کوه‌ یخ بین ایران و آمریکا باید آب شود

عصر ایران؛ مصطفی اعتزالی - سید رضا اکرمی نطق اوباما در سازمان ملل را سرآغاز احیای رابطه ایران و آمریکا می‌داند. او به جد از دیپلماسی دولت روحانی حمایت می‌کند و معتقد است تاسیس سفارتخانه‌های ایران و آمریکا در خاک یکدیگر، یکی از لوازم طبیعی احیاء رابطه بین دو کشور است.
اکرمی رییس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری و عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز است و در دوره‌های دوم، سوم، چهارم، پنجم و هشتم مجلس شورای اسلامی نماینده مجلس بود.

*چنانکه مستحضری، پس از گفتگوی تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا، مواضع متعارضی در داخل کشور اتخاذ شده است. ارزیابی شما از این مکالمه تاریخی و پیامدهای آن چیست؟

در مورد این سفر و مذاکراتی که در سازمان ملل و آمریکا انجام گرفت، سه نکته وجود دارد که باید جدای از یکدیگر مطرح شوند. نکته اول اینکه، سفر آقای روحانی در اصل سفر به سازمان ملل بود نه آمریکا. حالا سازمان ملل در خاک آمریکا قرار دارد ولی آقای روحانی برای حضور در سازمان ملل سفر کرد نه برای حضور در آمریکا. رئیس جمهور ما سفر کرد تا مواضع جمهوری اسلامی را برای نزدیک به دویست کشور سازمان ملل بیان کند و با شبکه‌های تلویزیونی پربیننده مصاحبه کند و نظرات جمهوری اسلامی را به گوش مردم دنیا برساند تا دنیا بداند که جمهوری اسلامی بعد از انتخابات خرداد امسال، نگاه و نظر و بینش و کوشش‌اش چیست.

 نکته دوم این است که ما بعد از سی و اندی سال می‌خواهیم رابطه ایران و آمریکا بر اساس احترام و منافع متقابل برقرار شود. بالاخره این کار باید از جایی شروع شود که عبارت است از مذاکره. حالا چه مذاکره وزیر خارجه ایران با وزرای 1+5 باشد، چه مذاکره تلفنی و غیره.  

به نظر من، دستگاه دیپلماسی ایران در سفر به سازمان ملل، در تحقق این هدف هم موفق بوده است. بالاخره آقای اوباما خواستار ارتباط تلفنی شده و کار به این جا رسیده است. حتی اگر درخواست گفتگوی تلفنی از طرف ایران هم بود، به نظر من منعی نداشت؛ چونکه کوه‌ یخ بین ایران و آمریکا باید آب شود. ما باید به تدریج این مشکلات فعلی را برطرف کنیم؛ چون تحریم‌ها که هر ماه هم در حال تشدید است، بر کشور فشار می‌آورد. چقدر باید این فشارها را تحمل کنیم؟

 نکته سوم اینکه در جامعه ما آزادی بیان وجود دارد و آقایانی هم که به دیپلماسی دولت جدید اشکال وارد می‌کنند، حق اظهار نظر دارند. به هر حال نظرات متفاوتی در کشور وجود دارد. اکثر مردم ما رای و شیوه دولت جدید را پذیرفته اند و ممکن است اقلیتی هم آن را نپذیرند. ما باید این مخالفت‌ها را تحمل کنیم و اگر توضیح و توجیهی برای مذاکره دولت جدید با آمریکا داریم، نظرمان را برای این اقلیت بیان کنیم. شاید آن‌ها هم قانع شوند و نظر خودشان را تغییر دهند. ما نباید خیلی به این موضوع بها دهیم که برخی افراد مخالف مذاکره دولت آقای روحانی با آمریکا هستند. نظرات گوناگون را باید تحمل کرد.

*ولی به نظر می‌رسد مخالفت فرمانده سپاه با مخالفت فلان روزنامه‌نگار دست راستی تندرو فرق دارد؛ چرا که سپاه، مطابق قانون اساسی، پاسدار انقلاب اسلامی است. بنابراین فرمانده سپاه منطقاً نباید مخالف سیاست خارجی دولت و نظام باشد.

حالا فرمانده سپاه از واژه "اشتباه تاکتیکی" استفاده کرده است. ایشان این تعبیر را به کار برده و باد هم آن را به گوش همه رسانده است.

*شما فرمودید بعد از سال‌ها قرار است رابطه ایران و آمریکا برقرار شود. فکر می‌کنید منتهای منطقی این احیاء رابطه کجاست؟

استارتش از نطق خود آقای اوباماش شروع شده که گفت ما دنبال براندازی جمهوری اسلامی نیستیم و غنی سازی اورانیوم توسط ایران را قبول داریم. اوباما استارت این رابطه را زده و آقای روحانی هم آن را پذیرفته است و وزرای 1+5 هم نشسته‌اند و با یکدیگر مذاکره کرده‌اند. اگر ایده این است که آرام آرام اعتمادسازی صورت گیرد، این روند باید ادامه یابد.

 آقایان زمانی کمتر از شش ماه را برای رسیدن به توافق مطرح می‌کنند. باید به همین صورت پیش رفت تا در آینده، مشکلات حل شود. ولی اگر مشکلات پدیدآمده باز هم پا بر جا ماند، بالاخره این هم تجربه‌ای‌ست که مردم ما بدانند که مسئولان جمهوری اسلامی لجباز و یکدنده نیستند. یعنی آنها می‌خواهند که مشکل حل شود ولی این آمریکاست که به قول خودش وفا نمی‌کند. این خودش دستاورد بسیار بزرگی است. به قول معروف، اتمام حجت دیگری است. یعنی ما خواستیم رابطه برقرار شود ولی آنها ایرادهای بنی‌اسرائیلی گرفتند و نخواستند مشکلات حل شود.

*اگر تحریم‌ها رفع شود، به نظر شما، رابطه با آمریکا نهایتاً می‌تواند به تأسیس سفارتخانه آمریکا در ایران و برعکس، منتهی شود؟

اگر روابط برقرار شود، تاسیس سفارتخانه هم جزو لوازم آن است دیگر. بالاخره باید سفارت باز شود و دفتر حفاظت از منافع تبدیل به سفارتخانه شود. ما الان با روسیه و عربستان رابطه داریم. آمریکا هم یک کشور است مثل همین کشورها. اگر با آمریکا رابطه داشته باشیم، سفارتخانه آمریکا هم مثل سفارتخانه روسیه و عربستان در ایران تاسیس می شود.

*در این صورت با این نیروهای خودسر چه باید کرد؟

این‌ها اگر اکثریت آراء را قبول داشته باشند و ما هم بنشینیم منطقی با آنها حرف بزنیم، حتماً قانع می‌شوند و همراهی می‌کنند. فعلا باید مشکلات ایران و آمریکا حل شود. لازم نیست نگران این عده قلیل بود.

*این کسانی که به سمت ماشین آقای روحانی لنگه‌کفش پرتاب کردند، به نظر شما واقعاً خودسرند یا از جایی خط می‌گیرند؟

من در مجلس هشتم مواردی از این قبیل دیدم و می‌دانم که از یک جایی سوت می‌زنند و این‌ها را فرامی‌خوانند. اما اینکه این دفعه سوت زده‌اند یا نه، خداوکیلی من نمی‌دانم!

حالا دیگر شنونده باید عاقل باشد!

*شما فکر می‌کنید در آینده نزدیک یا دور، اوباما و روحانی با یکدیگر مذاکره می‌کنند.

نمی‌دانم. من علم غیب ندارم. به من نه وحی و الهامی شده، نه هاله نوری دیده‌ام و نه هیچ! به هر حال باید رابطه بین دو کشور برقرار شود و مشکلات مردم و کشور کاهش یابد. این آرزو و ایده ماست.