موتور خاموش سفارتخانه‌های ایران در جذب گردشگر

فارس: قشقاوی؛ معاون کنسولی وزارت امور خارجه می گوید:" گردشگری حرف اول را در دیپلماسی عمومی می زند." اما مصداق عمل به این حرف کجاست؟

بارها اعلام شده است صنعت توریسم یکی از درآمدزاترین صنایع است که برای کشوری مثل ایران می تواند بهترین جایگزین برای درآمدهای حاصل از فروش نفت به شمار آید. اما در شرایطی که که جریان غالب رسانه های دنیا در اختیار القائات بیمار صهیونیست ها علیه کشورمان است جذب گردشگر خارجی برای به جرکت درآوردن چرخ های این صنعت، عزم و تلاشی مضاعف را می طلبد.

جدا از اینکه گردشگری در کشور ما متولی به نام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دارد که باید از تمام توان دستگاه های مرتبط با بحث توریسم کمک بگیرد، وزارت امور خارجه نخستین دستگاهی است که گردشگران خارجی ناچار به ارتباط با آن هستند. در واقع این سفارتخانه ها هستند که آغازگر حرکت چرخ دنده های یک اتفاق اقتصادی می شوند.

هیچ گاه یک گردشگر خارجی برای سفر به ایرن با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران تماس نمی گیرد اما ناچار است سری به سفارتحانه ایران یا حداقل سایت اینترنتی سفارتخانه ایران در کشورش بزند. پس نقش سفارتخانه ها به عنوان ویترین جذب گردشگر بر کسی پنهان و پوشیده نیست اما وزارت امور خارجه با اهرم هایی به نام سفارتخانه ها چه اقداماتی برای توسعه گردشگری ایران انجام داده است؟

در جا زدن گردشگری ایران در سفارتخانه ها

با نیم نگاهی به سایت وزارت خارجه و سایت های سفارتخانه های ایران در کشورهای مختلف، با یک متن مشترکی درباره گردشگری ایران مواجه می شوید.

 ترجمه فارسی آن به شرح زیر است:

"ایران در ردیف کهن ترین تمدن های جهان قرار دارد و به همین دلیل به خاطر وجود آب و هوای متنوع و جاذبه های طبیعی زیبا و متعدد از مهمترین مراکز جهانگردی دنیا به حساب می آید و از میان مکانهایی که یونسکو در جهان آنها را به عنوان " میراث تمدن جهانی " به رسمیت شناخته و ثبت کرده است 5 مکان در ایران قرار دارد:

تخت سلیمان (محوطه باستانی شامل آتشکده آذر گشسب در دوره ساسانی) در تکاب آذربایجان غربی

تخت جمشید (ویرانه های پایتخت ایران در 2500 سال پیش) در مرودشت

میدان نقش جهان (مجموعه بناهای مذهبی ، دولتی عهد صفویه ) در مرکز شهر اصفهان

معبدچغازنبیل (شهر سلطنتی عیلامی ها در 3 هزار سال پیش ) در هفت تپه

گنبد سلطانیه (بلندترین گنبد جهان ) در شهرستان خدابنده در زنجان

از مهمترین و مشهورترین نقاط تاریخی و دیدنی ایران نیز می توان حرم امام رضا (ع) (هشتمین امام شیعیان جهان ) در مشهد، مسجد شیخ لطف الله (یکی از شاهکارهای معماری اسلامی در دوره صفویه ) در اصفهان، کلیسای وانک ( یکی از زیباترین کلیساهای ایران ) در اصفهان، آتشکده یزد (بزرگترین و قدیمی ترین عبادتگاه زرتشتیان ) در یزد، ارگ بم (بزرگترین بنای خشتی جهان ) در بم، معبد آناهیتا (معبد سنگی عصر اشکانیان ) در کرمانشاه، قلعه فلک الافلاک (قلعه بزرگ نظامی دوره ساسانیان ) در لرستان، طاق بستان (از بناهای سنگی دوره ساسانیان ) در کرمانشاه، پاسارگاد (مقبره کورش سر سلسله پادشاهی هخامنشی در ایران ) در مرودشت، نقش رستم (بزرگترین بنای سنگی عصر ساسانیان ) در نزدیکی شیراز، سی و سه پل (از شاهکارهای معماری عهد صفویه )  در اصفهان، بنای شمس العماره (کاخ سلطنتی پادشاهان قاجار ) در تهران، تله کابین توچال ( بزرگترین تله کابین جهان ) در تهران، آرامگاه فردوسی در طوس، آرامگاه عطار در نیشابور، آرامگاه حافظ (حافظیه  در شیراز)، آرامگاه سعدی (سعدیه  در شیراز)، آرامگاه قابوس بن وشمگیر (رفیع ترین برج آجری جهان  در گنبد کاوس)، آرامگاه خیام  در نیشابور، آرامگاه ابن سینا در همدان، باغ نادری در مشهد، آرامگاه کریم خان زند در شیراز، آرامگاه باباطاهر در همدان، پل خواجو در اصفهان و ارگ بم در بم را نام برد.

همچنین برج طغرل در شهر ری، باغ فین کاشان، بازار تهران، مسجد وکیل در شیراز، باغ شازده در ماهان، باغ ارم شیراز،ارگ کریمخانی در شیراز، مسجد گوهرشاد در مشهد، مسجد آقا بزرگ کاشان،مسجد امیر چخماق در یزد،  کاخ گلستان در تهران، دروازه قرآن در شیراز، مسجد امام خمینی در اصفهان و .... از دیگر نقاط دیدنی ایران محسوب می شوند.

مهمترین نقاط طبیعی دیدنی ایران نیز عبارتند از قله دماوند در شمال شرق تهران، غار علی صدر در همدان، دشت لاله های واژگون در دامنه قله دنا، جنگل گلستان در بجنورد، کویر لوت در مرکز ایران، دریاچه ارومیه در منطقه آذربایجان، مرداب انزلی در بندر انزلی و دشت لار در کوهپایه دماوند.

در ایران موزه های بسیاری وجود دارند که تمدن و فرهنگ و تاریخ ایران و جهان را به نمایش گذارده اند، برخی از مهمترین این موزه ها عبارتند از: موزه ایران باستان در تهران، موزه آبگینه و سفالینه در تهران، موزه تاریخ طبیعی در تهران، موزه چهلستون در اصفهان، موزه حمام گنجعلی خان در کرمان، موزه فرش در تهران، مجتمع موزه های سعد آباد در تهران، موزه مردم شناسی در تهران، موزه هنرهای زیبا در تهران، موزه پست در تهران، موزه جواهرات ملی در تهران، موزه هنرهای معاصر در تهران و مجموعه فرهنگی آزادی در تهران."

متن واحدی که مشخص است در اختیار تمام سفارتخانه ها قرار گرفته و حداقل 10 سال است که به روز نشده چون علی رغم آنکه طی 2 دولت نهم و دهم، تعداد آثار تاریخی ثبت شده ایران در یونسکو به 15 اثر رسیده است،سایت های سفارتخانه ها و حتی بخش گردشگری سایت وزارت امور خارجه، با اعلام آمار 5 اثر ثبت شده جهانی ایران در یونسکو، در جا می زند.

در حالی که آثار تاریخی یکی از مولفه ها برای جذب گردشگر است و هر چه آثار تاریخی ثبت شده از یک کشور در فهرست میراث جهانی بونسکو بیشتر باشد، تاریخ و تمدن غنی آن کشور در برابر سایر کشورها به رخ کشیده می شود.

ای همسایه کاری کن!

حسن قشقاوی؛ معاون امور مجلس و کنسولی وزارت امور خارجه در مراسم تقدیر از خادمان سفر، خطاب به رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصریح کرده است که "ما به نوعی همسایه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به شمار می آییم پس وظیفه خود می دانیم به این حوزه کمک کنیم."

وی تأکید دارد که " اهمیت سفر در دیپلماسی چندین برابر است، گردشگری حرف اول را در دیپلماسی عمومی می زند."

به اعتقاد معاون وزیر خارجه "هر چه به سفر کمک کنیم به دیپلماسی رسمی کشورمان کمک کرده‌ایم و هر چه در این حوزه ضعیف عمل کنیم دیپلماسی عمومی ما شکل نمی‌گیرد."

اما علی رغم دفاعیات جدی معاون وزیر امور خارجه درباره اهمیت و جایگاه گردشگری در دیپلماسی عمومی،حتی نام سایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در بین اسامی دستگاه ها در سایت وزارت امور خارجه از قلم افتاده است.

از سوی دیگر در حالی که لینکی از اطلاعات و تصاویر مربوط به جاذبه ها و مکان های دیدنی و تاریخی ایران در اکثر سایت های سفارتخانه های ایران وجود ندارد اما لینک سایت ‌هایی که یا جمع شده و دیگر باز نمی شوند یا سایتی است که متعلق به دولت‌های قبل است و اخبار و اطلاعات آن کاملاً علیه سیاست های گردشگری فعلی ایران است به چشم می خورد.

تبلیغ گردشگری؛ بدون هیچ آماری

با مروری بر اطلاعات ارائه شده در سایت های سفارتخانه های سایر کشورها در بخش گردشگری به وضوح آمار گردشگران، درآمدهای حاصل از گردشگری، میزان بازدید از اماکن تاریخی و موزه ها و... قابل دسترس مخاطبان است.

به طور مثال کشور یونان که به واسطه بنای تاریخی مشهورش به نام "آکروپولیس" کشور گردشگرپذیری محسوب می شود حتی در شرایط کنونی که با بدترین بحرانهای اقتصادی دست و پنجه نرم می کند و چوب حراج بر جزایر و مکانهای تاریخی اش زده است، در سایت های سفارتخانه هایش، گردشگری را همچنان زنده نشان می دهد. آمار و ارقامی که حتی اگر واقعی هم نباشند هر گردشگری را امیدوار می کند که با سفر به این کشور، غیر از خودش، توریست دیگری را هم خواهد دید!

در اینکه ضعف آماری در کشور بویژه در بخش گردشگری وجود دارد شکی نیست به طوری که منوچهر جهانیان؛ معاون گردشگری کشور اعلام کرده است که پس از گذشت این سالها تازه خط تیره های روبروی گردشگری ایران در سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) پاک شده و با آمار پر شده است. اما می توان نسخه ای از این آمار و ارقام وضعیت گردشگری در ایران به ویژه درباره حضور گردشگران خارجی را در سایت های سفارتخانه ها به عنوان ویترین جذب توریست قرار داد تا عمده نگرانی هایی که اکثر گردشگران خارجی در ایران به آن اشاره می کنند یعنی "ترس از ناامنی ایران تا پیش از انجام سفر" برطرف شود، ترسی که تنها دلیل آن تبلیغات سوء علیه ایران، توسط رسانه های دشمنان است و در برابر آن، ارائه آمارها، دلگرم کننده خواهد بود.

لغو روادید با 60 کشور؛ از حرف تا عمل

در حالی که سید حسن موسوی؛ معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از بهمن ماه سال گذشته تاکنون، بارها و بارها از پیگیری لغو روادید با 60 کشور دنیا گفته است و فهرست این 60 کشور نیز به گفته جهانیان؛ معاون گردشگری کشور، اردیبهشت ماه امسال به وزارت امور خارجه ارائه شده است اما وزارت امور خارجه هنوز با لغو روادید یک کشور هم موافقت نکرده است.

صدور روادید یکی از عمده ترین مسائلی است که گردشگران با آن مواجه هستند و هر چه روند آن سهل تر باشد رغبت برای انجام سفر نیز بیشتر می شود.

قشقاوی؛ معاون امور مجلس و کنسولی وزارت امور خارجه درباره موضوع لغو روادید با برخی از کشورها می گوید: اراده‌ رئیس جمهور بر این است که وقتی کشور همسایه‌ موفق ما ترکیه با 60 کشور لغو روادید شده است، هیچ دلیلی ندارد ایران با وجود این همه جاذبه‌ گردشگری، این شرایط را نداشته باشد.

وی با بیان این‌که لغو روادید به معنای نبود کنترل نیست، ادامه می دهد: ما کشور هدف هستیم و دشمنانی داریم. بنابراین به شرط عمل متقابل کشورها در دوره‌ای می‌توانیم لغو روادید داشته باشیم.

در حالی که لغو روادید با کشورهای هدف گردشگری از دید فعالان جوزه گردشگری، اقدامی بزرگ در راستای اعتلای این صنعت در کشور محسوب می شود اما برخی کارشناسان علوم سیاسی معتقدند که اگر مسئولان وزارت امور خارجه در انجام این اقدام کمی تعلل می کنند نگران ورود "گردشگر نماها" هستند که آن هم به جای پاک کردن صورت مسئله، حتماً در بین اهل فن مسائل امنیتی در کشور، راه حل های متعددی دارد.

چشم امید به رایزنان جدید گردشگری در سفارتخانه ها

در حالی که ابراهیم پور فرج؛ رئیس هیئت مدیره جامعه تورگردانان ایران به صراحت می گوید: رایزنان فرهنگی ایران هیچ برنامه و بودجه ای برای معرفی و تبلیغ ایران به عنوان مقصد گردشگری ندارند، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از تلاش برای فعالیت رایزنان گردشگری در سفارتخانه ها خبر می دهد، رایزنانی که صرفاً به تبلیغ گردشگری خواهند پرداخت اما فعلاً حرفی درباره بودجه اختصاصی برای آنها به میان نیامده است.

وزارت امور خارجه به عنوان اصلی ترین وزارتخانه مرتبط با گردشگری طی هفته های اخیر به جمع شورای مشورتی گردشگری کشور پیوسته است و حسن قشقاوی؛ معاون این وزارتخانه عضو رسمی این شورا محسوب می شود بنابر این انتظار می رود از این پس باری از دغدغه های فعالان در توسعه گردشگری، از تبلیغات صحیح برای جذب گردشگر گرفته تا تسهیل در نحوه صدور روادید برای ورود گردشگران خارجی به کشور برداشته شود و "گردشگری حرف اول را در دیپلماسی عمومی بزند."