چرا کبک کانادا ناآرام شد؟

کبکی ها با قابلمه هایی در دست به خیابانها ریخته و با ظروف خود آهنگ هایی را می نوازند تا صدای خود را به گوش دولتمردان برسانند! دولتمردانی که به نظر می رسد خود را به نشنیدن زده اند اما اکنون عصبانیت شهروندان کبکی با نوعی شادی آمیخته است. شادی متحد بودن بعد از چندین ماه درگیری های شدید در اعتراض به پروژه دولت در افزایش شهریه دانشگاه ها.

"ژان شارست" نخست وزیر ایالت کبک کانادا و از اعضای حزب لیبرال، هنوز امیدوار است که بتواند در مقابل دانشجویان به پیروزی دست یابد. مذاکرات روز 28 می میان نمایندگان دولت و معترضین از سر گرفته شده اند اما افکار عمومی درباره مساله افزایش هزینه های تحصیلی هنوز اتفاق نظر ندارد.

روز 18 می، شارست با تصویب قانون هفتاد و هشت، که برگزاری تظاهرات و آزادی شرکت در آن را محدود می کرد، جایگاه خود را به خطر انداخت. تلاش در کنترل کردن این منازعات به وسیله "زدن پوزه بند" بر دهان دانشجویان حرکت غلطی بود. بغض و کینه های پراکنده ای که علیه نخست وزیر جمع شده بود، اکنون نمادی برای متحد شدن دارند. از زمان به قدرت رسیدن شارست در سال 2003 تاکنون انگیزه های نارضایتی شهروندان از عملکرد وی بسیار زیاد بودند تا اینکه کم کم نارضایتی وارد مرحله خشم پنهان شد.

در روزهای اخیر، چند تن از روزنامه نگاران و نمایندگان معترضین، تحقیقاتی را انجام داده اند که به نظر می رسد از سیستمی فاسد و تبانی کننده در کبک پرده بر می دارد. سیستمی که حزب لیبرال در کبک را به چندین عامل اقتصادی مرتبط می کند. این تحقیقات نشان می دهد بازارهای عمومی مسکن، مقامات قضایی و مهدهای کودک برای دریافت مجوز، مبالغی را به صندوق های این حزب پرداخت کرده اند.

تحقیقات رسمی در حال بررسی این موضوع هستند و هنوز هیچ دادگاهی صحت اطلاعات منتشر شده را تایید نکرده است اما انباشته شدن این رویدادها باهم باعث پدید آمدن نوعی احساس عدم اعتماد در بین شهروندان شده است. کابینه محلی در کبک هم با به تاخیر انداختن پروسه تحقیقات و بررسی ها به این احساس بیشتر دامن می زند.

با تمام این احوال، "شارست" کماکان به سیاست آزادسازی اقتصادی ایالت کبک (به عنوان یک استثنا در آمریکای شمالی)  ادامه می دهد. امسال مبلغ 200 دلار کانادا (155 یورو) به نام "مالیات سلامتی"، برای هر شخص، بدون در نظر گرفتن میزان درآمدش، تعیین شده است. در سال 2007 نیز مبلغ 500 دلار به هزینه های ثبت نام دانشگاه ها اضافه شده بود. این رقم باید در پنج سال پرداخت شود.

کبکی ها که به سخنرانی ها درباره اعمال سیاست های سختگیرانه اقتصادی عادت کرده بودند، می توانستند این تدابیر را بپذیرند ولی به شرطی که شارست این احساس را در آنها به وجود نمی آورد که نخست وزیرشان نسبت به بخش خصوصی دست و دل بازی زیادی به خرج می دهد.

یکی از پروژه های مهم شارست "طرح شمالی" نام داشت. این طرح عبارت بود از تسریع بهره برداری از منابع طبیعی در شمال ایالت کبک. بخشی از جمعیت کانادا با این طرح به شدت مخالف بودند چرا که معتقدند با این اقدام، منابع طبیعی تجدید ناپذیر را به آسانی و ارزانی از دست می دهند.

در کبک، رقم مالیاتی که برای معدن ها در نظر گرفته شده به صورت یک راز باقی مانده است. در ماه آوریل گذشته، روزنامه Le Devoir چاپ مونترال از دولت محلی خواسته بود تا مبلغی را که بیست و سه معدن در حال بهره برداری به خزانه دولت واریز می کنند به آنها اعلام کند اما مسئولان از منتشر کردن هر گونه رقمی در این خصوص سر باز زدند. با این حال فعالان محیط زیست از اینکه باعث تعلیق بهره برداری از معدن "گاز شیست" (نوعی سنگ متورق) و رها کردن پروژه فروش قسمتی از پارک ملی شده اند خوشحال و راضی هستند.

روابط اجتماعی در این ایالت متاثر از سیاست بی قیدی و بی خیالی نیز هست. به طور مثال شارست از دخالت کردن در مساله ای که به یکی از طولانی ترین درگیری های کاری تاریخ این ایالت تبدیل شده بود، سر باز زد. از سال 2009 تا سال 2011، اعضای شبکه Quebecor علیه حقوق بگیران روزنامه مونترال اقامه دعوا کردند تا آنان را مجبور به پذیرش قرارداد جدیدی کنند. در نهایت دادگاه اعلام کرد که مترجمان آزاد که در تحریریه روزنامه ها حضور ندارند مشمول قرارداد جدید نمی شوند. در این کشمکش، سندیکاها شکست سنگینی را متحمل شدند و موقعیت شان بسیار تضعیف شد.

پیش از این به نظر می رسید پرانتزی که به هنگام اعتراضات سال 1949 در تاریخ کبک، گشوده شده بود، بسته شده است. این تاریخ، زمانی تعیین کننده برای این ایالت بود چرا که از آن به بعد بود که کبک به سمت مدرنیزه شدن گام برداشت اما مبارزات و اعتراضات اخیر به کبک این اجازه را داده است تا ناآگاهانه خود را برای "بهار افرایی" آماده کرده و با سنت کهن تحرکات اجتماعی خود پیوندی دوباره برقرار کند.

از سر گرفتن مذاکرات، به شارست فرصتی دوباره می دهد تا راه حلی برای درگیری های اخیر پیدا کند. نخست وزیر کبک، با وجود بحران های زیادی که با آنها مواجه بود، موفق شد در انتخابات پارلمانی پیش از موعد در سال های 2007 و 2008 برگزار شد پیروز شود.

برنامه اقتصادی او به عنوان پاسخی به مشکلاتی به شمار می رود که ایالت کبک با آنها مواجه شده است. این مشکلات را می توان اینگونه نام برد: بدهی بالغ بر 54 درصد تولید ناخالص ملی، نرخ رشدی پایین تر از حد متوسط ملی و نرخ بیکاری بالغ بر 8.7 درصد جمعیت فعال.

شارست می داند که چگونه به موقع عمل کند. نقشه وی موسوم به "طرح شمالی" ایجاد منطقه حفاظت شده ای بالغ بر 660 هزار کیلومتر مربع را فراهم می کند.

با تمام این احوال شارست می تواند انتظار داشته باشد که کبکی ها برای انتخابات پارلمانی 2013 باز به او رای دهند. از اکنون تا آن تاریخ اتفاقات زیادی خواهد افتاد. یکی از فرصت های پیش روی او، همایش بین المللی زبان فرانسه است که توسط سازمان بین المللی فرانکوفونی در شهر کبک برگزار می شود. این همایش فرصتی است برای مسئولین کبکی تا با تیم مدیریتی جدید فرانسه دیدار کنند.