اوضاع وقتی بدتر می شود که یک هواپیما در شهری که فرودگاهش امکانات کافی ندارد معیوب شود. بدیهی است که همه فرودگاه های کشور ، همه قطعات یدکی همه هواپیماها را ندارند و طبیعی هم هست. لذا اگر هواپیمایی مثلاً در فرودگاه بندرعباس خراب شود و نیاز به قطعه ای خاص داشته باشد که در آن فرودگاه نیست، باید آن قطعه را از تهران برایش ارسال کنند.

"تأخیر در پروازها" ؛ این عبارت آشنای هواپیمایی های ایران است که کمابیش همه ما با آن مواجه و آزرده خاطر شده ایم.

واقعاً چرا این همه تأخیر در پروازهای ایران وجود دارد؟ آیا ضعف مدیریت ، ناهماهنگی، بدی آب و هوا و ... علت این تأخیر هاست؟

شاید برخی تأخیرها ناشی از این عوامل باشد ولی علت خاص و مهمی وجود دارد که مخصوص ایران است!

امروزه در همه ایرلاین ها ، تعدادی از هواپیماهای مسافری، عملیات پرواز را بر عهده می گیرند و تعداد کمتری نیز آماده پرواز در فرودگاه می مانند. وظیفه این گروه اندک شمار و بسیار مهم دوم ، پشتیبانی از هواپیماهایی است که به هر دلیل نمی توانند در موعد مقرر پرواز کنند.
به عبارت دیگر ،مثلاً اگر هواپیمای تهران - اهواز شرکت هواپیمایی هما که قرار است ساعت 8 صبح حرکت کند ناگهان با نقص فنی مواجه شود ، قاعدتاً مسافران نباید منتظر تعمیر هواپیمای معیوب باشند بلکه شرکت هما، باید یکی از هواپیماهای پشتیبانی را به این پرواز اختصاص دهد.

اینجاست که واقعیتی تلخ رخ می نمایاند: به دلیل تحریم ها ، اساساً هواپیمای اضافی وجود ندارد که بتوان آن را برای پشتیبانی اختصاص داد. طبق اعلام مقامات رسمی 130 هواپیما به دلیل فقدان قطعات یدکی زمینگیر شده اند و این منهای هواپیماهایی است که از رده خارج شده اند و جایگزین شان تهیه نشده است.

با این اوصاف وقتی هواپیمایی دچار نقص فنی می شود، به دلیل فقدان هواپیمای پشتیبان چاره ای جز صبر برای رفع اشکال نیست. بدیهی است که رفع اشکال ، ولو آن که ساعت ها طول بکشد ، باید در کمال دقت و وسواس و با رعایت همه استانداردهای بین المللی صورت گیرد تا جان مسافران به خطر نیفتد. این است که می گوییم اغلب موارد تأخیر در راستای حفظ سلامت و امنیت مسافران و گروه پرواز است ، زیرا در آن ساعاتی که مسافران در سالن انتظار، کلافه اند، مهندسان و تکنسین ها در حال تعمیر هواپیما هستند و تا از صحت عملکرد هواپیما مطمئن نباشند اجازه پرواز نخواهند داد.

اوضاع وقتی بدتر می شود که یک هواپیما در شهری که فرودگاهش امکانات کافی ندارد معیوب شود. بدیهی است که همه فرودگاه های کشور ، همه قطعات یدکی همه هواپیماها را ندارند و طبیعی هم هست. لذا اگر هواپیمایی مثلاً در فرودگاه بندرعباس خراب شود و نیاز به قطعه ای خاص داشته باشد که در آن فرودگاه نیست، باید آن قطعه را از تهران برایش ارسال کنند.
در چنین مواقعی ، اگر هواپیمایی به مقصد بندرعباس برود ، قطعه را تحویل آن می دهند تا با ساعاتی تأخیر به بندر ببرد. اگر هم هواپیمایی در کار نباشد ، مجبور می شوند به هواپیمای دیگری که قرار بود از تهران به شهر دیگری مسافر ببرد، مأموریت دهند که اول قطعه را به بندر عباس ببرد و سپس به تهران بازگردد و مسافرانش را با تأخیر جابجا کند.
اینجاست که یک سلسله از تأخیرهای جدید حادث می شود که همه پروازهای بعدی هواپیمای معیوب و هواپیمای قطعه بر را شامل می شود.

شاید گفته شود از تعداد اندک هواپیماهای کنونی ، بخشی را اختصاص به پشتیبانی دهند. واقعیت این است که تعداد هواپیماها آنقدر کم و میزان تقاضا آنقدر زیاد است که عملاً این کار میسر نمی شود و هم، مسوولان شرکت های هواپیمایی و هم مردم ، مجبور هستند تأخیرهای گاه و بیگاه را تحمل کنند. البته از حق نباید گذشت که برغم همه این مشکلات ، همه پروازها مشمول تأخیر نیستند و بسیاری به موقع انجام می شوند.

البته آنچه گفته شد ، نافی مسوولیت دائمی ایرلاین ها در ارائه خدمات بهتر به مردم نیست. قطعاً برخی تأخیرها نیز می تواند علل دیگری داشته باشد و ولی در عین حال انصاف حکم می کند واقعیت ها را دید. در چنین صورتی ، تحمل تأخیرها آسان تر و معقول تر می شود.
امید که با رفع تحریم ها ، امکان خرید هواپیماهای جدید فراهم شود تا عذری به نام نداشتن هواپیمای پشتیبان هم وجود نداشته باشد.