خانه های تاریخی انگیزه سفر خارجیان به ایران

خانه های تاریخی و سنتی به عنوان هویت فرهنگی و تاریخی کشور اکنون یکی از انگیزه های قوی سفر گردشگران و جهانگردان خارجی به ایران شده است؛ آنان اقامت در این خانه ها را به ماندن در هتل های پنج ستاره ترجیح می دهند.
 
در زمان حاضر بیش از یک میلیون بنا و محوطه باستانی و تاریخی در اقصی نقاط ایران وجود دارد در حالی که تا کنون فقط 32 هزار از این بناها شناسایی و نامشان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
 
به گزارش ایرنا، به گفته کارشناسان ارزش برخی از این خانه ها بسیار زیاد است بنابراین چنین خانه هایی باید به موزه و مکان فرهنگی تبدیل شده تا برای بازدید عموم آماده شود.
 
 
 
**اقامت در خانه های سنتی بجای هتل
 
ترانس وارد نویسنده کتاب درجست و جوی حسن که پیش از انقلاب سالها در ایران زندگی می کرده درباره محل اقامت گردشگران خارجی در ایران می گوید یکی از راههای رفع خلاقانه برای جبران نبود هتل کافی برای گردشگران خارجی در ایران مرمت و بازسازی خانه های سنتی و بناهای تاریخی همچون هتل عباسی اصفهان است.
 
وی گفت: بسیاری از گردشگران علاقه مند به ایران اقامت در خانه های محلی را به ماندن در هتل های 5 ستاره ترجیح می دهند؛ چون ماندن در این محل ها فرصتی برای گردشگران خارجی است که با آداب و رسوم وفرهنگ رسوم مرسوم زندگی ایرانی ها آشنا شوند و از نزدیک هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران را لمس کنند.
 
او می افزاید: خانه های سنتی در اطراف بناهای تاریخی ایران می تواند محل اقامت مناسبی برای گردشگران خارجی در ایران باشد.
 
ترانس وارد در پایان می گوید بطور قطع آشنایی گردشگران خارجی با میهمانوازی ایرانی ها خاطره خوبی از گردشگری در ایران برای آنان خواهد بود.
 
 
 
**آشنایی با خانه های قدیمی و تاریخی ایران
 
خانه های قدیمی در بیشتر شهرهای ایران معمولا دارای مساحت زیاد است و از دو قسمت اندرونی و بیرونی تشکیل شده است.
 
رنگ های به کار رفته در تزیینات این ساختمان ها متأثر از ویژگی های اقلیم گرم و خشک است. مصالح این ساختمان ها، علاوه بر توانایی های سازه ای و توجه به مسائل اقتصادی و تأمین مصالح از نقاط نزدیک، بهترین شکل بهره برداری از انرژی محیط را نشان می دهد.
 
خانه های قدیمی و تاریخی ایران معمولا از سکو، سردر ورودی، در ورودی، هشتی، دالان، ایوان ها، حیاط و اتاق های اطراف آن، حوض، آشپزخانه، سرویس ها، گودال باغچه، بام، سرابستان، زمستان نشین، تابستان نشین، بهار خواب، اتاق کرسی، پایاب، شوادان، شبستان، شناشیل، آب سرا و اتاق بادگیرتشکیل شده است.
 
سکو به محلی در دو سوی در ورودی، برای استراحت در هنگام انتظار برای ورود یا گفت و گو با همسایه ها گفته می شود.
 
سر در ورودی هلال تزئینی روی در و تنها قسمت خارج از خانه است که اغلب کاشی کاری دارد و معمولاّ طوری ساخته می شده که در زمستان ها مانع از ریزش برف و باران بوده و در تابستان ها نیز مانعی برای تابش مستقیم آفتاب به شمار می رفته است.
 
در ورودی، در بیشتر خانه های سنتی، درهای ورودی دو لنگه و چوبی هستند و هر لنگه کوبه ای نیز دارد.
 
هشتی ها اغلب به شکل هشت ضلعی یا نیمه هشت ضلعی و یا بیشتر مواقع 4 گوش است. هشتی دارای سقفی کوتاه و یک منفذ کوچک نور در سقف گنبدی شکل آن است و عموماّ سکوهائی برای نشستن در آن طراحی شده است.
 
دالان راهروی باریکی بود که با پیچ و خم وارد شونده را از هشتی به حیاط خانه هدایت می کرد.
 
حیاط در خانه های قدیمی مرکز و قلب ساختمان بوده است. حیاط مرکزی همراه با ایوان در هر سمت، محلی بوده که از گذشته های دور در معماری ایرانی به چشم می آمد.
 
همچنین حیاط محلی برای برگزاری مراسم مختلف نظیر مراسم مذهبی، عروسی و تجمع اقوام بود. هر حیاط معمولاً یک حوض و چند باغچه دارد که بسته به شرایط مختلف محلی نظیر آب و هوا و عوامل فرهنگی اشکال متفاوتی می یابد.
 
نشیمن، آشپزخانه، حمام و سرویس بهداشتی از جمله امکانات خانه های قدیمی ایران بوده است.
 
جهت ساخت خانه های قدیمی تابع زاویه نور خورشید و قبله بوده است. هر وجه خانه برای فصل خاصی از سال مناسب بود و عناصری مانند تالار، بادگیر، پنج دری، سه دری و ارسی در شمار راه حل ها بودند.
 
 
 
** آرزوی گردشگران خارجی برای بیتوته در خانه های تاریخی
 
برخی از گردشگران خارجی ازجمله کره جنوبی، سنگاپور و ژاپن وقتی از این خانه ها دیدن کردند خواهان یک شب حضور در این خانه ها بودند تا به گفته آنان لذت ماندن در خانه های شرقی را بدست آورند.
 
اکثر این خانه های تاریخی دارای دق الباب جداگانه مردانه و زنانه ، آشپزخانه های سنتی با اجاق و مستور، آب انبار و یخچال طبیعی، حوضچه های زیبا، حیاط های وسیع و فضاهای سبز و در واقع خانه هایی برای تمام فصول سال هستند که گردشگران ایرانی و خارجی را که از این آثار تاریخی دیدن می کنند، به شگفتی وا می دارد.
 
اخیرا خانه امیرکبیر و خانه ستارخان در تبریز بازسازی و به روی گردشگران ایرانی و خارجی گشوده شده است.
 
هم اکنون خانه های پروین اعتصامی ، ثقه الاسلام تبریزی ، شیخ محمد خیابانی و کوزه کنان به موزه واماکن عمومی تبدیل شده است و در منطقه تاریخی مقصودیه نیز چند خانه تاریخی پس از مرمت و بازسازی به دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز تبدیل شده اند.
 
 
 
** تغییر کاربری خانه های تاریخی
 
کارشناس گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روز شنبه به خبرنگار ایرنا گفت: خانه های تاریخی و سنتی زیادی در اقصی نقاط کشور از جمله تهران، تبریز، اصفهان و.. وجود دارد که چنانچه کاربری آن تغییر کند به منبع اشتغال و درآمد تبدیل می شود.
 
ناصر رضایی افزود: برای تغییر کاربری این خانه ها دو راه وجود دارد نخست آنکه دولت برای این کار اقدام کرده و آن را برای بازدید گردشگران آماده کند و دوم اینکه مالکان این خانه ها راسا خود برای تغییر کاربری این مکان های تاریخی وارد عمل شوند.
 
 
 
** ارزش خانه های تاریخی
 
وی با اشاره به ارزش و ظرفیت های این خانه ها گفت: این خانه ها که معمولا میراث سالهای گذشته از جمله دوره قاجاریه است می تواند به مرکز مناسبی برای اشتغال و درآمدزایی تبدیل شود.
 
رضایی با اشاره به اینکه شمار خانه های تاریخی بسیار زیاد است و دولت به تنهایی نمی تواند از این خانه ها نگهداری و حفاظت کند افزود: برای رفع این مساله باید مالکان و بخش خصوصی وارد میدان شوند و آن را مرمت و بازسازی کنند.
 
وی گفت: این خانه ها دارای ارزش تاریخی زیادی است و مالکان باید با نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به مرمت و حفظ آن اقدام کنند.
 
 
 
** خانه های تاریخی و گردشگران خارجی
 
رضایی افزود: خانه های تاریخی در نزد گردشگران خارجی از جایگاه وی‍ژه ای برخوردار است و آنان خیلی مایلند از نزدیک این خانه ها را ببینند و حتی شبی نیز در آنجا اقامت کنند.
 
وی تصریح کرد خانه های تاریخی در صورت رسیدگی و آماده کردن آن برای گردشگران می تواند در آمد و اشتغال زیادی برای مردم به همراه داشته باشد.
 
رضایی گفت: نباید این خانه ها را به حال خود رها کرد تا در گذر زمان تخریب شود؛ اگر چنین شود در واقع با دست خود منبع درآمد و اشتغال را نابود کرده ایم.
 
این کارشناس درباره راههای نگهداری و رسیدگی به این خانه ها گفت: دولت می تواند با اعطای وام های کم بهره به مالکان این خانه ها، در بازسازی و مرمت این خانه ها به این افراد کمک کند.
 
وی افزود: همچنین باید بخش خصوصی را برای ورود به این بخش تشویق کرد و امور بازسازی و مرمت نیز زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام پذیرد.
 
 
 
** رسیدگی و بازسازی
 
این خانه ها چنانچه مورد رسیدگی، بازسازی و مرمت قرار نگیرند در گذرزمان و براثر حوادث طبیعی و غیر طبیعی از بین خواهد رفت بنابراین لازم است این خانه ها بیش از گذشته مورد توجه قرارگیرد.
 
شناسایی و حفظ و نگهداری این خانه ها یک ضرورت محسوب می شود زیرا این مکان می تواند به جذب گردشگر بیشتر و در نتیجه رونق اقتصادی و در آمد و همچنین اشتغال منجر شود.
 
خرید خانه های سنتی و تاریخی و یا اعطای وام به مالکان آنان از ساده ترین راهها برای حفظ و نگهداری این خانه ها است.
 
این خانه های تاریخی بخشی از هویت تاریخی گذشتگان ما است که ارزش معماری ایرانی و اسلامی دارند و حفظ و نگهداری آنها یک وظیفه است.