برگزیده سرمقاله‌های روزنامه‌های امروز

«پیام های پایتخت 3»عنوان سرمقاله روزنامه جام جم به قلم دکتر علی دارابی معاون سیما است که در آن می خوانید؛سریال پایتخت 3 در نوروز 93 از سیمای رسانه ملی برابر نظرسنجی ها و ارزیابی ها، همچنان در صدر مجموعه های نمایشی و ویژه برنامه های سیما و نوروز بوده است. یک دغدغه مهم برای معاونت سیما و دست اندرکاران سریال در خصوص سری سازی پایتخت وجود داشت که آیا بیننده و رضایتمندی مخاطب در پایتخت 1 و 2 در پایتخت 3 هم تکرار خواهد شد؟ دستیابی به پاسخ این پرسش و برطرف شدن نگرانی ها، مطالعه، بررسی و زمان زیادی را به خود اختصاص داد و در یک اقدام هماهنگ، معاونت سیما و تیم تولید (نویسنده، تهیه کننده، کارگردان، بازیگران و ...) تصمیم به تولید پایتخت گرفتند که اقبال و رضایت عمومی مردم، حکایت از درستی این تصمیم بوده است. اما براستی دلایل موفقیت، محبوبیت، پیشتازی و رضایتمندی پایتخت 3 نزد بینندگان میلیونی در چه مواردی نهفته است؟

در یک دسته بنــدی کامل اهم این دلایل عبارت است از:

یکم) صیانت از زبان و گویش های محلی. یکی از نگرانی های بزرگ سازمان علمی، فرهنگی، آموزشی یونسکو وابسته به سازمان ملل متحد آن است که در روند جهانی سازی و جهانی شدن بیش از 2700 زبان، گویش و لهجه های محلی در حال نابودی است، زیرا زبان های مسلط و غالب بین المللی در حال هضم و بلعیدن همه گویش ها، لهجه ها و زبان های دنیا به نفع خود هستند.

اگر بزرگ ترین پیام و دستاورد سریال پایتخت را حفظ، ترویج و صیانت از زبان، گویش و لهجه خطه شمال کشور بدانیم، سخن به گزاف نگفته ایم و این نکته مهم را باید بیش از همه اقوام ایرانی قدر بدانند و خود بزرگ ترین حامی تولید این قبیل مجموعه ها باشند.

دوم) اهتمام بایسته به مسائل اصلی کشور. هدفمندسازی یارانه ها یکی از بزرگ ترین اقدامات کشور برای اصلاح وضع اقتصادی کشور است. به ویژه آن که در اواخر فروردین 93 دولت درصدد ثبت نام از واجدان شرایط یارانه است. وقتی در پربیننده ترین برنامه تلویزیونی به موضوع هدفمندسازی به صورت هنرمندانه و حرفه ای پرداخته می شود این یعنی در متن سیاست های نظام حرکت کردن و تلاش برای اجرای موفق سیاست های دولت محسوب می گردد. افزون بر این مسأله محیط زیست که امروزه به مثابه یک بحران جهانی است و در کشور کم آب و خشک ایران، حفظ محیط زیست و حمایت از دست اندرکاران آن در یک سریال تلویزیونی مثال زدنی است. و بالاخره مسأله افزایش جمعیت را که از راهبردهای کشور است در سکانس ها، پلان ها و قسمت های مختلف پایتخت می توان دید که این اهتمام و توجه ستودنی است.

سوم) ترویج معنویت و ارزش ها. پایتخت در این بخش کاری کرد کارستان. ترویج روزی حلال، مذمت دروغگویی و غیبت و سوءظن، نامگذاری فرزند به نام اهل بیت علیهم السلام، بخصوص انتخاب هوشمندانه نام فاطمه(س) در ایام شهادت حضرت زهرا(س)، تأثیر دعای والدین در موفقیت فرزند (درخواست نقی از مادر مرحومش برای پیروزی او در مسابقه کشتی)، تجلی مناسب رفتار و اعمال مذهبی (نماز نقی، ارسطو و همسر چینی او)، استعانت نقی از قرآن و بخصوص امام رضا(ع) و توسل به امام رئوف، بخش هایی از جلوه ها و نمادهای دینی، ارزشی و مذهبی در پایتخت به حساب می آید.

چهارم) خانواده محوری. بی تردید پایتخت نمونه ای موفق از الگوی زندگی ایرانی ـ اسلامی است. تکریم والدین (بابا پنجعلی)، احترام به بزرگ ترها، تشخص و منزلت زن در خانواده و ایفای مقام مشورت و تصمیم گیری آنان در عرصه های مختلف، همدلی، تعاون و معاضدت همه اعضا نسبت به سرنوشت یکدیگر (عمل جراحی بهبود و گذشت سخاوتمندانه همسر ارسطو از اندوخته مالی برای مخارج عروسی و به صورت داوطلبانه آن را صرف عمل جراحی بهبود کردن)، زندگی ساده، بی پیرایه در عین قناعت و بی آلایشی و ارائه تصویری شایسته از زن مسلمان ایرانی (هما، فهیمه و ...) را که در همه شرایط در کنار همسر و اعضای خانواده هستند باید از ویژگی های سریال پایتخت برشمرد.

پنجم) امید و غرور ملی. قهرمان پایتخت (نقی) نماد یک انسان سختکوش، پرتلاش و مصمم برای رسیدن به هدف است. هدف او کسب مقام قهرمانی در کشتی و افتخارآفرینی برای مردم منطقه (علی آباد، مازندران به عنوان پایتخت کشتی ایران) و به اهتزاز درآوردن پرچم پرافتخار ایران است. قهرمان برای رسیدن به این اهداف از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند و تمام سختی ها را به جان می خرد تا به پیروزی دست یابد.

این همان الگوی یک پهلوان و قهرمان ایرانی است. و چه زیبا و هنرمندانه کارگردان در قسمت پایانی و در شب 12 فروردین (روز جمهوری اسلامی) به امام(ره)، شهیدان و نظام جمهوری اسلامی ادای دین می کند و پیروزی ایران بر آمریکا، روسیه و چین و برافراشته شدن پرچم مقدس جمهوری اسلامی را با اجرای سرود دسته جمعی مردم (همبستگی ملی) در استادیوم ورزشی به نمایش درمی آورد. پایتخت یکسره غرور ملی، عرق ملی، همبستگی اجتماعی، وحدت اقوام (مشهدی، مازنی و ...) را به رخ بیننده می کشد و مخاطب از این وحدت ملی احساس افتخار می کند. و از رهگذر همین رخدادهاست که دو ورزش مهم و پرطرفدار فوتبال و کشتی که دومی به عنوان ورزش ملی و افتخار ایرانی به حساب می آید، برای مردم و ورزش دوستان بازخوانی می شود. و لحظات غرور آفرین پیروزی قهرمان ایرانی اشک شوق هر ایرانی را در نوروز جاری می سازد و هیچ حسی برتر از برانگیختن حس غرور ملی و وحدت ملی نیاز مبرم امروز جامعه ما نیست.

پایتخت، پیام های فراوانی دارد که باید نویسندگان، هنرمندان و دیگر اصحاب قلم و هنر به آن بپردازند. استفاده از هنروران به صورت سنجیده (در ورزشگاه ها، تماشاگران، جلوه های ویژه، طراحی صحنه، لوکیشن های متعدد و جذاب، بازی های اثرگذار و به یادماندنی هنرمندان، بهره گیری از موسیقی محلی و سنتی، تهیه کننده باسابقه و بالاخره کارگردان کاربلد، متعهد و وفادار به ارزش های جامعه را باید از دیگر ویژگی های این سریال برشمرد. پایتخت، طبق نظرسنجی ها بالای 90 درصد بیننده داشت.

پایتخت، سریال و مجموعه ای نمایشی ـ اجتماعی با درونمایه طنز و کمدی بود که زندگی یک خانواده ایرانی را روایت می کرد. پایتخت 1 با مهاجرت سازنده به تهران آغاز شد، پایتخت 2 به مسأله اقوام ایرانی و لزوم وحدت ملی و مذهبی پرداخت و در پایتخت 3 امید و تلاش و افتخار ملی را مشاهده کردیم. آیا نباید از این تیم همدل و همراه انتظار ادامه کارهای بیشتری داشته باشیم؟ راه قدرشناسی از آنان چیست؟ هر کسی باید به وظیفه خود عمل کند. پایتخت سریالی بود که خانه ها را گرم و ماهواره ها را خاموش کرد.

خراسان:پنج پیشنهاد برای کور کردن چشم فتنه

«پنج پیشنهاد برای کور کردن چشم فتنه»سرمقاله روزنامه خراسان به قلم کورش شجاعی است که در آن می خوانید؛
سرانجام پس از ۶۰ روز بسیار سخت و تلخ که بر مردم گذشت، ۴ تن از ۵ مرزبان به گروگان گرفته و اسیر شده توسط گروه های تروریستی در شرق کشور آزاد شدند. ۱۷ بهمن سال ۹۲ همان روز تلخی بود که ۵ تن از فرزندان و مرزبانان ایران عزیزمان در دام تروریست ها و اشرار مرتبط با سرویس های جاسوسی برخی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای غافلگیر شدند و چه روزهای سخت و پرالتهابی بر مردم و خصوصاً خانواده های این عزیزان طی این ۶۰ روز گذشت چرا که فرزندان برومندشان و مرزبانان غیورشان در چنگ جانیان و تروریست هایی اسیر شده بودند که در کارنامه سیاه خود و هم پالکی هایشان جنایت های فراوانی ثبت و ضبط شده است. داغ جنایت شامگاه جمعه سوم آبان ۹۲ و به شهادت رساندن ۱۴ نفر از فرزندان و مرزبانان غیور وطن عزیزمان به دست همین گروهک تروریستی هنوز سینه های مردم را همچنان می گداخت که دیگر بار و در فاصله کمتر از ۴ ماه ۵ تن از مرزبانان میهنمان به گروگان گرفته شدند و چون مردم سابقه جنایت های این گروهک تروریستی و سلف جنایتکار آنان را خوب به خاطر داشتند هر روز و لحظه اسارت این عزیزان در دست آن شریران و جانیان بسی سخت و طاقت فرسا بود چرا که آنان در عمل بارها و بارها نشان داده اند که از هیچ جنایتی فروگذار نیستند. و سرانجام روز گذشته پس از سپری شدن آن روزهای جانکاه و طاقت فرسا خبر خوش آزادی از چنگال تروریست ها و بازگشت ۴ مرزبان عزیز کشورمان دل مردم و خانواده های این عزیزان را شاد کرد. اما مجموعه این واقعه تروریستی و اقدام شرورانه برگ ننگین دیگری بر سلسله جنایت های این جانیان اضافه کرد چرا که تمامی شواهد و قرائن تا این لحظه و اظهارات برخی مقامات رسمی کشور و معتمدان محلی از به شهادت رسیدن یکی از ۵ مرزبان به گروگان گرفته شده توسط تروریست های مزدور، کج فهم، فریب خورده، جاهل و آدمکش حکایت می کند. سخنگوی این گروهک تروریستی خود به این جنایت در فضای مجازی اذعان کرده و چه جاهل و جانی هستند این کوردلان که هیچ شرع و عرف و منطق و عقلی بر اعمال آنان حاکم نیست که چنین ناجوانمردانه به کشتن اسیر اقدام می کنند. آیا این آدمکشان بسیار فاصله گرفته از وجدان و عاطفه و دین و قرآن و آدمیت نمی دانند که دیر یا زود ناله های جانسوز همسر جوان و پدر و مادر و خانواده این مرزبان عزیز کشورمان که برای تأمین امنیت مردم و وطن و حفاظت از کیان دین و میهنش جان در طبق اخلاص گذاشته دامن این جنایتکاران را خواهد گرفت و آه جانسوز همسر و خانواده این شهید و گریه های نوزاد شیرخواری که هنگام شهادت مظلومانه پدر اسیرش ده روزه بود و حالا ۲۰ روزه شده و مادرش منتظر آمدن همسر غیورش بوده تا نامی برای او انتخاب کند این جنایتکاران را راهی جهنم خواهد کرد با این حال این جانیان و اربابان آنان به یاد داشته باشند که ایران برای مانایی، سرافرازی، استقلال، امنیت و عزت خود جان های عزیز بسیاری به درگاه الهی هدیه کرده است و دلاور مردان این آب و خاک را باکی از سربازی و جانبازی در راه دین و میهن نیست اما خجل و سرافکنده و روسیاه و جهنمی، جانیان و تروریست هایی هستند که بر سربازان و مرزبانان میهن اسلامی شبیخون می زنند و ناجوانمردانه آدم می کشند و حتی به اسیر هم رحم نمی کنند و مرزبان اسیر را نیز به مسلخ جمود و عناد و خوی آدمکشی خود می کشانند.

اما ذکر چند نکته درباره این موضوع را خالی از فایده نمی دانم.

۱ - اول این که دولت پاکستان باید ضمن عذرخواهی رسمی از دولت و مردم کشور ما به خاطر فعالیت گروه های تروریستی در خاک کشورش، تضمین عملی برای جلوگیری از این گونه فعالیت ها علیه مردم و مرزبانان کشورمان بدهد و به لحاظ قانونی و حقوق بین الملل و رعایت موارد انسانی و حسن همجواری باید متعهد شود که تمام تلاش خود را برای جلوگیری از اتفاقات مشابه این چنینی انجام دهد.

۲ - اگر تذکرات، رایزنی ها و روش های دیپلماسی پاسخ مناسب و شایسته را برای جلوگیری از تکرار عملیات تروریستی چنین جنایت هایی از داخل خاک پاکستان علیه نیروهای مرزی ندهد این حق کشور ما است که اقدامات موثر و بازدارنده برای کنترل، مهار و سرکوب اقدامات تروریستی را در مناطق مرزی و حتی در مناطقی از خاک پاکستان که به محل فعالیت های تروریستی تبدیل شده و از قرار معلوم دولت پاکستان یا اراده کنترل یا توان مهار آن را ندارد در دستور کار خود قرار دهد تا چشم فتنه کور شود و از این پس هیچ آدمکش و تروریستی سودای تجاوز به حریم وطن و شبیخون زدن به مناطق مرزی و مرزبانان کشور عزیزمان را نداشته باشد.

۳ - روشن است که امنیت و استقلال کشورمان از برترین امتیازات ایران عزیز در منطقه و جهان است و به هیچ عنوان هیچ گروه تروریستی نباید سودای خدشه دار کردن این امنیت بی بدیل در این منطقه ناامن را در سر بپروراند. پس مبارزه قاطع، موثر و بازدارنده با اشرار و گروهک های تروریستی باید بیش از پیش در دستور کار مسئولان قرار گیرد. در این راستا جلب مشارکت حداکثری مردم و معتمدان و ریش سفیدانی که در آزادی ۴ مرزبان عزیز کشورمان نیز موثر بوده باید بیشتر از گذشته برای تحکیم امنیت وجهه همت مسئولان ملی و خصوصاً محلی و بومی نقاط مرزی کشورمان قرار گیرد.

۴ - پر واضح است که سیستم مرزبانی کشورمان باید به لحاظ برخورداری از تجهیزات و امکانات پیشرفته، به روز و کارآمد، انگیزه بیشتر و قوی تر نیروها، آموزش های بیشتر و فنی تر، توان عملیاتی قوی تر و سریع تر، قدرت آفندی و پدافندی دقیق تر و پرسرعت تر و رعایت دقیق تر نکات اطلاعاتی و امنیتی برای جلوگیری از غافلگیر شدن و شبیخون خوردن، بیش از این ها مورد توجه دولتمردان و قانونگذاران قرار گیرد زیرا کمترین سهل انگاری و کم توجهی در ارتباط با مسائل امنیتی و مرزبانی می تواند خسارت ها و تبعات بس سنگین و خطرناکی و گاه جبران ناپذیری برای مردم و کشور به دنبال داشته باشد. شک نداریم که تجهیزات و امکانات مرزبانی تناسب چندانی با مأموریت خطیر دلاورمردان مستقر در مرزهای میهن مان ندارد این امری کاملاً روشن است که می توان و باید جلوی ولخرجی ها، ریخت و پاش ها و اسراف های فراوانی را که در کشور می شود گرفت و آن را صرف سرمایه گذاری در تحکیم و تداوم امنیت کشور و بستن کامل دست و پای اشرار و تروریست ها کرد.

۵ - افزون بر این ها می توان برای نیروهای مرزبانی به خاطر وظیفه بسیار خطیری که بر عهده دارند، حقوق، مزایا و تسهیلات خاص قائل شد و علاوه بر افزایش نیروهای کادر و امکانات و تجهیزات پیشرفته، برای سربازان مرزبانی نیز ضمن آموزش های ویژه، امتیازات و تسهیلات ویژه نیز در نظر گرفت، افزایش میزان مرخصی، پرداخت حقوق و حتی کاهش مدت خدمت سربازی برای سربازانی که در مناطق مرزی و عملیاتی خدمت می کنند می تواند در دستور کار و تصمیم سازی مسئولان قرار گیرد. امنیت مرزبانی و اهمیت امنیت مرزهای کشور و کور کردن چشم فتنه اشرار و تروریست ها آنچنان حائز اهمیت است که حتی شاید بتوان به این پیشنهاد اندیشید که مرزبانی به عنوان یک نیروی مستقل از نیروی انتظامی در خدمت امنیت کشور باشد.

کیهان:فلش های موازی علیه امنیت و اقتدار ایران

«فلش های موازی علیه امنیت و اقتدار ایران»عنوان یادداشت روز روزنامه کیهان به قلم سعدالله زارعی است که در آن می خوانید؛اصلاً مهم نیست که پارلمان اتحادیه اروپا در متن بیانیه خود راجع به ایران چه مواردی را آورده است، خوب گفته یا بد، انصاف داشته یا بی انصافی کرده است، به نفع ما حرف زده یا به ضرر ما؛ چرا که اساساً هیچگاه غرب و از جمله اروپا میزان و معیار قابل اعتنایی برای ارزیابی قدر و اندازه جمهوری اسلامی نبوده و کسی در جهان در این مورد برای اتحادیه و پارلمان آن اعتبار و موضوعیتی قایل نیست. ملت ایران نیز هیچگاه درستی یا نادرستی کارکرد خود و نظام سیاسی خود را در آینه غرب به تماشا ننشسته است و البته هیچگاه هم از یاد نبرده که غرب در طول چند صد سال گذشته و به خصوص در دوره هایی مثل امروز که ایران از قدرت قابل توجهی برخوردار بوده است، دشمن درجه یک ایران بوده است با این وصف و از این منظر ملت های جهان و به خصوص ملت ایران وقت خود را صرف قرائت و یا تماشای بیانیه پارلمان اروپا نمی کنند. همه می دانند که غرب هیچ مضمون جدیدی درباره ایران ندارد. اما در عین حال و در حاشیه این موضوع نکاتی وجود دارند:

1- حتی اگر در بیانیه مورد اشاره، گفته نشده بود، کاملاً پیداست که این بخشی از روند ژنو است که به نام مذاکرات هسته ای شروع شد و هیات ایرانی با تاکید بر اینکه فقط درباره پرونده هسته ای گفتگو می نمایند، از اوائل آبان ماه سال گذشته در این مذاکرات شرکت نمودند. این بیانیه می گوید مذاکرات مستقل درباره برنامه هسته ای معنا ندارد و غرب به همه چیز کار دارد و مذاکره با ایران بر سر پرونده هسته ای با عقب راندن ایران از سایر مواضعی که هر کدام بخشی از هویت و قدرت او را تشکیل می دهند همراه است بیانیه پارلمان اروپا پیش از ورود هیات ها به مذاکرات مربوط به «توافق جامع» به خوبی نشان می دهد که برنامه هسته ای مسئله اصلی در مواجهه غرب با ایران نیست. غرب گمان می کند که در دولت و دوره روحانی می تواند از طریق تحقیر و مداخله، ایران را وادار به عقب نشینی کند بر این اساس «فشار و مذاکره» را به عنوان راهبرد عقب راندن ایران مد نظر قرار داده است. البته کاملاً معلوم است که نه روحانی علاقه ای به چنین روندی دارد و نه ایران در اراده ملی آن تعریف می شود نه در باور یا نگاه یک نفر. بنابراین از این منظر تردیدی نیست که استراتژی فشار و مذاکره به جایی نمی رسد. اما با توجه به این روند بیش از همه باید خود دولت حساس بوده و واکنش نشان دهد. امروز مسئله مردم این است که چرا مواضع دولت هیچ تناسبی با فشار غرب ندارد. غرب آشکارا دارد ما را تحقیر می کند و دولت می گوید به مذاکرات خوشبین است و منتقدین را متهم به کم سوادی می کند!

2- مفاد بیانیه پارلمان اروپا و مفاد سایر اقدامات ضد ایرانی غرب باعملکرد بخش هایی از دولت و بعضی از مواضع دولت همخوانی دارد. وقتی غرب در این بیانیه و سایر اقدامات خود روی حقوق معارضان نظام سیاسی ایران تأکید می کند و همزمان در بخش هایی از دولت بخش هایی از این معارضان از موقعیت های دولتی برخوردار شده و دایره فعالیت های مخالف نظام را گسترش می دهند. از منظر ملت ایران این نمی تواند تصادفی باشد. وقتی در دولت بازگشایی یک انجمن معارض در دستور کار قرار گرفت و همزمان با آن اتحادیه اروپا و آمریکا در بیانیه هایی به طور کاملاً خاص و مشخص از آزادی عمل این انجمن معارض سخن گفته و آن را یکی از شرایط همکاری با ایران در اجرای توافق ژنو قرار می دهد، چطور می توانیم این را تصادفی و تلاقی دو سلیقه بدانیم؟ در حوزه قضایی وقتی ما شاهد فشار توامان بخش هایی از دولت علیه دستگاه قضا و فشار غرب علیه دستگاه قضا هستیم چطور می توانیم آن را تصادفی قلمداد نمائیم؟ وقتی در ذیل بند 16 بیانیه پارلمان اروپا نوشته شده: «از ایران می خواهیم تاریخی برای حذف کامل مجازات اعدام تعیین کند» و همزمان با آن روزنامه آسمان نص صریح قرآن درباره آیه قصاص را زیر سؤال می برد و آن را غیر انسانی می شمرد و یک مسئول ارشد در واکنش به توقیف این روزنامه، از ادامه انتشار آن حمایت می کند، چطور می توانیم این سه موضوع همسو را زاییده تصادف بدانیم؟

این ها بدون تردید نشان می دهد که یک توافقاتی صورت گرفته است. به بخشی از این بند از بیانیه پارلمان اروپا که ذیل عنوان «در حوزه چشم انداز مناسبات ایران و اروپا» آمده توجه کنید: «برقراری روابط سازنده با ایران به پیشرفت در اجرای کامل تعهدات ایران مطابق طرح مشترک اقدام مشروط است». این بند جدای از این که با تلویح نزدیک به تصریح می گوید موضوع آزادی فعالیت معارضان نظام جمهوری اسلامی و لغو حقوق اسلامی از متن دستگاه قضا بخشی از توافق ژنو است بیانگر آن است که در کنار سند اصلی و اعلام شده، توافقات مکتوب یا غیرمکتوب یا حداقل طرح مباحثی وجود داشته و طرفین درباره این که چنین بحث هایی هم می تواند بین ایران و غرب حل و فصل شود، توافقاتی کرده اند اما در عین حال شواهد دیگری هم این برداشت را تقویت می کند که به دو مورد اشاره می شود. چهار روز پیش خانم اشتون مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنانی در پارلمان اروپا گفت که «همه آنچه در ژنو توافق کرده ایم را نمی توانم بیان کنم، آنچه منتشر شده و من می توانم در اینجا از آن سخن بگویم، تنها بخشی از توافق مقدماتی است» شاهد دیگر این برداشت سکوت و محرمانه خواندن بخش های عمده ای از مفاد مذاکرات از سوی هیات ایرانی است. وزارت خارجه ایران در طول این شش ماه - حتی در جلسه خصوصی مجلس خبرگان- تنها به توضیح واضحات سه صفحه توافق مقدماتی ژنو پرداخته و از بقیه موضوعات به عنوان اسرار یاد کرده اند! می توان احتمال داد که حداقل بخشی از سیاهه بلند اتحادیه اروپا علیه ایران بخصوص در حوزه مسائل مرتبط با معارضان نظام مورد مذاکره قرار گرفته است.

3- مخالفت صریح اتحادیه اروپا با اعدام قاچاقچیان مواد مخدر و تصریح به این که معارضان امنیتی نباید مجازات شده و دستگاه قضایی حق ندارد از امنیت ایران در برابر معارضه امنیتی دفاع کند و این که محافل رسانه ای وابسته به غرب در ایران باید مورد حمایت دولت ایران از یک سو و اتحادیه اروپا از سوی دیگر باشند، ضمن اینکه خط تجمیع و امنیت بخشی به همه ظرفیت های معارضه با نظام و ملت را دنبال می کند، در عین حال پرده از روی ماهیت تمایل غرب به توسعه روابط با ایران برمی دارد. این اتحادیه در بخشی از بیانیه خود درباره ضرورت افتتاح سفارت اتحادیه اروپا در تهران، با صراحت می نویسد: «به عنوان ابزاری موثر برای تاثیرگذاری بر سیاست های ایران به گونه ای که دولت ایران حامی گفت وگو درباره مسائلی از قبیل حقوق بشر و حقوق اقلیت ها باشد» با این وصف روابط با ایران برای تغییر ایران است نه به رسمیت شناختن ایران و آنچه در ایران در پرتو عزم و اراده ملی به وجود آمده است کما اینکه در بند 18 بیانیه تصریح می کند که اتحادیه اروپا باید در راستای تحقق برنامه های موسسه NED آمریکا موسوم به «وقف برای دمکراسی» تقویت معارضان ایرانی را در دستور کار قرار دهد.

با توجه به آنچه اشاره شد، وزارت خارجه ما در شرایطی قرار دارد که باید نه تنها موضع مخالفت جدی خود را علیه روند حقوقی، سیاسی، دیپلماتیک و رسانه ای غرب علیه ایران ابراز کند، بلکه باید مشخص کند که برای مقابله با این روند، چه برنامه جدی و کدام اقدام عملی را تدارک دیده و قرار است به صحنه بیاورد.

در عین حال بقیه دستگاههای نظام جمهوری اسلامی هم در مواجهه با این روند ضدملی وظایف سنگینی دارند. مجلس شورای اسلامی بعنوان نهاد همتای پارلمان اروپا وظیفه ای حساس برعهده دارد. رئیس و نمایندگان مجلس تاکنون مواضع خوبی ابراز کرده اند ولی کاملا پیداست که مجلس کار مهمتری باید انجام دهد. موضعگیری رئیس و نمایندگان افتخارآمیز و قابل تقدیر است ولی اکتفا به این، مجلس شورای اسلامی را در حد یک محفل عمومی که سخنران آن مواضعی را اتخاذ می کند و به رسانه ها هم راه پیدا می کند، تنزل می دهد. مجلس محل تصمیم گیری است. همانگونه که پارلمان اروپا خط مشی دولت های این اتحادیه در مواجهه با ایران را طی بیانیه ای شبیه به قطعنامه اعلام و این دولت ها را ملزم به انجام آن می کند، مجلس شورای اسلامی نیز چنین جایگاه و مسئولیتی دارد. مجلس ایران باید بسته سیاستی خود در مواجهه با غرب در موضوعات مختلف مثل دخالت غرب در مناطق اسلامی، عدم رعایت حقوق مسلمانان در اروپا در حالی که در اغلب این کشورها، مسلمانان بزرگترین اقلیت های دینی به حساب می آیند، حقوق بانوان مسلمان، حقوق کودکان بخصوص در زمینه آموزش های مذهبی، جنایات ناشی از استفاده از سلاح های غرب در مناطق مختلف، برنامه غرب برای براندازی دولت ها در کشورهای اسلامی نظیر سوریه و... اعلام و بطور مشخص بگوید که دولت جمهوری اسلامی در مواجه با این اقدامات ناروا چه کاری باید انجام دهد. همانگونه که رهبر معظم انقلاب اشاره فرمودند غرب با داشتن کارنامه سیاه در موضوعات مختلف نباید به خود اجازه دهد در جایگاه مدعی و پرسشگر قرار گیرد.

دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی و انتظامی کشور باید تلاش غرب برای آزادی معارضان امنیتی را بعنوان روند جدید ضدامنیتی تلقی کنند. این دستگاهها باید بدانند موادمخدر برای غرب یک سلاح است و دست اندرکاران آن می توانند در یک روند ضد امنیتی مورد حمایت غرب نقش آفرینی کنند از این رو نباید از کنار مطالبی که غرب منعکس می کند و پالس های آن بی توجه بود.

جمهوری اسلامی:علمای اهل سنت زاهدان و انتظارات

«علمای اهل سنت زاهدان و انتظارات»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی است که در آن می خوانید؛4 مرزبان ایرانی که در تاریخ 17 بهمن گذشته عناصر گروهک تروریستی موسوم به "جیش العدل" آنها را ربوده بودند، سرانجام این هفته با اعمال نفوذ مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان آزاد و دیروز وارد خاک کشور شدند. نقش انکارناپذیر مولوی عبدالحمید در آزادی این 4 مرزبان، نکاتی را به همراه دارد که توجه به آنها حائز اهمیت است.

اولین نکته اینست که مولوی عبدالحمید چرا در همان روزهای اول بعد از ربوده شدن مرزبانان برای نجات آنها اقدام نکرد؟ کسی که قدرت اعمال نفوذ در گروهک تروریستی جیش العدل را دارد و در عمل نشان می دهد که مایل به حل مشکل است می تواند این اقدام را سریع تر و در روزهای اول انجام دهد و اجازه بروز عوارض منفی و ضایعات مترتب بر این اقدام تروریستی را ندهد.

دوم اینکه گروهک تروریستی جیش العدل در اطلاعیه ای که به مناسبت آزادسازی مرزبانان ربوده شده منتشر شد اعلام کرده است: "علمای اهل سنت که دارای جایگاه بزرگی در جامعه اهل سنت ایران هستند، از ابتدای ماجرا، میانجی گری کرده و سعی کردند این ماجرا به خیر و خوبی حل شود که نهایتاً شورای مرکزی و رهبری سازمان جیش العدل رأی به آزادی نظامیان داده و آنها را تحویل هیأت اعزامی دادند. این تصمیم خالصانه در پاسخ به مطالبه علمای اهل سنت و در راستای نشان دادن حسن نیت و انسان دوستی اتخاذ شد تا ایران هم در راستای آزادی زندانیان اهل سنت گام بردارد و در غیر اینصورت بر مشکلات و مسائل منطقه افزوده خواهد شد و این آخرین اقدام در نوعش نخواهد بود."

قسمت اول این اطلاعیه نشان می دهد تماس علمای اهل سنت و شخص امام جمعه اهل سنت زاهدان با ربایندگان مرزبانان از همان روزهای اول برقرار بوده، به همین دلیل انتظار این بود که اجازه نمی دادند یکی از این مرزبانان به شهادت برسد. قسمت دوم اطلاعیه نیز نشان می دهد تروریست های رباینده مرزبانان، خود را طلبکار می دانند و در مقابل آزادسازی مرزبانان انتظار دارند علمای اهل سنت برای آزادی زندانیان وابسته به این گروهک، که آنها را به غلط و با سوءاستفاده از فرصت "زندانیان اهل سنت" می نامند، کمک نمایند.

این، یک توقع بیجا و نوعی باج خواهی است. زیرا گروهک تروریستی موسوم به جیش العدل، با مطرح کردن این توقع، از یکطرف آزادسازی سربازان بی گناهی که درحال انجام وظیفه مرزداری ربوده شده اند را یک امتیازدهی تلقی می کند و حتی از به شهادت رساندن یکی از مرزبانان بی گناه که یک جنایت آشکاراست سخنی به میان نمی آورد و از طرف دیگر، زندانیان مجرم وابسته به خود، که به جرم اقدامات تروریستی در زندان به سر می برند، را با مرزبانانی که مشغول خدمت به وطن بودند و در یک عملیات تروریستی ربوده شده اند، یکسان می پندارد! قطعاً این بخش از اطلاعیه گروهک تروریستی موسوم به جیش العدل، دارای محتوای تروریستی، خلاف قانون و ترویج خوی جنایتکارانه است و علمای اهل سنت با توجه به تعالیم نورانی اسلام باید آن را محکوم کنند و با انتشار اطلاعیه و ایراد سخنرانی اقدام به پاسخگوئی نمایند و بر این نکته نیز تکیه کنند که نظام جمهوری اسلامی با اهل سنت مشکلی ندارد و زندانیان مورد اشاره گروهک جیش العدل اشرار وابسته به این گروهک هستند.

سومین و مهمترین نکته اینست که انتظار اکید از علمای اهل سنت و شخص امام جمعه اهل سنت زاهدان اینست که تمام توان خود را در جهت اصلاح آن دسته از جوانان استان خود که مرتکب اقدامات شرورانه می شوند بکار بگیرند و این لکه ننگ را از پیشانی مجموعه سیستان و بلوچستان پاک نمایند. وجود افراد شروری همچون عبدالمالک ریگی معدوم و بقایای گروهک تروریستی وابسته به او که مزدورانی برای تأمین اهداف بیگانگان هستند و برای ایجاد ناامنی در کشور اسلامی ایران به نقشه راه ترسیم شده توسط دستگاه های جاسوسی و اطلاعاتی استکباری و بعضی دولت های منطقه عمل می کنند، برای استان بزرگ سیستان و بلوچستان، که مردمی با ایمان، مقاوم و سخت کوش دارد، قابل قبول نیست. اگر این گروهک تروریستی اعتراف نمی کرد که برای علمای اهل سنت احترام قائل است و اگر امام جمعه اهل سنت زاهدان اعلام نمی کرد که در جریان جزئیات آزادی مرزبانان قرار دارد و برای ورود همراه با امنیت آنان به کشور به مسئولین مربوطه کمک کرده، شاید انتظاری از علمای اهل سنت سیستان و بلوچستان و شخص مولوی عبدالحمید برای مهار تروریست ها و جلوگیری از شرارت های آنها وجود نداشت، ولی با توجه به واقعیت های یاد شده این انتظار وجود دارد که علمای اهل سنت و شخص امام جمعه زاهدان با نفوذی که در اشرار دارند برای ریشه کن کردن شرارت ها و پاک کردن لکه ننگ تروریسم از دامن استان بزرگ و مؤمن پرور سیستان و بلوچستان تلاش نمایند. آنها قطعاً می دانند که نظام جمهوری اسلامی هرگز در برابر باج خواهی اربابان بزرگ اشرار یعنی سران استکبار جهانی تسلیم نشده و نخواهد شد چه رسد به دست نشاندگان حقیر آنها که اصولاً به حساب نمی آیند.

بنابر این، ادامه شرارت ها در استان سیستان و بلوچستان ضمن اینکه راه به جائی نخواهد برد، فقط لکه ننگی بر پیشانی و دامن این استان خواهد بود، استانی که نباید اجازه داده شود جایگاه والایش به چنین لکه هائی آلوده گردد.

از شخص مولوی عبدالحمید این انتظار وجود دارد که با تلاش مستمر خود، استان سیستان و بلوچستان را از وجود اشرار و تروریست ها پاک کند تا این تهمت ناروا متوجه وی نباشد که در موارد بحرانی با استفاده از نفوذ خود بر اشرار، تلاش می کند توجه دولتمردان جمهوری اسلامی را برای گرفتن امتیازاتی به نفع خود جلب نماید. امام جمعه زاهدان، هنگامی حسن نیت کامل خود را می تواند به اثبات برساند که تمام توان خود را در جهت ریشه کن ساختن اشرار از استان سرفراز سیستان و بلوچستان بکار گیرد و کاری کند که این استان از لوث وجود آنان پاک شود.

رسالت:پلان نقد کتاب جامعه شناسی ایران

«پلان نقد کتاب جامعه شناسی ایران»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم دکتر حامد حاجی حیدری است که در آن می خوانید؛
■ این مرد، چقدر آمریکا را دوست دارد...
■ این مرد، چقدر «ایران» را دوست ندارد...
■ در کتاب ”جامعه شناسی ایران"، نگارش دکتر حمید رضا جلایی پور، چه می گذرد؟
دکتر حمید رضا جلایی پور، پس از تکرار برخی مباحث روش شناختی که بعضاً آن ها را در کتاب ها و مقاله های قبلی ملاحظه کرده ایم و مبهوت مانده ایم که چرا خود ایشان به این باورها عمل نمی کنند، بر دو مفهوم «عینیت مسئولانه» (حاصل یک سوء تفاهم در مورد برایان فی) و «تیپولوژی» (حاصل یک سوء تفاهم در مورد ماکس وبر) طوری دست می آویزد، که او را از استعمال هر سازه نظری، چه «راه گشا» و چه «رفع تکلیفی» برای سازمان دهی مطالب خود خلاص کند؛ این که چگونه، بعداً خواهیم دید. نهایتاً، در فصل «دیدگاه برگزیده نگارنده برای مطالعه جامعه ایران»، هیچ نظریه ای را برای سازمان دهی تحقیق خود در جامعه شناسی ایران ارائه نمی کند، و دوباره، همان ملاحظات روشی قبلی را به زبان دیگری تکرار می کند.

سپس، با طرح الگوهای تغییر، از همان اول کار، معلوم می کند که ما ایرانی ها در وضعیت نامطلوب و «کژ» و «بدقواره ای» به سر می بریم. هنوز مردد است که «ما» را چه بنامد؛ روی جلد، «ما» «کژ» هستیم و داخل جلد «بدقواره» هستیم! او وضعیت فعلی جامعه ایران را به مثابه یک «جامعه مدرن بدقواره» ترسیم می کند (237)، و سپس، وضعیت مدرن آمریکایی را به مثابه یک جامعه مدرن خوش قواره با گذار نرم (267) به عنوان هدف تغییر معرفی می نماید. این مرد، چقدر آمریکا را دوست دارد...

در سراسر کتاب، او هیچ دلیلی نمی آورد که چرا یک «جامعه مدرن خوش قواره آمریکایی»، خوش قواره است و شایسته الگو بودن برای ایرانیان. او هیچ دلیلی نمی آورد که چرا ما این قدر «بدقواره» تشریف داریم، و چرا نسق زیست خود ما این قدر نژند است. این مرد، چقدر «ما» را دوست ندارد...

■ برای دکتر حمید رضا جلایی پور، مهم ترین رکن جامعه مدرن خوش قواره آمریکایی، دولت قوی و کارآست که پنج ویژگی دارد؛ «اقتصاد رقابتی، قانونی، آزاد و مبتنی بر خلاقیت نیروی کار»، «ساز و کار دموکراتیک»، «سازماندهی مردم در انجمن ها، تشکل ها، سازمان ها، احزاب و نشریات غیر حکومتی»، «مراکز علمی و دانشگاهی مستقل از دخالت مستقیم دولت»، «نهادهای دینی و فرهنگی مستقل از دخالت مستقیم نهادهای حکومتی» (8-325)؛ اینها، به زعم دکتر حمید رضا جلایی پور، ویژگی های «یک دولت مدرن خوش قواره آمریکایی» است. این مرد، چقدر آمریکا را دوست دارد...

■ سپس، می کوشد بر سر تاکتیک های تغییر حکمرانی فعلی به یک «دولت مدرن خوش قواره آمریکایی» به ذهنیت هایی دست یابد. او ضمن برشمردن ظرفیت های جنبشی برای تغییر جامعه ایران و مغتنم شمردن آنها، مدعی رکود در جنبش ضد آمریکایی می شود (565). رکود در جنبش ضد آمریکایی در درجه اول، از آن روست که امام خمینی (ره) درگذشته و وفات یافته است (565)؛ گویی این خط امامی قدیم، از اینکه امام خمینی (ره) درگذشته و با وفات خویش، راه را برای رسیدن به یک «دولت مدرن خوش قواره آمریکایی» گشوده شده، بی اندازه خوشحال است. این مرد، خیلی آمریکا را دوست دارد...

■ نهایتاً، در حالی که دکتر حمید رضا جلایی پور، «ما» را بسیار «کژ» و «بدقواره» می شمرد، و «دولت مدرن خوش قواره آمریکایی» را بیش از حد خوب و دور از دسترس، دست به ترسیم یک هدف میانی می زند: «کره جنوبی». از دیدگاه سوم شخص غایب دکتر حمید رضا جلایی پور، درست که «ما» نمی تواند برای رسیدن به « آمریکا» حتی بیندیشد، ولی می تواند لااقل به «کره جنوبی» فکر کند! این مرد، چقدر آمریکا را دوست دارد... و این مرد، خیلی با «ما» بیگانه است... او «ما» را به مثابه سوم شخص غایب، دوست ندارد...

■ ولی امروز، نه فقط همه «ما» ایرانی های اغلب ضد آمریکایی، بلکه دانشمندان تراز اول علوم انسانی که مطابق سنجش ISI، بیشترین ارجاعات را به سمت خود جلب کرده اند، معتقدند که یا دنیای مدرن کلاً «بی قواره» و «کژ» است، و باید آن را بازسازی کرد، یا لااقل، «زیست مدرن آمریکایی» مانند ساندویچ های مک دانلد، «آشغال» و «بدقواره» است (George Ritzer (ed.), 2010, McDONALDIZATION; The Reader, 3rd edn, California Thousand Oaks: SAGE.).

■ «ما»، و دانشمندان تراز اول علوم انسانی امروز، به رغم دکتر حمید رضا جلایی پور، می دانیم که اقتصاد این روزهای سرمایه داری و آمریکایی، «رقابتی، قانونی، آزاد و مبتنی بر خلاقیت نیروی کار» نیست و تعریفی ندارد؛ «ساز و کار» در نهادهای سیاسی امروز غرب مانند دولت های غربی و کژ نمونه سازمان ملل، دموکراتیک نیست؛ مردم از تزویر «انجمن ها، تشکل ها، سازمان ها، احزاب و نشریاتی که وانمود می کنند از مراکز قدرت مستقل اند» روی گردان شده اند؛ و سطح مشارکت های مدنی و سیاسی آنها روز به روز در حال کاهش است؛ «مراکز علمی و دانشگاهی مستقل از دخالت مستقیم دولت» نیستند؛ و «نهادهای دینی و فرهنگی» غربی توسط همان مراکز قدرت عمدتاً نومحافظه کار و زایونیستی اداره می شوند که حکومت های غربی را هم بی پرده کنترل می کنند.

■ با همه این شواهد، و چشم بسته به این همه گواه ها که با ضعف مفرط نظری نگارنده میسر می شود، او هنوز، خیلی آمریکا را دوست دارد...

■ چطور چنین چیزی ممکن است؟ من مانند برخی، فرض هایی مانند اینکه فلانی مأمور سی. آی. اِی. است را به تحلیل خود راه نمی دهم. در عوض، به نظر من، ضعف های عمیق فنی و تکنیکی در تحلیل جامعه شناختی، نگارنده را به این سطح فاحش از خطا در تحلیل گرفتار کرده است، و از این پس، در این سریال پاورقی ها به این مباحث خواهم پرداخت.

■ کدام اشکالات فنی؟
■ نگارنده در همان گام اول، موضوع خود را درست تعریف نکرده است، و دفاع متعصبانه از کارنامه اصلاح طلبان و حراست بی پایه از نهادهای بحرانی مدرن را با هدف جامعه شناسی ایران اشتباه گرفته است. در مورد این مشکل بعداً به تفصیل شرح و بسط خواهیم داشت، ولی روشن است که این اشکال فنی مهلکی است. از این گذشته، مهم ترین نکته آن است که برداشت های نگارنده محترم در مورد نظریه ها و مفاهیم و مضامین جامعه شناسی، صحیح و عمیق نیست. مثلاً در صفحه 618 اظهار نظر اشتباهی در مورد نظریه جامعه شناسی «پایان» قرن نوزدهم دارد: «بر خلاف تصور رایج در پایان قرن نوزدهم، امروز رشته جامعه شناسی ادعا ندارد که می تواند ”حرکت کل جامعه" از جمله ایران را به طور قطعی پیش بینی کند». لحاظ جمیع جهات جامعه شناسی اروپایی و آمریکایی نشان می دهد که چنین مضمونی، آن هم در «پایان» قرن نوزدهم، و پس از شکست کمون پاریس، مضمون متداولی در جامعه شناسی نبوده است. یا در قاب و جدول شماره 2، نظریه پردازان جامعه شناسی را طوری معرفی می کند که فی الجمله می توان گفت که خیلی اشتباه است. نظریه پردازان را در دو رده «1850 تا 1920»، و «1960 به بعد» تقسیم می کند. خب؛ کسی که برداشتی تا این اندازه مخدوش از نظریه جامعه شناختی دارد و دستکم مقاطع سرنوشت ساز 1830 تا 1850 و 1920 تا 1960، از مرور او مفقود می شوند، معلوم است که از نظریه های جامعه شناسی استفاده بایسته ای در هدایت تحقیق خود نخواهد داشت. در رده بندی حمید رضا جلایی پور، فهرستی از متفکران منضم شده است که در آن، برخی چهره های اصلی و بانفوذ مغفول اند؛ چهره های کلاسیک مانند کارل مانهایم، جرج هربرت مید، جرج کسپر هومنز، و دانشمندان بانفوذ اخیر مانند میشل فوکو (نفر اول رنکینگ ISI)، ژاک دریدا (نفر سوم)، آلبرت بندورا (نفر چهارم)، اروینگ گافمن (نفر ششم)، جودیت باتلر (نفر نهم)، برونو لاتور (نفر دهم)، ژیل دلوز (نفر دوازدهم)، اولریش بک (نفر شانزدهم)، دیوید هاروی (نفر هجدهم)، گریت هافستد (نفر بیستم)، ادوارد ودیع سعید (نفر بیست و یکم)، رولان بارت (نفر بیست و سوم)، هانا آرنت (نفر بیست و پنجم)، والتر بنیامین (نفر بیست و ششم)، امانوئل لویناس (نفر سی و سوم)، و ژاک لاکان (نفر سی و چهارم).

■ فستیوالی از مماشات ها و بی موالاتی ها در کنار این ضعف نظری که بیش از حد مفرط به نظر می رسد، باعث شده است که کتاب «جامعه شناسی ایران»، بیشتر یک تسکین دهنده مجازی برای مرد اصلاح طلب سرخورده، نحوی وادادگی و بریدگی برای مرد انقلابی قدیمی، و سنخی از اهانت به انقلاب و میراث آن، به مقصد ترجیح آمریکا تلقی شود. مماشات ها و بی موالاتی ها، از دشواری های وسیع در زمینه ارجاعات و مستندات، شروع می شود، و تا غفلت از مطالعات پیشین، بیانات نامنقح و شگفت آور در سرتاسر کتاب، و شوخی و کم دقتی با مفاهیم و موضوعات مهمی چون نسبیت گرایی، عینیت گرایی، عینیت+مسئولانه، تیپ و تیپولوژی، دین، نسبت علم و دین، دموکراسی، جمهوریت، مردم سالاری دینی، جمهوری اسلامی، و... استمرار می یابد.
■ همه اینها، اهم مباحثی هستند که ما در سریال پاورقی ها، به آنها خواهیم پرداخت.
ادامه دارد...

سیاست روز:سینمای گیشه گرفتار بی اخلاقی

«سینمای گیشه گرفتار بی اخلاقی»عنوان یادداشت روز روزنامه سیاست روز به قلم ایرج فتح الهی است که در ان می خوانید؛تنها نگاهی به لیست فیلم های پرفروش سینمای ایران حاکی از آن است که فیلم های کمیک جایگاهی ویژه در این لیست دارند. سرلیست فیلم های پرفروش سینمای ایران بی شک سینمای متعلق به مسعود ده نمکی است که با بهره مندی از ادبیات کمدی، مفاهیم دینی و انقلابی را به سینما منتقل کرد و توانست در پنج فیلمی که تاکنون ساخته و همواره از بیان کمیک بهره برده بیش از ۲۸میلیارد تومان از گیشه سینمای ایران را به فیلمهای خود اختصاص دهد. غیر او اما از پرفروش های دیگر سینمای ایران می توان به کلاه قرمزی و بچه ننه، ورود آقایان ممنوع، خوابم میاد، دایره زنگی، توفیق اجباری، چارچنگولی و ... اشاره نمود که با متنی کمیک در باشگاه میلیاردی های سینمای ایران حضور یافتند.

امسال هم دو فیلم پرفروش تر نوروز یعنی معراجی ها و طبقه حساس که تا به حال مجموعا بیش از ۶ میلیارد فروش داشته اند نیز کمدی هستند. اما در این میان فیلم طبقه حساس که حتی در برخی ایام اکران گوی سبقت را از رقیب خود ربوده و به فروشی بیشتر در برخی روزها از جمله ۱۲فروردین رسیده است، و حاصل سرمایه گذاری حوزه هنری سازمان تبلیغات است، اساسا فیلمی است با شوخی های متعدد اروتیک و طرح اولیه ای که از ابتدا بیننده را درگیر چنین مباحثی می کند. آیا به راستی اگر شوخی های جنسی این فیلم حذف شوند آنگاه چقدر از جذابیت آن باقی می ماند و نویسنده در نگارش فیلمنامه را چقدر بی مایه جلوه خواهد کرد.

این که اساسا مردم ایران فیلم های شوخی دار را می پسندند و بسیاری با نگاهی تفریحی و گذران اوقات فراغت در سینما حضور می یابند و پول خرج می کنند تا بخندند نکته ای قطعی است اما در این میان نگاهی به مباحث و شوخی های مطرح شده در فیلم های کمدی پرفروش موید این نکته است که فیلم هایی که در راس پرفروش های سینمای ایران قرار دارند حاوی مباحثی اروتیک هستند که از قضا موجب استقبال نسبی مخاطب شده و جیب بسیاری از عوامل تولید و پخش فیلم را هم سنگین تر نموده اند. اما آیا به راستی این همان اتفاقی فرهنگی است که باید برای مخاطب و گیشه سینمای ایران پیش آید؟

مردم ایران اسلامی با پیروزی در انقلاب سال ۱۳۵۷ توانستند این انقلاب فرهنگی را مهم ترین انقلاب قرن جلوه دهند و موجب تاسی بسیاری از مردم آزادی طلب و استقلال جوی جهان شوند تا با گام نهادن در جای پای مردم انقلابی ایران قله های افتخار و پیروزی را درنوردند و یکه تاز شوند.

اما این سوال باقی است که به راستی علت پرفروش تر بودن فیلم های کمدی دارای مضامین اروتیک چیست؟ این نکته ای است که باید به آن اندیشید و سهم تاثیرگذارانی از جمله مدیریت فرهنگی اعمال شده در سال های اخیر، فیلمسازان و فیلمنامه نویسان و رویکرد تربیتی و دینی ایشان و همچنین مخاطبان را در این میان جستجو کرد.

وطن امروز:قدرت عزت ملی

«قدرت عزت ملی»عنوان سرمقاله روزنامه وطن امروز به قلم پیام صادق نژاد است که در آن می خوانید؛ چند نفر از اعضای دور و نزدیک فامیل ما هم در ایام انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 هوادار نامزدهای شکست خورده بودند. اتفاقا به واسطه شور جوانی تا مدتی بعد از روز انتخاب، در میان گپ و گفت های خانوادگی به صورت محسوس از «احتمال تقلب» و ضرورت حفظ حق مردم و محاسن نامزد شکست خورده خودشان صحبت می کردند.

روحانی که در انتخابات 1392 پیروز شد باقی فامیل برای این بچه ها سنگ تمام گذاشتند... از تبریک پیروزی در یک رقابت «دموکراتیک» گرفته تا پیامک های طنزی مثل «رای ما رو دزدیدن دارن باهاش پز میدن!» یا مثلا «رای ما رو پس بدین!» مقصود یادآوری این موضوع بود که همیشه هواداران نامزدهای شکست خورده در انتخابات می توانند زیر میز بازی بزنند و با یک مانور روانی گسترده، امنیت ملی و قدرت یک کشور را در منظر جهانیان تضعیف کنند. بچه های پیروز فامیل ما در انتخابات اخیر، اکنون نسبت به 5 سال قبل خیلی باتجربه تر شده اند تا جایی که در مجالس عید امسال ناچار بودیم در نقد دولت مطبوع شان توصیه به انصاف را در کنار باقلوا و آجیل، دوستانه تعارف بزنیم. اما دردشان چه بود و چه هست؟

نه بابت ماجرای سبد کالا هنوز برآشفته بودند و نه از ضعف و بی برنامگی محسوس دولت در حوزه اقتصاد به خدا رسیده بودند. البته همه این موارد ذکر شده و ثبت شده در تاریخ دولت روحانی در جای خود مهم هستند اما جگر این بچه های بزرگ از جای دیگری می سوخت!

جوانان آینده ساز ایران از تضعیف «قدرت جمهوری اسلامی ایران» به واسطه آنچه دولت «رابطه عقلانی» با جهان می خواند گله داشتند. احساس جدی شان این بود که دولت جدید از «دیسیپلین قدرت جهانی» بی بهره است و به همین جهت در پاسخ به درشت گویی های غربی ها و حتی کوچک زادگانی همچون برخی شیوخ مادرمرده عرب تعلل و سستی می کند.

یک ایران است و یک دنیا «غیرت و عزت ملی»! قطعا هم نسلان فامیل ما مثل پدران و مادران شان زیر سایه عزت حسینی امام خمینی(ره) تجربه تاسیس انقلاب اسلامی ایران را ندیده اند اما از پس کوچه های تاریخ «قدرت خودباوری و استقلال ملی» را حس کرده اند. اما حقیقت این است که «عزت ایرانی» مقوله ای پس از انقلابی هم نیست که اگر چنین بود قیام ملت به بهانه «قانون ننگین کاپیتولاسیون» اتباع آمریکایی در ایران و یک عمر مشروطه خواهی پدران پدرانمان بی معنا می نمود. خط و خط بازی سیاسی یک مساله است و بازی با اعتبار هزار ساله ایرانیان مساله ای هزاران بار بااهمیت تر!

همین حس مشترک است که بچه های ایرانی را مقابل «صهیونیست های غاصب» یکپارچه می کند. یادتان هست... چند وقت پیش؛ زمانی که دولت از پاسخگویی صریح و قاطعانه به بیش از 8 بار تهدید نظامی دشمن در 6 ماه عمر خود طفره می رفت فرمانده غیور سپاه پاسداران گفت: «آقای کری!این را بدانید نبرد مستقیم با آمریکا قوی ترین رؤیای مردان مؤمن و انقلابی در سراسر جهان است. تهدیدات شما برای اسلام انقلابی، بهترین فرصت است. پیشوایان اسلام، سال هاست ما را برای یک نبرد بزرگ و سرنوشت ساز آماده کرده اند.» این سخن تا اندازه ای توسط ایرانیان و حتی علاقه مندان به قدرت ایران اسلامی در شبکه های اجتماعی بازنشر شد که در رسانه های غربی درباره اهمیت آن برنامه های ویژه تحلیلی ترتیب داده شد.

اگر تنها یک اقلیت سیاسی به این جملات ایمان داشت، پیام فرمانده بازتاب بین المللی نمی یافت. مساله «دیسیپلین قدرت» همینجا است که تمامیت دولت جدید را با مخاطره روبه رو می سازد. فرض کنیم دولت حسن روحانی به حول و قوه الهی موفق شود تورم را به صفر برساند، درهای توسعه را از لولا جدا کند و ایران را بر اساس اسناد تهیه شده در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع در سال های گذشته، تبدیل به بهشت سرمایه داری کند! آیا دوام خط مشی این دولت تضمین می شود؟ هواداران دولت خاتمی بارها از دوره اصلاحات با عنوان زمانی که ایرانیان کمترین تورم را پس از انقلاب تجربه کردند، نام برده اند. کار به جایی رسیده بود که شورای روابط خارجی آمریکا قرن بیست و یکم را در ایران، از آن اندیشه اصلاحات می دانست. در همین بحبوحه سرخوشی از «بوی مذاکره و معامله با آمریکا» بود که شیشه عمر اصلاحات از دست ملت ایران افتاد و شکست! اوضاع به حدی نابسامان شد که بعد از گذشت سال ها، اصلاحات هنوز در به در «رحم اجاره ای» است! تحلیل روانشناختی جامعه ایرانی کار چندان پیچیده ای نیست اگر با «مردم» زندگی کنیم.

سریال «پایتخت» معمولی ترین فرد جامعه ایرانی را دارای پتانسیل «قهرمانی» می بیند اما در عین حال همین فرد مشتاق قهرمانی، درگیر سیستم خودکنترلی اطرافیان خود است تا خدای ناکرده با تمسک به شیوه های «غیرارزشی»
به اصطلاح «پیروز نمایی» نکند. راز واکنش های بسیار بیشتر از تصور دولت به «توافقنامه ژنو» را هم دولتی ها می توانستند بفهمند اگر به جای برچسب زنی و نگاه حزبی به منتقدان در میان مردم حاضر می شدند.

مردم با مدیریت صحیح رهبری «مذاکره با غرب» را به عنوان موضوعی سیاسی مدت ها بود تحت نظر داشتند. چه در دوره مذاکرات روحانی و لاریجانی، چه در دوره سعید جلیلی و جواد ظریف! پس توافق با غرب اگر به دنبال بده و بستانی منفعت طلبانه و عقلانی صورت می گرفت به قول رئیس جمهور می شد همان «پیروزی ملت ایران!» اما چرا اینگونه نشد؟ از اساتید دانشگاه موافق دیدگاه سیاسی جناح پیروز در انتخابات 1392 تا بچه های فامیل ما... چرا گروهی حداکثری یا حتی حداقلی اما قابل عرض در کشور وجود ندارد که «توافق ژنو را آنگونه ببیند که مرقوم شد؟»
نزول «اعتبار قدرت ملی» به دنبال وادادگی مقابل پدرخوانده های جهانی، توصیه ای همیشگی از جانب نئولیبرال های آمریکایی به سیاستمداران نزدیک به خود در ایران بوده و هست. از ژاپن گرفته تا اوکراین... فتح همه این کشورها با خلع سلاح فرهنگی و تضعیف چهره دوم قدرت ملت های شان میسر شده است. ملتی که به آرمان، ارزش یا اصولی ملی، مذهبی یا حتی ایدئولوژیک پایبند نباشد در آنچه امروز به غلط «جامعه جهانی» خوانده می شود هضم می شود. این یعنی پیروزی بر رقبا بدون بهره مندی از قدرتی هژمونیک و تجربه جنگی جهانی! آمریکا به عنوان ابرقدرتی از پا افتاده – امروز- اینگونه عمل می کند آقایان! دوره حمله نظامی مرد! تحریم هم دوامی ندارد... نه به خاطر قدرت چانه زنی ایران در مذاکرات، بلکه به جهت خطر نهادینه شدن «فرهنگ استقلال طلبی» در ایران و خطر بسیار بزرگ تر صدور این فرهنگ به سایر ملت های ثروتمندی که از باج دادن به آمریکا و اروپا خسته شده اند. «اقتصاد مقاومتی» برای جهان سرمایه داری خطر دارد آقایان چرا که آنتی تز حل شدن در بازی تجارت جهانی است که نه زمین آن در قرعه به نام ما می افتد و نه توپ!

آقای دولت! «دیسیپلین قدرت ایرانیان»، همان چهره دوم قدرت نرم ما است که باید جدی گرفته شود! اینجا اوکراین نیست که به دنبال دو روز وادادگی سیاسی «وحدت ملی» به خطر بیفتد! ورود به این معامله برابر است با امضای حکم عزل دولت در دل علاقه مندان و خلع ید از آینده سیاسی ایران!

حمایت:تنها راهکار باقی مانده

«تنها راهکار باقی مانده»عنوان یادداشت روز روزنامه حمایت به قلم قاسم غفوری است که در آن می خوانید؛
آمریکا در آغاز دور دوم ریاست جمهوری باراک اوباما بر اجرای طرح های گسترده درباره روند به اصطلاح صلح خاورمیانه تاکید کرد که نتیجه آن را نیز در سفرهای مکرر کری، وزیر امور خارجه آمریکا، به منطقه، دیدارهای سران صهیونیست و تشکیلات خودگردان و تحرکات کشورهای عربی می توان مشاهده کرد.

اما به رغم تمام ادعاهای مطرح شده سرانجام همه طرف ها بر ناکامی مذاکرات تاکید کردند به گونه ای که بسیاری تحرکات کنونی آمریکا برای احیای مذاکرات را صرفاً اقدامی تبلیغاتی برای حفظ آبرو می دانند. در کنار نتایج و پیامدهای این موضوع یک سوال مطرح است و آن اینکه راهکار فلسطینی ها چیست و چه راهبردی را باید در پیش گیرند؟

برخی سران تشکیلات خودگردان فلسطین و آمریکایی ها و حتی برخی سران عربی تلاش دارند تا تنها راهکار را رویکرد به سیاسی کاری و ادامه اعتماد به آمریکا معرفی کنند.

این ادعا در حالی مطرح می شود که بررسی کارنامه آمریکا نشان می دهد که راهبرد آنان در برابر فلسطینی ها را اجرای تهدیدات و سیاست تنبیه تشکیل می دهد چنانکه کنگره آمریکا اخیرا نیز از اعمال تحریم اقتصادی علیه تشکیلات خودگردان و همراهی نکردن با آن در عرصه جهانی سخن گفته است.

آمریکایی ها حتی برای آزادی اسرای فلسطینی بر اساس توافقات جدید سازش اقدامی صورت نداده و به حمایت از رفتار صهیونیست ها پرداخته اند.

ادامه حمایت محاصره غزه با 5/1 میلیون فلسطینی نیز از تحرکات آمریکاست.
در نقطه مقابل، آمریکا برای آوردن صهیونیست ها پای میز مذاکره امتیازات بسیاری برای آنها در نظر گرفته به گونه ای که از یک سو آمریکا میلیون ها دلار برای تقویت سامانه گنبد آهنین صهیونیست ها اختصاص داده است و از سوی دیگر بر حمایت نظامی و مالی از این رژیم برای سال های آینده تاکید دارد.

آزاد گذاشتن صهیونیست ها برای ادامه شهرک سازی در کرانه باختری و قدس، تلاش برای لغو تحریم های اروپا علیه این رژیم نیز همراهی با سیاست های این رژیم در منطقه از جمله علیه سوریه، لبنان و جمهوری اسلامی ایران و ... برگ های دیگر این حمایت است.

بررسی رفتار آمریکا در قبال فلسطین و صهیونیست ها برای آمدن پای میز مذاکره نشان می دهد که آمریکا در این راهبرد نیز نگاهی مغرضانه دارد که در آن حقوقی برای فلسطینی ها وجود ندارد. با توجه به این اوضاع به صراحت می توان دریافت که آمریکا هرگز به دنبال احقاق مطالبات ملت فلسطین نخواهد بود و چنین اراده ای برای این کشور وجود ندارد چنان که اوباما نیز بارها اذعان کرده است که آمریکا بزرگ ترین دوست تل آویو است و در این راه از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.

در چنین اوضاعی ملت فلسطین برای احقاق حقوق خود یک گزینه بیشتر ندارد و آن ادامه انتفاضه و رها کردن مذاکرات سازش و دل نبستن به آمریکاست؛ گزینه ای که همواره تحقق بخش حقوق فلسطین بوده است که نمود آن را در دستاوردهای جنگ 22 روزه و 8 روزه غزه می توان مشاهده کرد.

آفرینش:نیاز جامعه به تنفس فرهنگی

«نیاز جامعه به تنفس فرهنگی»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛

زمینه و بستر پیشرفت همه جانبه کشور مسئله فرهنگ می باشد. فرهنگ مثل هوایی است که چه بخواهیم چه نخواهیم باید تنفس کنیم، بنابراین اگر تمیز باشد یا آلوده، اثر متفاوتی را بر امور جامعه و کشور خوا هد داشت.

مفهوم " فرهنگ" به مجموعه پیچیده ای از دانش ها، باورها، قوانین، اخلاقیات، عادات و هرچه که فرد از جامعه خویش فرامی گیرد، اطلاق می شود و اهمیت آن به حدی است که به وسیله آموزش، به نسل بعدی منتقل می شود و قابلیت انعطاف پذیری دارد.

چون همه رفتارهای روزمره ونگرش های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مردم از فرهنگ آنها الهام می گیرد، بنابراین باورهای فرهنگی به همه مسائل و عرصه های دیگر سایه می اندازد. به عبارتی اعظم مشکلات و معضلات ما درتمامی عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به سبب ضعف پایه های فرهنگی در این زمینه ها می باشد.

بداخلاقی های سیاسی میان سیاسیون به سبب نبود فرهنگ سیاسی است که مدام باعث هزینه آفرینی برای کشور می شود. تمیز ندادن میان رقابت و خصومت سیاسی به سبب نبود فرهنگی است که تاکنون تحزب را درکشورما مغفول داشته است.

ما مشارکت سیاسی مردم را به منزله وضعیت مناسب فرهنگ سیاسی کشور تلقی می کنیم، درحالی که ضعف های عدیده ای درپیکره سیاسی کشور و عملکرد سیاسیون وجود دارد که با محافظه کاری و مصلحت اندیشی های غلط بر آنها سرپوش می گذاریم.

درعرصه اقتصادی کشور نیز تزلزل در چرخه تولید و مصرف، نمود بارزی از ضعف های فرهنگ اقتصادی ما می باشد. متاسفانه در اقتصاد ما فرهنگ تولید جای خود را به فرهنگ غلط کسب سود داده است!. فرهنگ اقتصادی کشور دچار دوری باطل شده است.

به طوری که بسترسرمایه گذاری ازسوی مسولان فراهم نمی شود، بی ثباتی عاملی بر بی رغبتی سرمایه دار برای ورود به عرصه تولید می گردد، تولید کننده به سبب به صرفه نبود تولید از فعالیت دست می کشد و یا کیفیت محصولات را پایین می آورد، و در آخر مصرف کننده به سبب بی کیفیتی محصولات و نبود فرهنگ نهادینه شده در زمینه مصرف محصولات داخلی، روی به کالاهای خارجی می آورد. دراین چرخه کوتاه کاملا مشخص است ضعف های فرهنگ اقتصادی درلایه های اقتصاد کشور رسوخ کرده است.

اما مهمترین نقش آفرینی فرهنگ در عرصه اجتماع می باشد که تاثیری مستقیم بر دیگر عرصه های سیاسی و اقتصادی نیز دارد. فرهنگ اجتماعی راه مشترک زندگی سالم، اندیشه و کنش منطقی و انسانی را برای مردم به ارمغان می آورد. بالا رفتن سطح فرهنگ مردم موجب افزایش سازگاری با نیاز های محیطی می گردد.

به عنوان مثال این فرهنگ اجتماعی مردم ژاپن بود که در دوران سونامی، موجب تحمل درد و رنج بی خانمانی و قحطی گردید. درغیر این صورت همچون سیل زدگان و زلزله زدگان جنوب شرق آسیا و آفریقا به غارت و کشتار یکدیگر روی می آوردند!.

این فرهنگ اجتماعی است که مجموعه مشترکی از اندیشه ها و دستاوردهای مردمی را زمینه سازپیشرفت و توسعه کشور درتمامی عرصه ها می کند. تقویت فرهنگ اجتماعی موجب افزایش تمکین از قانون و قانون گرایی می گردد و مسلماً جامعه ای که قانون گرا باشد، نخبگانی قانونمند را به کشور تحویل خواهد داد.

آنچه گفته شد محقق نمی گردد، مگر مشی فرهنگی ما درتمامی عرصه ها از سوی مراجع فرهنگی مورد بازنگری قرارگیرد و نگاه نقادانه به اوضاع فرهنگی کشور را پذیرا باشند و در این زمینه با جنجال آفرینی و تکفیر، دگراندیشان را مخل فرهنگ اسلامی و انقلابی کشور تلقی و معرفی نکنند.

شرق:آموزه های آزادی مرزبانان

«آموزه های آزادی مرزبانان»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم داوود محمدی است که در آن می خوانید؛
سرانجام ماجرای مرزبانان گروگان گرفته شده، ختم به خیر شد. هرچند، شهادت جمشید دانایی فر از شیرینی فرجام ماجرا کاست اما بازگشت چهار مرزبان باقیمانده به آغوش وطن، در جامعه موجی از شادی آفرید. آغاز و پایان این گروگانگیری، همانند هر رخداد دیگری، حاوی نکات و آموزه هایی است:

1- از همان ابتدای انتشار خبر گروگانگیری، موضوع، موردتوجه افکار عمومی قرار گرفت و موضع گیری منفی مردمی را برانگیخت. اعلام خبر اعدام جمشید دانایی فر توسط گروهک «جیش العدل» تحول مهمی بود که اعتراض ها را به «انزجار» تبدیل کرد. در این میان، فضای مجازی و به ویژه «شبکه های اجتماعی»، در بازتاب دادن خشم عمومی از اقدام گروگانگیرها، نقش بسزایی ایفا کردند. این نکته، مهر تایید مجددی بود بر نقش آفرینی جدی ابزارهای نوین ارتباطی در گستره داخل و خارج کشور. اقدامات «جامعه مدنی» نیز از دیگر رخدادهای موثر بود. تحویل نامه 5/1میلیون امضایی ایرانیان به نمایندگی سازمان ملل در تهران که «بان کی مون» را مخاطب قرار داده و خواستار آزادی مرزبانان ایرانی شده بودند، فقط یک نمونه از تحرک تاثیربرانگیز جامعه مدنی در چارچوب منافع ملی بود.

در چنین فضایی بود که اقدام گروگانگیرها با واکنش های منفی جهانی نیز مواجه شد که از آن جمله می توان به موضع گیری آمریکا و دبیرکل سازمان ملل در محکوم سازی اقدام گروهک تروریستی«جیش العدل» اشاره کرد.
2- مقامات امنیتی، نظامی و دیپلمات ها نیز کارنامه قابل توجهی از خود برجای گذاشتند. آنان با وجود توصیه های شتابزده برخی که خواهان به کارگیری سریع «مشت آهنین» بودند، ترجیح دادند در سکوت خبری، راهکارهای کم هزینه تر و موثرتری را پیگیری کنند که نه تنها به آزادی گروگان ها بینجامد، بلکه انزوای گروهک «جیش العدل» را هم تشدید و بستر اقدامات مشابه آتی را بخشکاند. تحمل انتقادهای تند برخی عجول ها و پیگیری مداوم و نتیجه بخش راهکارهای غیرنظامی، نقطه درخشان عملکرد این مقامات بود که شاید بنا به ملاحظات ملی هرگز نتوانند تمامی تلاش خود را اطلاع رسانی کنند.

3- هموطنان اهل سنت و به ویژه شخص مولوی عبدالحمید، به نوبه خود و همگام با عزم ملی، عملکرد شایسته تقدیری داشتند و علاوه بر نفی صریح و علنی اقدامات خشن گروگانگیرها، در حد توان خویش به روند رایزنی های منتهی به آزادی مرزبانان، مدد رساندند. رویکرد هوشیارانه هموطنان و علمای اهل سنت به ماجرای گروگانگیری، در زمره عوامل تاثیرگذاری بود که تلاش «جیش العدل» را برای ایجاد شکاف میان ایرانیان شیعه و سنی خنثی کرد و نشان داد در چارچوب منافع ملی و الزامات اخلاقی، ایرانیان، فارغ از گرایش مذهبی شان، در همدوشی و همگامی با یکدیگر، تردیدی به دل راه نمی دهند.

4- هرچند، ناکامی گروگانگیر ها و آزادی مرزبانان در کانون توجه افکار عمومی قرار گفته، اما فراسوی این دستاورد درخشان باید توجه کرد که اثبات انزوای هر تفکر خشونت گرایی همانند گروهک «جیش العدل» و نیز تقویت همگرایی شیعه و سنی، نتیجه درخشان تری است که پیامدهای آن تا مدت مدیدی بر فضای سیاسی و مذهبی کشور حاکم خواهد بود. این توفیق گرانسنگ، مرهون مدیریت هوشیارانه بحران و اولویت دهی راهکارهای مبتنی بر فشار افکار عمومی و رایزنی در چارچوب منافع ملی بود.

5- از تجارب منفی ماجرا هم باید روی اطلاع رسانی ضعیف انگشت نهاد که در موضوعی ملی، نوعی سردرگمی ایجاد کرده بود. تعدد افرادی که در مناصب مسوول و غیرمسوول، همزمان، خبرهای متفاوت و گاهی متناقضی را اعلام می کردند و موجبات شادی یا نگرانی بی پایه مردم را فراهم می کردند، نشان داد در چنین مواقعی باید نهاد، کمیته مشترک یا شخصی به عنوان اطلاع رسان و سخنگو معرفی شود تا اطلاع رسانی سریع و دقیق پدید آید.

مردم سالاری:دیپلماسی بر مدار دیپلماسی

«دیپلماسی بر مدار دیپلماسی» عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم جواد گیاه شناس است که دتر آن می خوانید؛رخداد دیپلماسی هر کشور نشان دهنده سرچشمه یا منابعی است که آنرا همراهی و همیاری می نماید این منابع درونی و بیرونی نقش موثری بر نحوه اتخاذ ابزار ها و روش های موثر بر آن دارد چه اینکه این منابع از داخل و خارج از یک نظام سیاسی می بایست دربرگیرنده شمول و جهات متعدد منافع و امنیت ملی در ابعاد مختلف باشد. در این راستا ست که بر آورد فرصت ها و تهدیدات در عرصه بین المللی می تواند در یک مسئله دیپلماتیک نقش موثری را در انتخاب راهکار مناسب ایجاد نماید .

آزادی مرزبان های ایرانی دریچه ای دیگر از فرصت های دیپلماسی در کشور و دولت یازدهم و نحوه نگرش به آن را در اذهان متبادر ساخت . گروگانگیری مرزبانان ایرانی و انتشار اخبار آن بخصوص در آغاز سال جدید که عواطف و احساسات ایرانیان به اوج می رسد و ابعاد وسیع رسانه ای آن با حضور بسیاری از کنشگران اجتماعی ، در وهله نخست دستگاه مدیریت اجرایی کشور بطور ویژه وزارت کشور و وزارت امورخارجه ، نهادهای امنیتی و نظامی را با چالش های موثری روبرو ساخت . این موضوع موقعی ابعاد پیچیده تری یافت که احساسات و عواطف میلیون ها ایرانی با شهادت یکی از این دلاوران و تهدید به مرگ دیگران بیش از پیش فشارهای بسیاری را بر ارکان اجرایی و تصمیم گیران مختلف نظام از جمله نهادهای سیاسی، امنیتی و نظامی وارد ساخت و آنان را ناخودآگاه به مسئله و برخورد موثر فرا می خواند .

این درحالی بود که واکنش سخت ایران با این گروهک افراطی ، دولت دکتر روحانی را در فشار قومیت گرایی و عوامل و عناصر بر هم زننده وحدت و امنیت ملی و جریان های افراطی و گریز از مرکز و همچنین غوغا و هیجان و امتیاز برای کسانی قرار می داد که هدفی جز تفرقه در ایران و خدشه بر وحدت ملی را طرح ریزی نکرده اند . آنان با حساسیت نگرش های قومیتی و فرقه گرایی قصد دارند تا آتشی را برپا سازند که دود آن به چشم دولت و ملت ایران و گرمای آن منافع آنان را سیراب می نماید .

بنابراین اتخاذ یک راه حل مناسب بطوریکه علاوه بر آزادی این مرزبانان ، کمترین تحریکات مذهبی و قومی و همچنین نگرش های مغایر وحدت و انسجام ملی را نیز در بر داشته باشد مورد توجه قرار گرفته است این مهم با بکارگیری رکن موثر علمای اهل تسنن بخوبی توانست این بحران را حل نماید و ظرفیت مناسبی را فرا روی کشور قرار دهد . به جرات می توان گفت کمتر کسی تصور نقش و ظرفیت قومی و علمای اهل تسنن را در این مشکل مورد توجه و ارزیابی خود قرار می داد اما این ظرفیت امروز راه جدیدی را برای توسعه منطقه ای و ملی ایران فراهم ساخته است . اینک دولت یازدهم می تواند به پشتوانه این مکانیسم موثر آزادی سازی ظرفیت های درونی کشور با بهره گیری از ویژگی های منطقه ای و قومی را ایجاد نموده و با بهره گیری از همین ظرفیت برای بازگشت گروگانگیران به دامن جمهوری اسلامی فرصت های لازم را فراهم سازد.

بدون شک این آزمون مهر تاییدی بر بازگشت دیپلماسی بر مدار دیپلماتیک و دور نمودن نگرش های نظامی و حتی بعضا محورهای امنیتی از چنین موضوعاتی است هر چند که می بایست از ظرفیت های نظامی و امنیتی در جای خود استفاده بهینه را برد اما دولت یازدهم نشان داد که می توان گره ها را با دست تامل و مداقه و با صبر و حوصله بهتر باز نمود و گره ای را که با دست باز می شود به دندان نسپرد .

ابتکار:از دولت حاشیه تا حاشیه برای دولت

«از دولت حاشیه تا حاشیه برای دولت»عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار به قلم هجیر تشکری است که در آن می خوانید؛«امروز برخی قصد دارند دولت را به حاشیه مشغول کنند تا ما از اصل کار باز بمانیم.»
رئیس جمهور روحانی

این گزاره را می توان خوانشی سیاسی از فریادواره های شریعتی (در ساحتی دیگر) دانست: «توسل به منسوخ برای نفی ناسخ و مرجوح برای غفلت از راجح و تکیه بر فرع به جای اصل و پرداختن به امر فردی برای گریختن از امر جمعی و طرح یک حق کوچکتر برای جهل از یک حق بزرگتر....» و البته به دلیلِ کژتابی زبان باید از عبارتِ «بستن مردم به ریش برای غفلت از ریشه» گذشت، و گذاشت!

اگر مرکزِ ثقلِ سیاست ورزی در جهانِ جدید را «مردم/ دمو» فرض بگیریم، دولتِ پیشین دولتِ حاشیه ها بود و همواره حاشیه بر متنش تغلب داشت. حتّا از این نیز می توان فراتر رفت و دولتِ سابق را غلبه ی حاشیه بر متن نامید: وضع الشیء فی غیر موضعه! دولتِ اعتدال امّا برآیندِ عقلانیتِ سیاسی کثیری از ایرانیان متوسط الحال است. به بیانی دیگر، این دولت ماحصلِ جابجایی قاعده مندِ متن و حاشیه و استقرارِ هر یک در جا و بر جای خود در چارچوبِ ساختارِ حقوقی موجود است: وضع شیء فی موضعه! دولتِ حاشیه سخاوت عجیبی در تولیدِ خرابی داشت! و دولتِ متن نجابتِ درخوری در بازتولید امید دارد. در این دوآلیته ی سیاسی، میراث دارانِ رئیسِ دولتِ سابق و پارتیزانهای بازمانده از رادیکالیسمِ کورِ پیشین به شکلی خستگی ناپذیر و با مهارتِ یک تک تیراندازِ ناشی مشغولِ تولیدِ حاشیه برای دولتِ اعتدالند. تلاشی ستودنی است، امّا بی ثمر! ضعفِ آنان در مدیریتِ دولتِ پیشین تنها با تلاششان برای بی تدبیر جلوه دادنِ رقبا قابلِ مقایسه و توضیح است. این هم هنری است: دوست دارد یار این آشفتگی/ کوشش بیهوده به از خفتگی.

نگارنده پیش از این در مقاله ی «چالش - واکنش» به همین دغدغه ی رئیس جمهوری پرداخته است. «کردم اشارتی و مکرر نمی کنم!» امّا دولتِ اعتدال نباید فراموش کند که عمومِ مردم در تحلیلِ نهایی، دولت را با پایداری بر مواضع و اهدافِ خود، و پایبندی به شعارها و برنامه هایش خواهند سنجید؛ و بارم بندی سیاسی عوام کمتر به کارناوالِ واکنشهای تندروها ربط پیدا می کند. این واقعیتی غیر قابلِ انکار در ایران است. بر همین مبنا، دولتِ «حد وسط» می بایست در گذار از این حواشی و پرداختن به اصل، «تدبیر» را معنا کند.

عملیاتی کردنِ امید مردم، و تعمیق و بسط گستره ی آن امیدِ آغازین، فصلِ جدیدِ انتظارِ ملت از دولت است. مردم می بایست به وضوح و بیش از پیش تدابیر دولت را در زندگی روزمره ی خود ببینند. قابلِ انکار نیست که پیکره ی این جامعه ی خسته و رنجور از سوء مدیریتها، دیگر کشش و توانِ مقابله در برابر یأسِ جدیدالولاده! را ندارد. زخم عمیقِ احمدی نژادیسم بر تنِ کشور به همه این هشدار را می دهد.

به راستی چرا عده ای «آوار» را دوست دارند و «حاشیه» را می پسندند؟! این پرسشی است جدی در ساحتِ سیاستِ ایران. شاید رد پای «رانت» آدرسِ دقیقی باشد برای یافتنِ پاسخِ سهل و ممتنعِ این پرسش.

روزگاری نه چندان نزدیک کسی گفته بود: خواب دیدم قیامت شده است؛ هر قومی را داخلِ چاله ای عظیم انداخته و بر سرِ هر چاله نگهبانانی گرز به دست گمارده اند، الا چاله ی ایرانیان. خود را به عبید زاکانی رساندم و پرسیدم: این چه حکایت است که بر ما ایرانیان اعتماد کرده و نگهبانی نگمارده اند؟ عبید گفت: می دانند که چنان به خود مشغول شویم که ندانیم در چاهیم یا چاله. پرسیدم: اگر باشد در میانِ ما کسی که بداند و عزمِ بالا رفتن کند؟ پاسخ داد:...خود ما بهتر از هر نگهبانی لنگش را می کشیم و به ته چاله باز می گردانیم!

آرمان:اقتصاد ایران تحمل شوک جدید ندارد

«اقتصاد ایران تحمل شوک جدید ندارد»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم دکتر هادی حق شناس است که در آن می خوانید؛ در مورد قیمت حامل های انرژی یک بار در سال89 افزایش قیمت ایجاد شد و به دلیل اینکه در سه سال گذشته تا پایان سال92 با افزایش قیمت مواجه شدیم با تغییرات بهتر امروز که قیمت بنزین را با سال 89 مقایسه می کنیم درواقع همان یارانه ای که سال 89 پرداخت می شد امروز نیز برای حامل های انرژی همان اتفاق در اقتصاد ایران تکرار شده است. آنچه مسلم است، هدف اصلی هدفمندی یارانه ها، هم جلوگیری از قاچاق حامل های انرژی مثل بنزین، نفت و گاز بود و هم جلوگیری از اتلاف مصرف منابع انرژی؛ یعنی یکی از راهکارهایی که در اقتصاد تجویز می شود به منظور اینکه اتلاف انرژی اتفاق نیفتد، این است که قیمت ها واقعی شود. سال 89 قیمت ها افزایش یافت ولی با قیمت تمام شده فاصله داشت.

در سال جاری طبیعی است که همچنان با قیمت تمام شده فاصله زیادی داریم اما نکته ای که در اقتصاد ایران وجود دارد اینکه معمولا عامه مردم به خصوص فعالان بخش اقتصاد روی قیمت سکه، ارز و بنزین بسیار حساس هستند. به عبارت دیگر هرگونه تغییرات یا نوسانات قیمت ارز، سکه و بنزین روی بقیه شاخص های کلان اقتصادی نیز اثرگذار است.

از طرف دیگر تبعیض قیمتی بدین معنا که قیمت بنزین سهمیه ای یک نرخ و برای کسانی که بیش از سهمیه استفاده می کنند، قیمت دیگری باشد، در اقتصاد ایران جواب داده است. در سه سال گذشته وقتی قیمت بنزین کارتی یا سهمیه ای یک عدد بود و در کنارش قیمت آزاد هم وجود داشت را اقتصاد ایران پذیرفته است. به نظر می رسد دولت در فاز دوم با فرض این نکته مهم که باید قیمت افزایش پیدا کند ولی همچنان قیمت تبعیضی یعنی دونرخی وجود داشته باشد، می تواند از شوک قیمتی جلوگیری کند.

به دلیل اینکه بهره وری در اقتصاد ایران بسیار پایین است و از طرف دیگر اقتصاد ما همچنان در رکود تورمی بی سابقه ای که میراثی به جای مانده از دولت قبل است به سر می برد لذا شرط عقل این است که دولت فاز دوم را عقلانی تر و با سیاست و با تدبیر و فنی تر تعیین کند چراکه اقتصاد ایران تحمل شوک جدید قیمتی را ندارد. لذا تک نرخی کردن شاید به لحاظ اجرایی کار آسانی باشد ولی ممکن است اقتصاد را با شوک قیمتی مواجه کند. آنچه در مدت زمان استقرار دولت یازدهم در اقتصاد ایران اتفاق افتاده است اینکه بسیاری از ناامیدی های اقتصادی به امید تبدیل شده است.

امید به اینکه چالش های سیاسی حل شود، امید به اینکه بخشنامه های لحظه ای برای اقتصاد صادر نشود، سبب شده تا شرایط باثباتی را در چند ماه گذشته در اقتصاد ایران شاهد باشیم. برای اینکه شرایط باثبات در بخش غیرواقعی دچار شوک نشود که هرگونه شوک در بخش غیرواقعی می تواند ایجادکننده شوک در بخش واقعی اقتصاد شود، به دولت پیشنهاد می شود که همچنان هم قیمت تحمیلی برای مصرف کننده ها داشته باشد و هم قیمت آزاد برای کسانی که بخواهند بیش از سهمیه مصرف کنند. به عبارت دیگر افزایش تدریجی قیمت حامل های انرژی تا رسیدن به قیمت واقعی گام به گام به نفع اقتصاد است به جای قیمت یکسان.

دنیای اقتصاد:سه الزام توفیق بیشتر فاز دوم

«سه الزام توفیق بیشتر فاز دوم»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم میثم هاشم خانی است که در آن می خوانید؛بعد از وفاق ارزشمند دولت و مجلس بر «افزایش سهم خانوارهای آسیب پذیر از یارانه نقدی»، اولین اقدام عملی در این زمینه از پس فردا کلید می خورد. به نظر می رسد که سه هدف اصلی برنامه ثبت نام مجدد برای دریافت یارانه نقدی را می توان به این صورت فهرست کرد: زمینه سازی برای کاهش «جمعیت زیر خط فقر» (فقر درآمدی، فقر سلامت و درمان، فقر آموزش و فقر تغذیه)، تحکیم «سرمایه اجتماعی» از طریق تشویق شهروندان متمول به انصراف داوطلبانه از یارانه نقدی به نفع گروه های نیازمندتر و بالاخره افزایش دقت بانک اطلاعاتی خانوارهای متقاضی دریافت یارانه (شامل افزایش دقت در مورد تازه متولدین، تازه مزدوجین و افراد فوت شده).

اما اگر بخواهیم به شکل موفق تری به این هدف های سه گانه دست یابیم، وفاق سیاستمداران و نیز صاحب نظران حوزه های اقتصادی و اجتماعی را در حمایت از روند «هدایت یارانه ها به سمت کم درآمدها» تقویت کنیم و به علاوه خدای ناکرده شاهد شکل گیری نارضایتی هایی اجتماعی مشابه آنچه در مورد طرح خوشه بندی خانوارها در سال 89 رخ داد نباشیم، به نظر می رسد برخی از کلیدی ترین مسائلی که می تواند در همین فرصت اندک مد نظر مدیران ارشد فاز دوم یارانه نقدی قرار گیرد، عبارت است از:

اول) اقناع مناسب تر افکار عمومی
با وجود موافقت دولت و مجلس با هدایت تدریجی یارانه ها به سمت کم درآمدها، به نظر می رسد که زمان کافی برای اقناع شهروندان در این زمینه صرف نشده است. در این فرصت اندک، به نظر می رسد که گفت وگوی تلویزیونی مستقیم ریاست محترم جمهور با مردم ظرف دو، سه روز آینده و طرح شفاف سازی برنامه های دولت برای هزینه کرد منابع مالی آزادشده در زمینه بهبود وضعیت گروه های آسیب پذیر، می تواند به همدلی بیشتر مردم کمک کند.
دوم) «تعهد شفاف» در زمینه «شفافیت مالی»

هرگونه شفاف سازی مالی در زمینه هزینه کرد منابع مالی آزادشده بر اثر انصراف داوطلبانه شهروندان یا حذف اجباری یارانه نقدی خانوارها، می تواند به همدلی بیشتر جامعه با این طرح کمک کند. برای مثال اگر همین فردا، مدیران اجرایی ارشد دولت تعداد محدودی برنامه های متمرکز بر گروه های آسیب پذیر را به طور دقیق مشخص کرده و اعلام کنند که کل منابع مالی آزادشده در این حوزه ها هزینه خواهد شد، می توان افزایش محسوس استقبال شهروندان از انصراف یارانه ای داوطلبانه را انتظار داشت.

به بیان دیگر، اکنون که دولت مصمم بر تمرکز بودجه یارانه نقدی بر بهبود وضعیت خانوارهای محروم است، می تواند به صورت علنی مواردی را مشخص کرده (مثلا افزایش یارانه نقدی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، بهبود وضعیت مدارس و امکانات آموزشی در مناطق محروم، ایجاد بیمه درمانی مناسب برای خانوارهای فاقد بیمه درمانی و توزیع سبد کالا در میان خانوارهای کم درآمدتر) و متعهد شود که کل منابع مالی صرفه جویی شده در فاز دوم یارانه نقدی به این برنامه ها اختصاص یافته و گزارش های مالی علنی منظمی ارائه خواهد شد.

سوم) توجه به هزینه فرصت بالای ثبت نام مجدد، برای دهک های پایین
فرآیند ثبت نام اینترنتی، معادل هزینه فرصت ناچیز ثبت نام برای دهک های درآمدی بالا و هزینه فرصت بالا برای دهک های درآمدی پایین است. چه بسا این فرآیند ثبت نام برای بسیاری از ساکنان نیمه شمالی تهران کمتر از دو دقیقه طول بکشد، اما ساکنان مناطق روستایی ایلام مجبور باشند یک روز کامل خود را برای ثبت نام یارانه ای اختصاص دهند.

برای سبک ساختن این مشکل، به نظر می رسد یک راه حل مناسب آن است که کلیه خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی - که عموما جزو فقیرترین دو دهک درآمدی بوده و معمولا سرپرستان آنها سطح سواد پایین و دسترسی مشکل تری به اینترنت دارند - خود به خود و بدون نیاز به ثبت نام مجدد، در فهرست دریافت کنندگان یارانه نقدی در فاز دوم قرار گیرند.

امید است که در فرصت اندک باقی مانده تا آغاز ثبت نام یارانه ای مجدد، شاهد بهبودهایی هر چند اندک در ساختار اجرایی مربوطه باشیم تا «همدلی ارزشمند دولت و مجلس» با «همدلی وسیع شهروندان» پاسخ داده شود.