تاثیر دوگانه تغییرات آب و هوایی بر کشت گندم

عصر ایران - پیش بینی می شود در برخی مناطق مانند هند و مکزیک، تغییرات آب وهوایی تاثیرات منفی بر تولید گندم داشته باشد. اما در برخی نقاط دیگر مانند شمال چین، گرم تر شدن زمستان ها می تواند افزایش تولید محصول گندم را در پی داشته باشد. 

جغرافیای متغیر تولید گندم

به گفته "توماس لامپکین" مدیر کل "مرکز بین المللی اصلاح گندم و ذرت"، دمای بالا و کاهش بارش دو موضوعی هستند که در آینده بیشتر از آنها صحبت خواهد شد و گندم اصلی ترین محصولی کشاورزی است که تحت تاثیر این شرایط قرار خواهد گرفت. به رغم چندین سال ثبت رکوردهای چشمگیر برداشت محصول در جنوب آسیا، الگوهای آب و هوای جهان در حال تغییر بوده و کمبود مواد غذایی منطقه ای می تواند به تحولات سیاسی قابل توجهی منجر شود.

به عنوان مثال، بنگلادش یکی از کشورهایی است که با کاهش قابل توجه نواحی کشت گندم و در نتیجه کاهش میزان تولید این محصول مواجه است. افزایش دما به واسطه تغییرات آب و هوایی عامل اصلی در این زمینه است. از سوی دیگر، خشکسالی اخیر در آمریکا به افزایش قیمت مواد غذایی در جهان منجر شده و از این رو، احتمال بروز ناآرامی های اجتماعی در برخی از کشورهای جهان افزایش یافته است.

همانگونه که اشاره شد، تغییرات آب و هوایی می تواند تاثیرات مثبت و منفی بر تولید گندم داشته باشد. به عنوان مثال، طی سال گذشته و اوایل سال جاری میلادی، فصل کشت و برداشت گندم در جنوب آسیا بسیار مطلوب بوده و حتی برخی کشورها با مشکل ذخیره این محصول مواجه شدند.

این مساله چالشی بزرگ برای دولت ها بوده و می تواند به از بین رفتن مقدار زیادی از محصول گندم منجر شود. در مقابل، تاخیر و کاهش باران های موسمی اخیر در هند شرایط کشاورزی در زمین های دیم این کشور را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

در همین حال، زمستان گرمتر چین در برخی نواحی کشاورزان را قادر کرد تا گندم بهاری را جایگزین گندم زمستانی کنند. دمای بالاتر به طولانی تر شدن فصول رشد کمک کرده و به افزایش تولید محصول و بهره وری بیشتر در صورت دسترسی به منابع آب کافی منجر می شود.

اما به رغم تمامی موارد ذکر شده، دانشمندان هشدار داده اند که این امتیازات ممکن است با دیگر تاثیرات آب و هوایی مانند افزایش آفت و بیماری محصولات کشاورزی خنثی شوند. بر همین اساس، بیماری هایی مانند قارچ ریشه و برگ و کپک پودری می توانند در مقیاسی گسترده تر محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار دهند. همچنین، تغییرات آب و هوایی خشکسالی های بیشتری را در پی خواهد داشت و باید تلاش های بیشتری برای تطابق ارقام جدید گندم با تاثیرات آب و هوایی انجام شود.

به اعتقاد دانشمندان، برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی باید راهبردهایی منسجم و هماهنگ به کار گرفته شوند. توسعه ارقام پر محصول که مقاومت بیشتری در برابر خشکسالی و گرما دارند از آن جمله بوده، اما به صورت هم زمان باید سرمایه گذاری ها در زیرساخت های ذخیره محصولات کشاورزی و سیستم آبیاری کارآمدتر انجام شود.  

آینده امنیت غذایی در سایه نوسانات اقلیمی

اگرچه تغییرات آب‌وهوایی در کوتاه‌مدت ممکن است فرصت‌هایی مانند طولانی‌تر شدن فصل رشد در مناطق سردسیر را فراهم کند، اما واقعیت این است که پایداری تولید غذا در مقیاس جهانی با تهدیدی جدی روبه‌روست. وابستگی شدید اقتصادهای در حال توسعه به محصولاتی نظیر گندم، نشان می‌دهد که هرگونه نوسان در میزان بارش یا افزایش ناگهانی دما، تنها یک چالش کشاورزی نیست، بلکه می‌تواند به بحران‌های اجتماعی و مهاجرت‌های گسترده اقلیمی منجر شود. طبق هشدارهای «توماس لامپکین»، عبور از این بحران نیازمند تغییر نگاه از کشاورزی سنتی به سمت «کشاورزی هوشمند به اقلیم» است؛ جایی که مدیریت داده‌ها و پیش‌بینی‌های دقیق هواشناسی، نقش کلیدی در کاهش ریسک تولید ایفا می‌کنند.

علاوه بر اصلاح نژاد بذرهای مقاوم، تمرکز بر زنجیره پس از برداشت نیز به همان اندازه حیاتی است. در حالی که بسیاری از کشورها با معضل خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند، هدررفت محصول به دلیل نبود زیرساخت‌های مدرن ذخیره‌سازی، به معنای اتلاف منابع آبی کمیابی است که صرف تولید آن شده است. در نهایت، مقابله با تهدیدات زیستی جدید نظیر آفات و بیماری‌های قارچی که با گرم‌تر شدن هوا گسترش می‌یابند، مستلزم همکاری‌های بین‌المللی برای اشتراک دانش فنی و بذرهای اصلاح‌شده است. تنها با یک رویکرد جامع که ترکیبی از تکنولوژی آبیاری، انبارداری مدرن و مدیریت بحران‌های سیاسی باشد، می‌توان امیدوار بود که سفره جهانی در دهه‌های آینده از ثبات برخوردار بماند.

بیشتر بخوانید:

کشت گندم بصورت بَشکار (عکس)

تماشاخانه

دو دقیقه نفس گیر از یک فیلم جنگی مرجع در تاریخ سینما (تماشا کنید)

دو دقیقه نفس گیر از یک فیلم جنگی مرجع در تاریخ سینما (تماشا کنید)

فیلم های دیگر