت زنان ایرانی این است که به نگاه های کوچک و ابزار گونه محدود نشدند و با اتکا به منبع عظیم قرآن که شاهراه ها را به ما نشان می دهد، نگاهی جدید پیدا کردیم. این نگاه در کام تشنه زنان دنیا بسیار شیرین است ما این موضوع را به خصوص در نشست های بین الملی به وضوح می بینیم.
 
این سخن یعنی اینکه مساله زنان و خانواده در میان نخبگان سیاسی و سیاستمداران در اولویت است؟
هر امری برای اینکه تبدیل به اولویت شود، نیازمند این است که بسترش ایجاد شود. در گذشته این باور وجود نداشت که زنان مسلمان هم می توانند وارد عرصه های مختلف شوند، اما امروز این فضا و بستر ایجاد شده است و شما حضور بانوان را در عرصه های مختلف می بینید. فرق ما با زنان دنیا این است که زنان ایرانی با نگاه همراهی اثبات کردند که ظرفیت و توانمندی دارند و می توانند فعالیت کنند. اما غالبا در نظام بین الملل نگاه ابزاری نسبت به زنان وجود دارد و حتی در برخی موارد دارای سهمیه می باشند. ما در این عرصه باید این باور و فرهنگ را ایجاد کنیم و ایجاد زمینه فرهنگی بلافاصله به وجود نمی آید. و باید صبوری کرد. این امر هم یکی دیگر از تفاوت های ما با دیگر زنان دنیا است که در مقابل مردان قرار گرفتند. اما نگاه ما به دنبال همراهی است و تلاش می کنیم با تعامل به سر منزل مقصود برسیم.
 
 شما اگر بخواهید سه مجلس اخیر ما را در حوزه عملکرد زنان مقایسه کنید، چه نمره ای به هر یک می دهید؟
ما باید کمی منصفانه تر حوزه زنان را ببینیم. از دیر باز درحوزه های مختلف مردان کارآزموده ای حضور داشتند اما در حوزه زنان براساس «تفکر دینی و فرهنگی» تجربه کاربردی وجود نداشته است. بنابراین طبیعی است که هر دوره مجلس باید بهتر از دوره قبل باشد و به نظر می رسد باید به بانوان در این مسیر کمک کرد. چون ما قرار است باری را از دوش مردان مان برداریم. بالاخره در هر دوره مجلس برخی از اقدامات انجام شده است ، البته طبیعی است که تا رسیدن به سر منزل مقصود راه زیادی داریم. به نظر می رسد مجالس ما باید به صورت تخصصی تر در موضوعات مختلف زنان ورود پیدا کنند.
 
به جز حوزه دیپلماسی که تجاربی در آن دارید، سابقه فعالیت سیاسی هم دارید؟
بنده از ابتدای پیروزی انقلاب و زمانیکه آقای متکی به عنوان نماینده دور اول مجلس انتخاب شدند، دانشجو بودم و با توجه به انقلاب فرهنگی فرصتی فراهم شد تا در مجلس شورای اسلامی در حوزه روابط عمومی به فعالیت فرهنگی مشغول شوم. البته بعد از آن به دلیل تکلیف مادری دیگر فرصتی برای ادامه همکاری را درآنجا نداشتم و بعد از آن هم، ماموریت جناب آقای متکی به عنوان سفیر در ترکیه پیش آمد که بنده به عنوان همسر یک دیپلمات باید نقش آفرینی می کردم. طبیعتا در ابتدای انقلاب ما موضوعات اولویت دار زیاد داشتیم و شاید هنوز نگاه وِیژه ای پیش نیامده بود، اما این دغدغه برای ما همسران دیپلماتها بود که ما خودمان باید چه داشته باشم که وجه تمایز همسر دیپلمات نظام نوپای جمهوری اسلامی با نظام گذشته باشد. در این زمینه تلاش کردم با توجه به زمینه هایی که در خودم می دیدم نقش آفرینی دو جانبه در میان خانواده های ایرانی و دیپلمات‌مان و هم کشور میزبان به صورت غیر رسمی پیش بینی کنم. در بازگشت به کشور در سال 1369 در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل در رشته داروسازی شدم و جزو 5 نفر اولی بودم که از پایان نامه ام دفاع کردم.

در ادامه، ماموریت آقای متکی به ژاپن پیش آمد که طبیعتا بنده به عنوان همسر دیپلمات باید در کنار ایشان حضور می داشتم. چرا که همسران در این گونه ماموریت ها نقش مهمی دارند و شاید این ویژگی در دیگر نهادها نباشد که کیفیت حضور خانواده در ماموریت موثر باشد. دیپلماتی که قرار است نقطه وصل کشور خودش با کشور متوقف فیه باشد. بنابراین او اگر امنیت لازم را ابتداء در محیط زندگی اش نداشته باشد، کارکرد چندان مفیدی ندارد. در این زمینه سعی کردیم انجمنی را بوجود آوریم که آموزش خاص برای همسران دیپلماتها داشته باشیم و با کشور متوقف فیه برنامه های را در خصوص معرفی ایران و زنان مسلمان انجام دهیم. همچنین با کانالهای مختلف تلویزیونی این کشور درباره فرهنگ ایران گفت وگو داشتم و از طریق انجمن ها و گروه های دوستی سعی در معرفی ایران داشتیم. در واقع برداشت من این است که خانواده ها می توانند سفیران فرهنگی کشور خود باشند.

بعد از بازگشت از ژاپن، با توجه به اینکه رشته ام دارو سازی بود درسال 79 در سازمان هلال احمر مشغول کار شدم و در ادامه به عنوان کارشناس دارویی و مسئول علمی کارخانه گیاهان دارویی هلال احمر فعالیت کردم.

وقتی آقای متکی تصدی وزارت خارجه را عهده دار شدند احساس کردم در بدنه دستگاه دیپلماسی کشور در حوزه زنان باید تحولی رخ دهد و خلاء اش همچنان وجود دارد. بنده علی رغم اینکه ممکن است این برداشت به وجود بیاید که یک خانم که رشته اش داروسازی است چه سنخیتی با وزارت خارجه دارد، براساس تجربیاتم در دوران حضور آقای متکی در وزارت امور خارجه  به عنوان سفیر و معاون وزیر امور خارجه، وارد این عرصه شدم و تلاش کردم در عرصه بین الملل روی موضوعات زنان بطور جدی کار کنم. چرا که دستگاه دیپلماسی، ویترین کشور است و ما باید در حوزه زنان و تامین و تربیت نیروی انسانی کارآمدی که بتواند در نشست های بین الملی میز ایران را پوشش دهد، و تصویر درستی ایجاد کند ساز و کاری را تعریف می کردیم چرا که این خلاء وجود داشت. این زمینه ای بود که در سال 85 اداره کل امور بین المللی زنان که بعد هم حقوق بشر بدان اضافه گردید در وزارت امورخارجه تشکیل شود. البته در آن دوران، در خصوص حقوق بشر هجمه های سنگینی به ما وجود داشت و غربی ها در این زمینه، موج هایی را ایجاد می کردند. حالا سوال این بود که چه کسانی از موضع نظام جمهوری اسلامی از حوزه زنان دفاع می کردند. جز کسانی که دغدغه نظام و انقلاب و کشورشان را دارند؟ بر این اساس فکر کردم در این مرحله هم می توان از این تجارب در قوه مقننه استفاده کرد.
 
برخی از سوال های کاربران خبرآنلاین از شما مربوط به حوزه زنان است. یکی از کاربران سوال کرده چرا همیشه برخی به اسم زنان به دنبال جمع کردن رای برای خود هستند؟
 بنده این نگاه را ندارم. بنده عرض کردم بین حوزه همسری، مادری و عرصه های مختلف باید تعادلی به وجود بیاید. چرا که ما زن را جامع الاطراف می بینیم لذا همه ابعادش می بایست با تعادل و توازن رشد کند. زن معمار جامعه است. انسان ساز است.
 
 تلقی در میان بخشی از افکار عمومی این است که اگر شما در لیست جبهه متحد قرار می گرفتید به دلیل حضور شخص آقای متکی در شورای مرکزی جبهه متحد بوده است؟
 بنده به عنوان یک کاندیدای اصولگرای مستقل وارد عرصه انتخابات شدم.
 
 در صحبت های خود اشاره کردید که برای بررسی مسائل زنان لازم است اتاق های فکری تشکیل شود. این یک ایده است یا ساز و کاری هم برای اجرایی شدن آن دارید تا در صورتی که وارد مجلس شدید آن را اجرایی کنید؟
بنده تجربیاتی از اداره کل امور بین المللی زنان و حقوق بشر وزارت خارجه و انجمن همسران دیپلماتهای جمهوری اسلامی دارم که به نظرم در نوع جدید و قابل استفاده بود. در این فرصت حوزه زنان را مطالعه کردم . ما یک بانک اطلاعاتی جامع تا همین اواخر نداشتیم و در ابتدا که به دنبال اطلاعاتی در خصوص زنان در حوزه های مختلف بودم، دستم خالی بود یا اینکه آمارهای قدیمی بود. ما امروز به اینجا رسیدیم که برای حرکت باید تجهیزات را هم فراهم کنیم . به مرحله ای رسیدیم. در این دوره هم مطالعاتی شده است. ما در حوزه زنان به اتاق فکر جدی نیاز داریم و باید در موضوعاتی تخصصی حوزه زنان به دانشگاه ها و حوزه های علمیه وصل شویم. به هر حال ما یک کشور اسلامی هستیم و در ارائه راهبرد ها به مبانی دینی هم نگاه جدی داشته باشیم تا بتوانیم به سمت ارائه مدلهای صحیح برویم.
 
 شما چه حرف تازه ای دارید که با بانوان مطرح کنید تا آنان از میان کاندیداهای حاضر در میان زنان اصولگرا، تصمیم بگیرند به شما رای دهند؟
 من فکر می کنم قبل از هر چیز ما باید تلاش کنیم که انتخابات ما پرشور و با نشاط برگزار شود. این کشور متعلق به ما است و در تمام صحنه ها باید حضوری آگاهانه داشته باشیم همانطوری که تا کنون به همین طریق بوده است. بطور نمونه در نگاهی کلی بنده در بحث آموزش و پرورش نگاه انتقادی ندارم. تجربیات بنده به عنوان یک معلم می گویید ما باید محتوای درسی و روش تدریس را بازنگری کنیم. آموزش و پروش ما بیش از حد تئوریک است و فرزندان ما در 12 سال درس خواندن خود مطالبی را یاد می گیرند که اصلا کاربردی نیست. در دورانی که در ژاپن حضور داشتیم به وضوح می دیدم که سیستم آموزشی از دانش آموز می خواهد به جای خواندن صرف، به شکل عملی موضوع را دنبال کند.البته این سالها ما تغییراتی در سیستم آموزشی خود دادیم ولی این روند باید تقویت شود. در کار و دانش ما خیاطی، بافتنی، آشپزی و.. را از مدرسه یاد گرفتیم. آیا اکنون دختران و پسران ما برای زندگی آینده خود تربیت می شوند؟ در بحث های زبان آموزی بچه های ما قواعد عربی و انگلیسی را به صورت کامل فرا می گیرند ولی وقتی از آنها می خواهید چند جمله در این زمینه صحبت کنند ، قادر به این کار هستند؟ یا دانشجویان از چگونگی ارزیابی طرح های پژوهشی گله مندند و مطالبی از این دست بسیارند. بنابراین این نقص ها در نهادهای ما وجود دارد. درعرصه بهداشت ، حوزه بیمه همسان هنوز به جایی نرسیده است. در موضوع زنان هزینه زایمان ها بسیار بالا است. خوب اگر قرار است کمکی بکنیم باید این گره ها را باز کنیم. مواردی که به آنها اشاره کردیم بیشتر مثالی هایی بود تا مشخص شود که طرح و برنامه وجود دارد.دربحث کشاورزی چه استراتژی وجود دارد؟ وضعیت کشاورزان ما را در شرایط حاضر ببنید. ما نیازمند تحول در این بخش هستیم و بیش از همه هم باید در سیاستگذاری ها تجدید نظر کنیم. چرا وقتی در شمال محصولات به ارزان ترین قیمت وجود دارد باید در بازار محصولات وارداتی وجود داشته باشد.