نخستین اکران تاریخ در تهران همزمان با پاریس و لندن

با اعلام معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد مبنی بر اکران فیلم «گذشته» آخرین ساخته اصغر فرهادی و محصول کمپانی بین المللی ممنتو در ایران، زمینه وقوع یک اتفاق بی سابقه در تاریخ سینمای ایران فراهم شده و آن نخستین اکران جهانی در ایران است که این فرصت را فراهم خواهد ساخت تا از این فیلم های مهم روز جهان همزمان با اکران در پاریس، لندن، مسکو، نیویورک و... در سالن های تهران نیز به نمایش درآید.

به گزارش «تابناک»، تقریباً در طول تاریخ سینمای ایران، یکی از رویکردهایی که در تقویت فضای حرفه ای مورد توجه بوده، اکران فیلم های روز جهان برای سنجش اقبال مخاطب و همچنین ایجاد یک رقابت میان آثار جهانی و وطنی بوده و این مولفه برای برخی فیلم ها با فاصله زمانی به وقوع پیوسته که نزدیک تر نمونه از این دست، فیلم «عشق» ساخته میشائیل هانکه بود که پیش از عید و با فاصله ای نسبتاً طولانی نسبت به اکران جهانی اش، در ایران نیز با اکران طولی (سینماهای محدود اما زمان طولانی) همراه شد.

پیش از این نیز آثاری به اکران رسیده بودند اما عموماً حتی گپ زمانی میان اکران جهانی و اکران محدود و طولی این فیلم ها در ایران بیش از فاصله زمانی رخ داده برای «عشق» بود و در واقع آهسته آهسته زمینه لازم برای بهره برداری سینمادوستان از ظرفیت سالن های نمایش داخلی جهت تماشای فیلم های بین المللی که با شئونات اسلامی و ملی کشورمان منافاتی نداشته باشند، فراهم شده و تنها یک توافق برای اتصال سینماهای ایران به اکران جهانی باقی است.

فیلمیران با درک این موضوع که فیلم تازه اصغر فرهادی علی رغم فرانسوی بودن، با توجه به حضور علی مصفا در نقش نخست و حضور عوامل ایرانی در پشت دوربین به ویژه خود فرهادی، در ایران فروش خواهد داشت، به محض انتشار آنونس فرانسوی و مشخص شدن زمان اکران جهانی این فیلم، رایزنی هایی را آغاز کرد و حالا علی سرتیپی مدیرعامل فیلمیران از اکران این فیلم در ایران در خردادماه سخن به میان آورده که برابر با اکران جهانی این فیلم خواهد بود.

اکران فیلم «گذشته» در ایران زمانی قطعی شد که روز گذشته جواد شمقدری از بلامانع بودن اکران این فیلم در ایران در صورت هماهنگ بودن با هنجارهای کشور سخن به میان آورده و اکرانش با صدور مجوز از شورای پروانه نمایش را قابل تحقق خوانده که البته یک پاسخ دوپهلو است اما همین که رئیس سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد مقابل این فیلم گارد نگرفت، چراغ سبزی برای اکران این اثر ارزیابی شده است.

در صورت تحقق این اتفاق، زمینه مطلوب فراهم خواهد شد تا از این پس فیلم های روز دنیا در ایران همچون سایر شهرهای بزرگ جهان اکران شود و این فضا علاوه بر آنکه منجر به روز بودن سینمای ایران و مقایسه مکرر سطح سینمای ایران و جهان را برای مخاطب شده و طبیعتاً سینماگر ایرانی را به تحرک بیشتری برای ارتقای سطح آثارش بالاجبار وا می دارد، این حس را در ناظر خارجی به وجود خواهد آورد که برخلاف تبلیغات رسانه های جهانی، زندگی طبیعی همچون دیگر شهرهای مهم دنیا در تهران در جریان است.

با این حال پرسش هایی درباره کم و کیف چنین واقعه ای پیش رو است. یکی از این پرسش ها، کیفیت اکران فیلم آخر فرهادی در ایران است. هرچند مدیرعامل فیلمیران ابراز امیدواری کرده گذشته با دوبله در کشورمان به سینماها برود اما خودش نیز در این زمینه امیدی نداشته و برای اکران در خردادماه و عدم تاخیر طولانی، احتمالاً فیلم با زبان اصلی (فرانسوی) و زیرنویس فارسی اکران خواهد شد که احتمالاً حتی زمینه اکران عرضی (اکران در چندین سینما) را نیز خواهد داشت و حداقل می توان بیست الی سی درصد مخاطبان فیلم ایرانی «جدایی نادر از سیمین» را برای این فیلم در نظر گرفت.

علاوه بر کیفیت اکران فیلم، قیمت بلیت فیلم نیز محل بحث بوده است. با توجه به آنکه فیلمیران می بایست امتیاز اکران همزمان این فیلم را از ممنتو یا شرکت خریدار امتیاز پخش در خاورمیانه که احتمالاً سونی خواهد بود، خریداری کند، طبیعتاً قیمت بلیت ها با توجه به قیمت این امتیاز برای ایران خواهد بود، هرچند در صورت ارزیابی استقبال و فروش میلیاردی «گذشته» احتمالاً این فیلم با بلیتی هم قیمت فیلم های ایرانی (شش هزار تومان) اکران خواهد شد.

از همه اینها اما مهم تر، میزان جرح و تعدیلی است که شامل حال این اثر خواهد شد تا زمینه اکرانش در ایران فراهم و مجوز لازم صادر شود. بی شک اگر پوشش برخی بازیگران خارج از هنجارهای معمول باشد یا میزان ممیزی بیش از حد باشد، این فیلم به اکران در هیچ زمانی نخواهد رسید؛ دغدغه ای که شاید از همه نکات دیگر برای اکران این فیلم به عنوان پیشگام در وقوع یک اتفاق بزرگ پراهمیت تر باشد و اگر مرتفع شود، جاده ای که فیلم های بین المللی ایرانیان نظیر کیارستمی نتوانستند هموار سازند را فرهادی با فیلم برای سینمای ایران هموار خواهد ساخت.

فیلم «گذشته» ششمین ساخته اصغر فرهادی در ماه می‌ (اردیبهشت ماه) همزمان در کشورهای اروپایی اکران خود را آغاز می‌کند. علاوه بر برنیس بژو (بازیگر نامزد اسکار و گلدن‌گلوب و برندهٔ سزار با فیلم هنرمند) و همچنین طاهر رحیم (برنده جایزه سزار با فیلم پیام‌آور)، بازیگران دیگری چون علی مصفا، پائولین بورلت، بازیگر بلژیکی فیلم معروف «زندگی صورتی»، «الیس آگویس»، ژان جستین، سابرینا وازانی و بابک کریمی در این فیلم، مقابل دوربین محمود کلاری رفته‌اند.

کمپانی ممنتو فیلم به عنوان سرمایه گذار فیلم تازه اصغر فرهادی با انتشار تصویر جایزه مشهور سزار که اسکار فرانسه محسوب می شود، «عبارت مرسی، آقای فرهادی» را در زیر آن درج کرده و این نشان می دهد که این کمپانی خود را برای موفقیتی جهان با این فیلم پس از ارزیابی اولیه اش مهیا کرده است؛ فیلمی که داستان یک جدایی را این بار در فضای فرانسه روایت می کند و تریلر فیلم به شکل مشخص این بخش از داستان فیلم را لو می دهد و البته باید دید فرهادی و تیمش، چه حرف تازه ای در این اثر بلند سینمایی خواهند داشت.