روزنامه معتبر دنیای اقتصاد در شماره 3151 ، جزئیات برنامه پنج ساله شهرداری تهران منضم به 102 نوع سیاست لازم الاجرا برای سال 1393 تا 1397 که به تصویب شورای اسلامی شهر تهران رسیده، منتشر نموده که در آن از اهدافی مانند تبدیل تهران به شهر هوشمند، الکترونیک، سرسبز، امن و مقاوم در برابر مخاطرات طبیعی مانند زلزله و حاوی ساختار مناسب برای زندگی، سخن به میان آمده است. بعنوان یک شهروند تهران، بدیهی است که آرزوی ما هم تحقق این آرمان هاست، اما از قدیم هم گفته اند میان آرزو و رسیدن به آن دره عمیقی است که با بکارگیری مواردی خاص، تلاش و رنج فراوان و صبوری و تحمل و مدارا پر می شود.

در مورد تهران، نخستین مساله به سرسبزی اشاره شده است. با توجه به ادامه خشکسالی در کشور و کمبود نزولات آسمانی و خطر تمام شدن منابع آبهای زیرزمینی کشور، افزایش و تراکم جمعیت در شهرها و به ویژه تهران، اتفاقا نه تنها نباید به سرسبزی و درختکاری و بویژه چمن کاری و گلکاری در تهران و شهرهای بزرگ مانند مشهد فکر و عمل کرد، بلکه با توجه به هشدارهای سازمانهای ذیربط جهانی و همچنین وزارت نیرو (معاونت بخش آب) بایستی صرفه جویی جدی در بخش مصارف منابع آب داشت.

با استناد به عکس های ماهواره ای از وضعیت تغییرات آب و هوایی کره زمین و ادامه خشکسالی در منطقه خاورمیانه در سالهای بعد و ادامه گرم شدن کره زمین و برداشت بسیار زیاد از منابع آبی زیرزمینی با حفر چاه های عمیق و متعدد، حتی تامین آب آشامیدنی تا یکی دو سال بعد به معضلی جدی برای مردم و مسئولان تبدیل خواهد شد.

پیشنهاد می کنیم با توجه به این وضعیت و جدی گرفتن هشدارهای وزارت نیرو و سازمان های جهانی، شهرداری تهران به منظور صرفه جویی در مصرف آب های زیرزمینی موجود تهران از کاشت چمن و گل و گیاه خودداری کند (برای ظاهرسازی زیبا میتوان از چمن پلاستیکی استفاده کرد) از طرف دیگر به سازندگان ساختمان ها تاکید کند که مجاز به استفاده از آب شهری تهران برای بنایی نیستند و آب را باید بوسیله تانکرهای ویژه آب تصفیه نشده تهیه کنند.
در سال های گذشته در کشور انگلیس بدلیل کمبود بارش های پاییزی و زمستانی، شهرداری شهر بریستول با گذاشتن گشت هوایی منازلی را که چمن سبز در حیاط داشته اند جریمه سنگین می کرد، چراکه منابع آب شیرین محدود بوده است.

در زمینه شهر هوشمند که احتمالا منظور عزیزان برنامه ریز گسترش خانه ها و مراکز اداری هوشمند بود. بایستی تغییرات جدی در نحوه ساخت و ساز ابنیه صورت گیرد. نوع ساختمان سازی ما بسیار انرژی هدرده است. نوع سنتی مصالح (مثلا بلوک سیمانی)، نوع پنجره (آلومینیومی) و موارد مشابه را می بایستی از چرخه مصرف کم کم حذف کرد. در ساختمان سازی مدرن امروز از دیوار عایق حرارت و صوت و پنجره های UPVC با شیشه دو جداره برای حفظ حرارت موجود و مصرف کم انرژی استفاده می شود. شهرداری می بایستی ساختمان سازها را موظف به اجرای این برنامه ها کند.

ما از شورای شهر انتظار داشتیم که حفظ محیط زیست را در اولویت برنامه های شهرداری قرار دهد، بعنوان مثال در کشورهای مدرن مانند کانادا یا آلمان اولین کاری که بایستی متقاضی ساخت و ساز انجام دهد پرداخت حق انشعاب فاضلاب است.

البته می دانیم که تهران فاقد سیستم اصولی جمع آوری، انتقال و تصفیه خانه فاضلاب است ولی بهرحال ما به دست اندرکاران برنامه توسعه پیشنهاد می کنیم به جای چهار برابر کردن طرح نوسازی بافت فرسوده تهران، بعنوان اولویت کاری خود این مساله را در نظر بگیرند که ساخت شبکه صنعتی جمع آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب تهران (البته نه به شکل غلط لوله گذاری امروز که متاسفانه دارد انجام می شود) از اهم برنامه های توسعه شهری و کشوری است که باعث خواهد شد در بسیاری از هزینه ها در بخش بهداشت، درمان، آموزش و ... حتی انتقال زیرزمینی کابل های مخابراتی و لوله های گاز و تا حدودی الکتریکی صرفه جویی گردد.

البته تا جایی که به یاد می آوریم در زمان برنامه ریزی اولیه برای ساخت مترو در سال 1355 قرار بود که در کنار حفر تونل های مترو، تونلی مشابه برای جمع آوری و انتقال فاضلاب تهران به تصفیه خانه ها صورت گیرد که بدلیل نامشخص نشد. البته می دانیم که بخش فاضلاب در حوزه وزارت نیرو است اما بهتر است به شهرداری واگذار شود.

موارد دیگر هم جای بحث دارد که در این مقال کوتاه نمی گنجد. کلام آخر که بدون پیاده کردن طرح های توسعه و ارتقا کیفیت زندگی در سایر شهرها، ارتقا کیفیت زندگی در تهران امکان پذیر نخواهد بود چراکه تهران جذاب، همچنان مهاجر پذیر است و روستاها و شهرهای ایران به دلیل کم توجهی مهاجر فرست.