آیا ایران از اکسپو میلان کنار گذاشته می شود؟

 
معماری نیوز ؛ یاشار سلطانی* - نمایشگاه مهم و جهانی "اکسپو" رویدادی است که در آن کشورها دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و علمی با دورنمای توسعه و اهداف کلان خود را به نمایش می گذارند.
 
این نمایشگاه هر 5 سال یکبار برپا می شود و اولین آن در سال 1851 در لندن برگزار شد و تا کنون 26 شهر این نمایشگاه را برگزار کرده اند و این دوره در سال 2015 در شهر "میلان" برگزار خواهد شد.
 
"نمایشگاه اکسپو" از لحاظ اهمیت و جایگاه بین المللی، سومین رویداد جهانی بعد از بازیهای المپیک و جام جهانی شمرده می شود.
 
جدی ترین حضور ایران به سال 1967 بر می گردد که در مونترال برگزار شد که با تلاش و پیگیری مهندس فرمانفرمائیان محقق گردید.
 
در ایران سازمان برگزار کننده،  شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران وابسته به اتاق بازرگانی می باشد.
 
"نمایشگاه اکسپو" گذشته در کشور چین و در شهر "شانگهای" برگزار شد که حاشیه های فراوانی را برای ایران به همراه داشت. 
 
مهمترین آن حاشیه ها، تعلل شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران در ارائه طرح در زمان تعیین شده  و تاخیر در اجرای پروژه بود که در نهایت محل اصلی غرفه ایران به رژیم صهیونیستی (اسرائیل) واگذار شد و پس از رایزنی های فراوانی فضایی در میان غرفه  کشور لبنان و کره شمالی برای ایران در نظر گرفته شد.
 
البته به غیر از تاخیر در اجرای بسیار ضعیف غرفه ایران در سال 2010، حاشیه های فراوان دیگری نیز بوجود آمد که در غرفه کمتر کشوری شاهد اینگونه مسائل می توان بود. یکی از این حاشیه ها  در اختیار قرار دادن بخشی از غرفه ایران به یک فروشنده ژاپنی جهت فروش بستنی و چای ایرانی بود!
 
البته پس از بازتاب گسترده رسانه ای این حضور ضعیف در سایت معماری نیوز در سال 89  و با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید که در این مدت بیشترین تلاش خود را حضور مثبت و قوی در فضای بین الملل معطوف داشته است، امید می رفت که مسئولین امر با درک صحیح و معقول تری در این مدت، به فکر اعتلای کشور و حضور حداکثری و موثر در این اکسپو که در شهر میلان برگزار می شود  بیفتند.
 
بعد از انتقادات فراوان و حضور بسیار ضعیف ایران در اکسپو شانگهای در سال 2010، مسئولین شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران در اعلان فراخوانی در اسفند 91 اقدام به انتخاب مشاورین صاحب صلاحیت کردند که در اردیبهشت 92 مرحله اصلی مسابقه با حضور 13 شرکت مهندس مشاور آغاز گردید که در آن 12 طرح معماری در واپسین روزهای تابستان 92 تحویل دبیرخانه نمایشگاه های جمهوری اسلامی ایران شد.
 
با توجه تاکید کمیته فنی مستقر در "اکسپو میلان" به تمامی کشورها برای ارسال طرح های پیشنهادی خود تا پایان سپتامبر (8 مهرماه 92) و با پایان یافتن مهلت مذکور و همچنین عدم برگزاری مراسم داوری تا این لحظه، این نگرانی وجود دارد که مانند سالهای قبل این اتفاق ناگوار مجدد چهره کشور ایران را مخدوش کند.
 
مسئولین امر بایستی توجه کنند که ایران با توجه به قدمت و سابقه تاریخی و با وجود معماران و طراحان بزرگ در خور این بی مهری و بی مسئولیتی نیست.
 
از این رو 13 شرکت مهندس مشاور با انتشار نامه ای سرگشاده از مسئولین تقاضای رسیدگی و ورود سازمانهای ذی ربط مانند وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان میراث فرهنگی و نهادهای مسئول آموزشی مانند دانشگاه ها را در هدایت و کنترل موضوع غرفه ایران و "اکسپو میلان" از مراحل اولیه طراحی؛ اجرا، تجهیز و بهره برداری را ضروری دانستند.
در این بیانیه آمده است:
  «به نام خدا»
 
رویداد عظیم ، تاثیر گذار و پر اهمیت اکسپو که از آن به المپیک فرهنگی در مقیاس جهانی تعبیر می گردد هر 5 سال یکبار برگزار شده که اکسپوی آینده که در سال 2015 و در شهر میلان برگزار خواهد شد با شعار و موضوع اصلی " تغذیه زمین ، انرژی برای حیات " و شعار فرعی " غذا و فرهنگ " به دور از روابط انتفاعی به دنبال نمایش آخرین دستاوردهای فرهنگی ، اجتماعی ، علمی و اقتصادی کشورها در چارچوب موضوع اصلی نمایشگاه و دورنمای توسعه آن و در نظر گرفتن اهداف هزار سوم سازمان ملل متحد می باشد .
 
بهترین راه تاثیرگذاری مفاهیم و موضوعات اکسپو و اهداف و سیاست های کلان برگزار کنندگان در کالبد و فیزیک مجموعه اکسپو در ایده پردازی و طراحی معماری غرفه ها و پاویون ها هم ارزش با چشم انداز و منظر و پرداختن به وجوه بصری نمایشگاه از جمله حجم بیرونی ، طراحی داخلی ، گرافیک محیطی ، هوشمند سازی فضاها و ... خواهد بود و نکته قابل توجه و دلگرم کننده در این عرصه بزرگ جهانی ، به کارگیری طراحان ، مهندسین و هنرمندان در طراحی و ابداع طرح و نقشه غرفه کشور خود با استفاده از آخرین تکنولوژی های روز دنیا و در نظر گرفتن توانمندی ها و سنت های دیرین هر کشور و ارائه مفهومی جدید از آنها در فضای شگفت آور اکسپو می باشد که در همین راستا شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران با درک ضرورت حمایت از ظرفیت های مهندسی کشور اقدام به برگزاری مسابقه معماری برای طراحی غرفه ایران نموده و پس از اعلان فراخوان در اسفند ماه سال 1391 و در پی آن انتخاب مشاورین صاحب صلاحیت در اردیبهشت ماه 1392 مرحله اصلی مسابقه با حضور 13 شرکت مهندسین مشاور در نیمه دوم مرداد ماه آغاز گردید و 12 طرح معماری در واپسین روز تابستان 1392 تحویل دبیرخانه شرکت سهامی نمایشگاه بین المللی گردید.
 
با توجه به تاکید کمیته فنی مستقر در اکسپو میلان به تمامی کشورها برای ارسال طرح های پیشنهادی خود تا پایان سپتامبر 2013  ( 8 مهر ماه 1392 ) و پایان یافتن مهلت مذکور و همچنین عدم انجام مراسم داوری طبق وعده پیشین مدیران نمایشگاه ، نگرانی تمامی مشاورین حاضر در مسابقه ، عقیم ماندن تلاش های آنها که فقط به منظور اعتلای فرهنگ معماری و افزایش اعتبار مهندسی کشور در عرصه جهانی اکسپو حاضر به همکاری و ارائه طرح با وجود هزینه های گزاف خدمات مهندسی شده بودند ، می باشد که امیدوار است مسئولین و مدیران مربوطه با نگاهی مسئولانه و ناشی از تدبیر مهندسی ، نسبت به برگزاری مراسم داوری با حضور داوران و اساتید شناخته شده حرفه ای و انتخاب طرحی ممتاز که نماینده واقعی جامعه مهندسی و معماری ایران باشد اقدام نمایند .
 
بنابر موارد فوق ، امضاء کنندگان ذیل به عنوان نمایندگان شرکت های مهندسین مشاور ارائه کننده طرح در مسابقه اکسپو میلان در جلسه ای که روز چهارشنبه مورخ 17/07/92 در دفتر جناب آقای دکتر مظاهریان رئیس محترم دانشکده معماری پردیس دانشگاه تهران تشکیل گردید بر موارد زیر تأکید و تقاضای پیگیری مجدانه نمودند :
 
1-    باتوجه به سیاست های کمیته فنی اکسپو میلان که آخرین مهلت ارسال طرح از طرف کشورهای متقاضی را 30 سپتامبر 2013 معادل 8 مهر ماه 92 تعیین نمود و زمان مذکور نیز پایان پذیرفته است نسبت به برگزاری هر چه سریع تر جلسه داوری و اعلان طرح منتخب اقدام لازم مبذول گردد.
 
2-    نظر به اهمیت ملی موضوع پروژه که بیانگر تصویر و حیثیت مهندسی کشور از یک سو و فرهنگ و ظرفیت های فنی کشور در زمینه های کشاورزی و فرهنگ تولید غذا ، دستاوردهای با ارزش زیست محیطی معماری ایرانی و انطباق هدفمند آن با شعار موضوع اکسپو میلان که تغذیه زمین ، انرژی برای حیات می باشد ضرورت ورود سازمان ها و نهادهای ذی ربط مانند وزارت مسکن و شهرسازی ، سازمان میراث فرهنگی و نهادهای متولی آموزش مانند دانشگاه ها در هدایت و کنترل موضوع غرفه ایران در اکسپو میلان از مراحل اولیه طراحی تا اجرا و تجهیز و بهره برداری ضروری می باشد.
در خاتمه ضمن تشکر از توجه به موارد فوق ، خواهشمند است با توجه به نگرانی جامعه مهندسی ایران نسبت به تنزل سطح مداخله و ارائه خدمات مهندسی ایران در اکسپو میلان و محروم شدن از داشتن یک پروژه اختصاصی که نمایانگر معماری و فرهنگ ایرانی است به برپایی غرفه در یک سالن همگانی ، نسبت به بررسی موضوع ، ارائه راهکار ، صدور دستور پیگیری و انعکاس شفاف آن به جامعه مهندسی کشور ، اقدام لازم صورت پذیرد.
 
لازم به توضیح می باشد که در صورت عدم انجام تعهدات و ارائه طرح های پیشنهادی در زمان مقرر ، کمیته برگزاری اکسپو در کشور ایتالیا نسبت به باز پس گیری زمین تخصیص داده شده و کاهش حوزه مداخله کشور ها در ساخت بنای مورد نظر خود اقدام جدی خواهند نمود.
 

مهندسین مشاور شرکت کننده در مسابقه به ترتیب حروف الفبا :
1-    مهندسین مشاور اثر
2-    مهندسین مشاور ارگ بم
3-    مهندسین مشاور ایران بن
4-    مهندسین مشاور بلند پایه
5-    مهندسین مشاور رهشهر
6-    مهندسین مشاور عمارت خورشید
7-    مهندسین مشاور فردا فن پارس
8-    مهندسین مشاور فرنهاد
9-    مهندسین مشاور ماهر و همکاران
10-    مهندسین مشاور موج نو
11-    مهندسین مشاور موننکو
12-    مهندسین مشاور نقش جهان پارس


* سردبیر سایت خبری معماری نیوز