همه کاندیداهای نوبل اقتصاد

هفته نامه تجارت فردا در شصت ویکمین شماره، به معرفی 36 اقتصاد دانی پرداخته است که شانس برنده شدن جایزه نوبل اقتصاد را دارند.درمیان آنها نام پروفسور محمدهاشم پسران به چشم می خورد که ایرانی است و اقتصاد دانی سرشناس محسوب می شود.

14 اکتبر (22 مهر)، روز موعودی است که همچون نقطه عطفی، زندگی اقتصاددان‌(های) شایسته را در مسیری تازه قرار می‌دهد. در این روز، مطابق یک رسم سالانه، بانک مرکزی سوئد جایزه علم اقتصاد را به عنوان یادبودی از آلفرد نوبل، به یک یا چند تن از نابغه‌های زمان اعطا می‌کند؛ نابغه‌هایی که به تعبیر رابرت هایلبرونر «فیلسوفان این جهانی»‌اند. جایزه علم اقتصاد، به منزله ذره‌بینی است که سعی می‌کند هر سال بر روی نقطه‌ای کوچک از پهنه عظیم علم اقتصاد تمرکز کند و زوایایی از تلاش خستگی‌ناپذیر دانشمندان حاضر در این دریای بیکران را نمایان کرده و دنیا را فریفته خویش کند. دنیایی که ادعای اداره امور جاری آن، بدون استفاده از درک بشر امروز از قواعد اقتصادی، ناممکن می‌نماید.

***
پیش‌بینی اینکه چه کسی برنده جایزه علم اقتصاد می‌شود، کار دشواری است و شاید از آن دشوارتر انتخاب برندگان این جایزه باشد. تعداد بسیار زیادی از اقتصاددانان هستند که شایستگی دریافت چنین جایزه‌ای را دارند و تجربه نیز نشان داده که این افراد از دیدگان تیزبین کمیته نوبل دور نمانده و معمولاً دیر یا زود به چنین افتخاری نائل می‌آیند. البته در این میان استثناهایی هم بوده‌اند؛ همچون جان مینارد کینز که عمرش به دریافت این جایزه قد نداد، یا لودویگ فن‌میزس که در زمان حیاتش این جایزه به او اعطا نشد. این اهمیت باعث شده هر‌ساله موسسه‌ها و افراد گوناگون، لیست‌های متنوعی را به عنوان پیش‌بینی برندگان این جایزه منتشر کنند؛ که واضح است روی همه آنها نمی‌توان حساب باز کرد. گاهی نیز آنقدر انتخاب‌های کمیته نوبل غافلگیرکننده بوده است که تقریباً هیچ لیستی توان پیش‌بینی این انتخاب‌ها را نداشته است.

چنین اتفاقی سال گذشته رخ داد و در کمال ناباوری، دو دانشمند نسبتاً کمتر شناخته‌شده موفق به کسب جایزه علم اقتصاد شدند. اما در عین حال برخی از موسسات طی چند سال اخیر به سبب پیش‌بینی‌های بعضاً درست‌شان اعتبار بیشتری کسب کرده و سابقه درخشان‌تری از خود بر جای گذاشته‌اند. یکی از آنها، موسسه معروف تامسون‌رویترز است. این موسسه به عنوان منبعی پیشرو در زمینه تهیه اطلاعات هوشمند برای صاحبان کسب‌وکار و حرف گوناگون عمل می‌کند. تامسون‌رویترز بنا بر اعلام وب‌سایتش، نزدیک به 60 هزار نفر نیروی شاغل دارد و در بیش از 100 کشور دنیا فعالیت می‌کند. برخلاف تصور معمول که تامسون‌رویترز را انگلیسی می‌دانند، مقر اصلی این موسسه در شهر نیویورک آمریکاست. تامسون‌رویترز از سال 2002 میلادی تاکنون، اقدام به پیش‌بینی برندگان جایزه نوبل در رشته‌های گوناگون می‌کند. طی این چند سال، این موسسه توانسته 27 مورد از برندگان جایزه نوبل را به درستی پیش‌بینی کند. البته تا لحظه تنظیم این گزارش، دو نفر دیگر نیز به تعداد پیش‌بینی‌های درست این موسسه اضافه شده و در نتیجه تعداد پیش‌بینی‌های درستش به عدد 29 رسیده است. این دو نفر فرانسوا انگلرت و پیتر هیگز هستند که تامسون‌رویترز برای سال 2013 آنها را نامزد دریافت نوبل فیزیک کرده بود، که این پیش‌بینی درست از آب درآمد و هر دو نفر موفق به کسب جایزه نوبل فیزیک در سال جاری شدند. بنابراین در درجه نخست، می‌توان این موسسه را پیشتاز پیش‌بینی جایزه نوبل دانست. این موسسه برای رشته اقتصاد نیز در سال جاری اسم هشت نفر را آورده است که نام پروفسور محمدهاشم پسران، اقتصاددان ایرانی و استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، نیز در میان آنهاست. اگر از موسسه تامسون‌رویترز بگذریم و بخواهیم تنها بر روی پیش‌بینی برندگان جایزه علم اقتصاد تمرکز کنیم، به دو گزینه دیگر می‌رسیم. نخست؛ پیش‌بینی وب‌سایت The Big Picture متعلق به باری ریتولز (Barry Ritholtz) است.

 این وب‌سایت (با آدرس www.ritholtz.com) در روز 11 اکتبر سال 2009 میلادی لیستی شامل 32 اقتصاددان را معرفی کرد که به طرز اعجاب‌انگیزی برای سه سال پی‌درپی (2009، 2010 و 2011) تمام نوبلیست‌های اقتصاد در زمره افراد حاضر در این لیست بودند. این افراد شامل الینور اُستروم و الیور ویلیامسون (2009)، کریس پیساریداریس، دیل مورتنسن و پیتر دایاموند (2010) و کریستوفر سیمز و توماس سارجنت (2011) می‌شوند. این به نظر نتیجه بسیار قابل قبولی برای یک پیش‌بینی به حساب می‌آید. به این ترتیب 25 نفر دیگر باقی می‌مانند که همچنان در صف دریافت جایزه نوبل هستند. دوم؛ پیش‌بینی انجام‌شده از سوی استاد مدعو اقتصاد بین‌الملل دانشگاه لیناوس سوئد، هوبرت فروملت، است که وب‌سایت خبرگزاری بلومبرگ روز سوم اکتبر سال جاری لیستی شامل 11 نامزد را به نقل از او، برای جایزه امسال علم اقتصاد منتشر کرده است. اسامی هشت نفر از 11 نفر حاضر در این لیست، در لیست منتشره وب‌سایت The Big Picture نیز آمده است.

بنا به اعلام هفته نامه تجارت فردا،برنده احتمالی نوبل اقتصاد،یکی از اقتصاد دانان زیر است:
 
1-    Sir David F. Hendry سر دیوید هنری
2-    M. Hashem Pesaranمحمد هاشم پسران
3-    Peter C.B. Phillips پیتر سی. بی. فیلیپس
4-    Sam Peltzmanسام پلتزمن
5-    Richard A. Posner ریچارد ای. پوزنر
6-    Joshua D. Angristجوشوآ دی. انگریست
7-    David E. Cardدیوید ای. کارد
8-    Alan B. Kruegerآلن بی. کروگر
9-    Jerry Hausman جری هازمن
10-  Douglas Diamond داگلاس دایاموند
11-  Angus Deaton انگس دیتون
12-  Eugene Fama یوجین فاما
13-  Paul Romer پل رومر
14-  Ernst Fehr ارنست فهر
15-  Kenneth R. French کنث آر. فرنچ
16-  William Nordhaus ویلیام نوردهاوس
17-  Robert Barro رابرت بارو
18-  Matthew J Rabin ماتیو جی. رابین
19-  Jean Tirole جین تیرول
20-  Martin Weitzman مارتین وایتزمن
21-  Xavier Sala-i-Martin خاوی‌یر سالای‌مارتین
22-  Avinash Dixit آویناش دیکسیت
23-  Jagdish N. Bhagwati جادیش ان. باگواتی
24-  Robert Schiller رابرت شیلر
25-  William Baumol ویلیام بامول
26-  Martin S. Feldstein مارتین اس. فلدشتاین
27-  Lars P. Hansen لارس پی. هانسن
28-  Nancy Stokey نانسی استاکی
29-  Dale Jorgenson  دیل یورگنسن
30-  Paul Milgrom پل میلگروم
31-  Oliver Hart اُلیور هارت
32-  Bengt R Holmstrom بنگت آر. هولمستروم
33-  Elhanan Helpman الهانان هلپمن
34-  Gene M Grossman جین ام. گراسمن
35-  Karl-Goran Maler کال-گوران مالر
36-  Robert B Wilson رابرت بی. ویلسون