یکی از این مسایل رابطه با آمریکا بود. نوشتم بالاخره سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. آمریکا قدرت برتر دنیاست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟ معنای مذاکره هم این نیست که تسلیم آنها شویم. مذاکره می‌کنیم، اگر مواضع ما را پذیرفتند یا ما مواضع آنها را پذیرفتیم، تمام است.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه "در دیپلماسی عملگرایانه مبتنی بر اعتدال، بن‌بستی وجود ندارد"، تاکید کرد: سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگویی با فصلنامه مطالعات بین‌المللی - که گزیده آن در پایگاه اطلاع‌رسانی وی منتشر شده است - گفت: سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟ معنای مذاکره هم این نیست که تسلیم آنها شویم. مذاکره می‌کنیم اگر مواضع ما را پذیرفتند یا ما مواضع آنها را پذیرفتیم، تمام است.

وی در این گفت‌وگو به بیان دیدگاه‌های خود درباره مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز راهبرد پیش روی ایران در عرصه سیاست خارجی پرداخت و افزود: من کاری به این ندارم که ایدئولوژی‌های مختلف چگونه هستند و ممکن است تحجّر و دگماتیسم در برخی ایدئولوژی‌ها باشد، ولی اسلامی را که من می‌شناسم و به آن معتقدم و بسیاری هم مثل من فکر می‌کنند، اسلام دُگم نیست.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: اسلام دستور نداده که با کسانی که مخالف عقیده ما هستند، قطع رابطه شود یا صحبت نکنیم. مگر پیامبر(ص) مأمور نشد که به همه اهل کتابی که اطرافش بودند، دستور دهد «تعالوا الی کَلِمَهٍ سَواءٍ بَیْنَنَا و بَیْنَکُم» (آیه 64 آل‌عمران)، یعنی مشترکات را بگیریم، بقیه اختلافات سر جای خودش باشد.

هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه "بحث بر سر این نیست که نمی‌شود دیگران را تحمل کرد"، یادآور شد: آن آیه معروف قرآن «کذالک جعلناکم اُمَهً وسطاً لتکونوا شهدا علی الناس» یعنی «ما، شما را امت وسط قرار دادیم»، تفسیرهای مختلفی درباره واژه «وسط» وجود دارد. چون خودم اهل تفسیرم، به نظرم بهترین تفسیر همین است که شما معتدل هستید و در وسط ایستاده‌اید. جمله معروف حضرت علی(ع) را ببینید که می‌فرمایند: «الیمین و الیسار مَضلّه»، یعنی چپ‌روی و راست‌روی افراطی، از جاده حقیقت، به دو طرف منحرف شدن است. البته زمانی هست که دیگران می‌خواهند با ما بجنگند، ما را از بین ببرند که این مورد، فضای دیگری است و در همین مورد هم اسلام حکم دارد و بحث دیگری است، ولی وقتی می‌شود با آنها بمانیم و با عمل، عقایدمان را به دنیا معرفی کنیم، راهی که اسلام خواسته است را چرا دنبال نکنیم؟

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو خاطرنشان کرد: من در سال‌های آخر حیات امام(ره) نامه‌ای را خدمتشان نوشتم؛ تایپ هم نکردم. برای اینکه نمی‌خواستم کسی بخواند و خودم به امام دادم. در آن نامه هفت موضوع را با امام مطرح کردم و نوشتم که شما بهتر است در زمان حیاتتان، اینها را حل کنید، در غیر اینصورت ممکن است اینها به صورت معضلی سدّ راه آینده کشور شود. گردنه‌هایی است که اگر شما ما را عبور ندهید، بعد از شما عبور کردن مشکل خواهد بود.

هاشمی رفسنجانی یکی از موضوعات مطرح شده در نامه‌اش به امام(ره) را مساله رابطه ایران و آمریکا عنوان کرد و گفت: یکی از این مسایل رابطه با آمریکا بود. نوشتم بالاخره سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. آمریکا قدرت برتر دنیاست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟ معنای مذاکره هم این نیست که تسلیم آنها شویم. مذاکره می‌کنیم، اگر مواضع ما را پذیرفتند یا ما مواضع آنها را پذیرفتیم، تمام است.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: اینکه همه را از لحاظ عقیدتی قبول داشته باشیم، نه. ظلم‌هایی که کشورهای استعماری به کشورهای جهان سوم و عقب نگه داشته شده کرده و می‌کنند که در سابق هم بیشتر بود. هم دوران استعمار رسمی و هم دوران استعمار نو. خیلی ظلم کرده‌اند و واقعاً مردم را استعمار می‌کنند. ما با این موارد مخالف هستیم، اما معنای آن، این نیست که با اینها کار نمی‌کنیم یا مذاکره نمی‌کنیم.

وی تاکید کرد: می‌توان کار کرد و نظرات را هم گفت. ما می‌توانیم بدون دردسر به کشورهایی که مظلوم هستند، کمک کنیم. طبیعتاً اگر از لحاظ عقیدتی بنا بود عمل کنیم، با کشورهای الحادی که اصلاً خدا و معنویات را قبول ندارند، باید همکاری نمی‌کردیم، اما الان به آنها نزدیک‌تر هستیم. نمی‌گویم که با آنها نمی‌توانیم کار کنیم، با آنها هم می‌توانیم کار کنیم و فکر می‌کنم هر کشوری در دنیا عقاید خودش را دارد و عقاید ما هم پابرجاست. آنجایی که در عمل تضاد پیدا می‌کنیم، بحث دیگری است. با تعامل می‌شود بسیاری از مشکلات را حل کرد.