عصر ایران - با تحولات تازه سیاسی اوکراین، به جز مباحث سیاسی و تنش میان روسیه از یک سو و اروپا و امریکا از جانب دیگر و بازگشت یولیا تیموشنکو به صحنه سیاسی نام یک سرزمین زیبا نیز بار دیگر بر سر زبان ها افتاده است. بندر و شبه جزیره ای که یادآور چند اتفاق تاریخی نیز هست.

شبه جزیره «کریمه»،در شمال دریای سیاه و در جنوب روسیه واقع است و یک منطقه خودمختار درون جمهوری اوکراین به حساب می آید و چون پیشتر به روسیه تعلق داشته و غالب شهروندان آن روس هستند این احتمال مطرح شده که با حاکمیت غرب گرایان در اوکراین مسکو برای بازپس گیری «کریمه» اقدام کند و حتی به بهانه دفاع از اتباع شبه جزیره و با ادعای درخواست آنان عملیات نظامی انجام دهد. اگر قرار باشد سناریوی گرجستان برای اوکراین به اجرا درآید بهترین بهانه برای کرملین همین بندر زیبا و تاریخی کریمه خواهد بود.

«کریمه» اما چه نام ها و حوادث تاریخی را در یادها تازه می کند؟

1-تاتارها؛ در قرن 15 تاتارها در این منطقه حکومت یافتند و بعدتر با نفوذ عثمانی ها نوعی حکومت متمایل به امپراتوری عثمانی و با ادعای اسلامی در این سرزمین شکل گرفت. آثار دوران تاتاری که همچون اسلاف خود – مغول ها- رفتار نکردند همچنان در این شبه جزیره وجود دارد.

2-کنفرانس یالتا؛ اندک زمانی قبل از پایان جنگ دوم جهانی یک کنفرانس 8 روزه در یالتا (از شهرهای منطقه کریمه) و در دوران اتحاد شوروی رهبران جبهه مخالف هیتلر در شهر یالتا گرد آمدند. این کنفرانس در کاخ تزارها برپا شد و 8 روز به طول انجامید و پایه سازمان ملل در واقع در همین یالتا گذاشته شد.

درباره کنفرانس یالتا این طعنه هم به کار می رود که غنایم جنگ را قبل از پایان جنگ تقسیم کردند. از چرچیل، روزولت و استالین رهبران بریتانیا،آمریکا و شوروی که جبهه مخالف آلمان نازی را تشکیل داده بودند و در حالت نشسته کنار هم دو تصویر مشهور است. یکی در همین کنفرانس یالتا ست (عکس زیر) و دیگری در ایوان سفارت شوروی در تهران و گاه این دو به اشتباه به جای هم به کار می روند. (کنفرانس تهران در 6 آذر 1322) یا سال 1943 و دو سال زودتر برگزار شده بود. این رهبران به ایران به چشم پل پیروزی می نگریستند.

یالتا - در شبه جزیره کریمه- اندک زمانی قبل از پایان جنگ دوم جهانی در سال 1945

از راست به چپ: ژوزف استالین (اتحاد شوروی)، فرانکلین روزولت (ایالات متحده آمریکا) و وینستون چرچیل (بریتانیا)

3-خروشچف؛ در سال 1954 نیکیتا خروشچف دستور داد شهر زیبای سواس تاپل از توابع کریمه محسوب شود. خروشچف تباری اوکراینی داشت.

4- گورباچف؛در 19 اوت1991 (تابستان 1370 خورشیدی) میخاییل گورباچف آخرین رهبر اتحاد شوروی برای استراحت در شبه جزیره کریمه به سر می برد که کودتا شد و او را سه روز در حبس خانگی نگاه داشتند.

میخاییل گورباچوف در شبه جزیره کریمه بود که کودتا رخ داد. یک روز بعد ( 20 اوت 1991) یک پیام ویدیویی ضبط کرد تا چنانچه جان سالم به در نبرد در تاریخ ثبت شود. کودتا شکست خورد و حسب ظاهر به قدرت بازگشت اما از آن پس اتحاد جماهیر شوروی در مسیر فروپاشی قرار گرفت و بیشترین بهره را بوریس یلتسین رییس جمهوری فدراسیون روسیه برد که ترتیبی اتخاذ کرد که دیگر شوروی یی نباشد که گورباچوف آن را رهبری کند. نام بندر کریمه با روند فروپاشی شوروی سابق نیز گره خورده است

با این که کودتا شکست خورد اما ستاره اقبال گورباچف نیز افول کرد و بوریس یلتسین میدان دار شد. گورباچف رییس جمهوری اتحاد شوروی بود که فرو می پاشید و دیگر وجود نداشت و بوریس یلتسین رییس جمهوری فدراسیون روسیه که دوباره متولد می شد. هر گاه به تاریخ شوروی خصوصا در ماه های آخر پرداخته می شود نام شبه جزیره کریمه نیز به میان می آید.

بندر بسیار زیبای کریمه با 25 هزار و 500 کیلومتر مربع وسعت و دو میلیون و 300 هزار نفر جمعیت و با شهرهای توریستی و چشم نوازی چون سیمفروپول و سواس تاپول اکنون در جمهوری اوکراین واقع است و قطعا برای روسیه قابل تحمل نیست که محبوبه خود را در آغوش اوکراینی که دیگر متحد او نیست، ببیند و دولت تازه اوکراین – اگر بماند و بپاید- هر روز را باید با این کابوس به سرکند که روس ها برای بازپس گیری کریمه حمله ناکریمانه ای را سامان دهند! در این صورت کریمه بار دیگر با یک واقعه تاریخی که این مرتبه می تواند خونبار باشد پیوند می خورد.

تماشاخانه