نکاتی درباره بیمه بیکاری و بیمه اختیاری

سازمان تأمین اجتماعی با ۳۷ میلیون‌ نفر تحت پوشش خود خدمات بیمه‌ای متعددی به طیف گسترده‌ای از آحاد جامعه ارائه می‌دهد و بخشی از بیمه‌شده‌ها شناخت کافی از نحوه استفاده از این خدمات را ندارند، در دانستنی‌های بیمه‌ای به اکثر سوالات آن‌ها به صورت شفاف توضیح داده شده است.

به گزارش فارس، سازمان تأمین اجتماعی به عنوان نهادی چندوجهی با طیف وسیعی از مخاطبان روبه‌روست و طبق قانون این سازمان که مصوب سال 1354 نیز است باید به حدود 37 میلیون‌نفر از جامعه تحت پوشش خود خدمات مختلفی در حوزه بیمه‌ای، درمان و بازنشستگی ارائه دهد.

با توجه با گستردگی خدمات این سازمان در حوزه بیمه‌شدگان و در راستای افزایش سطح آگاهی و اطلاعات بیمه‌شدگان پیرامون حقوق قانونی خود به برخی از دانستنی‌های بیمه‌ای می‌پردازیم.

بیمه بیکاری افراد متاهل و مجرد چگونه محاسبه می‌شود؟

میزان مقرری روزانه بیمه‌شده بیکار معادل 55 درصد متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه‌شده می‌باشد، به مقرری افراد متاهل یا متکفل، (تا حداکثر 4 نفر از افراد تحت تکفل) به ازاء هر یک از آنها به میزان 10 درصد حداقل دستمزد افزوده خواهد شد.

طبق قانون تامین اجتماعی کمک هزینه ازدواج به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟

بر اساس قانون تامین اجتماعی، کمک هزینه ازدواج به افرادی تعلق می‌گیرد که دارای شرایط ذیل باشند:

بیمه شده طی 5 سال قبل از تاریخ ازدواج، حداقل به مدت 720 روز سابقه کار داشته و حق بیمه این مدت را پرداخته باشد.

_ در تاریخ ازدواج، رابطه استخدامی بیمه شده با کارفرما قطع نشده باشد (به جز دوران نظام وظیفه)

_ ازدواج اول و دائم بوده و در دفاتر رسمی ثبت شده باشد.

مبلغ کمک هزینه کفن و دفن چگونه محاسبه می‌شود؟

مبلغ هزینه کفن و دفن معادل حداقل دستمزد مشمول کسر حق بیمه زمان فوت بیمه شده می‌باشد.

بیمه اختیاری چه نوع بیمه‌ای است؟

افرادی که به عللی غیر از علل مندرج در قانون تامین اجتماعی مصوب اردیبهشت 1339 و قانون تامین اجتماعی مصوب تیرماه 1354 از ردیف بیمه‌شدگان خارج شده یا بشوند در صورتی که طبق قوانین فوق‌الذکر مشمول بیمه بازنشستگی باشند، با دارا بودن حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه می‌توانند بیمه خود را به صورت اختیاری ادامه دهند.

چگونه می‌توان از بیمه اختیاری استفاده کرد؟

تامین اجتماعی در مفهوم فراگیر آن، حقی است همگانی برای عموم افراد جامعه که تامین و تدارک بستر اجرایی آن از تالیف دولت به شمار می‌رود. اما بیمه اجتماعی، از نوعی که سازمان تامین اجتماعی مجری آن است به نحوی طراحی شده که علاوه بر تحت پوشش قرار دادن افراد شاغل در قانون تامین اجتماعی، برای پوشش بیمه‌ای کسانی که مدتی به واسطه اشتغال تحت پوشش بیمه اجتماعی بوده اما بعدا به دلیل عدم اشتغال از پوشش بیمه‌آی خارج شده‌اند، تدابیری اندیشه است، به طوریکه این گونه اشخاص با دارا بودن حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه، می‌توانند بیمه خود را به طور اختیاری ادامه دهند.

شرایط برقراری بیمه اختیاری چیست؟

برابر مقررات مربوطه، حداکثر شرط سنی جهت پذیرش تقاضای ادامه بیمه به طور اختیاری 50 سال تمام برای مردان و زنان در صورت دارا بودن حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه که به لحاظ بازنشستگی معتبر باشد، تعیین شده است و چنانچه سن متقاضی بیش از سن مذکور باشد، پذیرش درخواست وی منوط به دارا بودن سابقه پرداخت حق بیمه قبلی معادل مدت‌ مازاد سنی خواهد بود.

تذکر: کسانی که دارای 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه قابل قبول نزد سازمان تامین اجتماعی باشند، می‌توانند بدون رعایت شرط سنی تقاضای بیمه اختیاری نمایند.

دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه، بیمه‌شدگان اختیاری چگونه محاسبه می‌شود؟

برابر مقررات تعیین شده، میزان دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه متقاضیان ادامه بیمه به طور اختیاری برای افرادی که بیش از 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند معادل با میانگین آخرین 360 روز قبل از تقاضای ادامه بیمه به طور اختیاری است، مشروط بر اینکه مبلغ مذکور از حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار در زمان تقاضا کمتر نباشد و برای کسانی که کمتر از 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند به انتخاب متقاضی بین حداقل و حداکثر دستمزد تعیین می گردد.

لازم به ذکر است مبنای پرداخت حق بیمه هر سال به میزان درصدی که طبق مصوبات شورای عالی کار به سطوح دستمزد شاغلین اضافه می‌شود، افزایش می‌یابد.

نحوه و میزان پرداخت حق بیمه برای متقاضیان ادامه بیمه به طور اختیاری چگونه خواهد بود؟

مهلت پرداخت حق بیمه هر ماه، حداکثر تا آخرین روز 2 ماه بعد خواهد بود و نرخ پرداخت حق بیمه معادل 26 درصد می‌باشد.

بیمه شدگان اختیاری مشمول چه حمایت‌هایی هستند؟

حمایت‌های مقرر، در برگیرنده مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی کلی، فوت و درمان حسب شرایط در قانون تامین اجتماعی خواهد بود و این گروه از بیمه‌شدگان همانند بیمه شدگان اجباری از پرداخت فرانشیز درمانی معاف و پرداخت هزینه کفنی و دفن و وسایل کمک پزشکی (پروتز و اروتز)، مطابق مقررات برای آنان امکان‌پذیر خواهد بود.

بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد به چه نوع بیمه‌ای اطلاق می‌شود؟

صاحبان حرف و مشاغل آزاد به افرادی اطلاق می گردد که برای انجام حرفه و شغل مورد‌نظر، با داشتن کارگر و یا خود به تنهایی به کار اشتغال داشته و مشمول مقررات حمایتی خاص نباشند و می‌توانند با اظهار شغل مورد ادعا مشمول مقررات بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد قرار گیرند.

مشمولان بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد چه کسانی هستند؟

تمامی مشاغلی که تاکنون بیمه نشده‌اند، مشمول مقررات بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد شناخته می‌شوند، حداکثر شرط سنی جهت پذیرش درخواست و انعقاد قرارداد بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، برای مردان 50 سال و برای زنان 45 سال تمام می‌باشد و چنانچه سن متقاضی در تاریخ ارائه تقاضا بیش از سنین مذکور باشد، می‌بایست 2 برابر مازاد سنی مقرر دارای سابقه پرداخت حق بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی باشند.

در صورتی که متقاضی فاقد سابقه پرداخت قبلی نزد سازمان تامین اجتماعی باشد، می‌تواند بین حداقل و حداکثر دستمزد، مبنای پرداخت حق بیمه خود را انتخاب نمایند و چنانچه 360 روز یا بیشتر سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، میانگین آخرین 360 روز فرد به عنوان دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه قرار می‌گیرد که در این صورت بیمه‌شده مخیر است بین حداقل دستمزد تا میانگین دستمزد آخرین 360 روز، به علاوه 10 درصد بیشتر، دستمزد موردنظر خود را انتخاب نماید و در صورت تمایل می‌‌تواند هر دو سال یک بار به میزان 10 درصد مبنای پرداخت حق بیمه خود را افزایش دهد.

نرخ پرداخت حق بیمه در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد چگونه تعیین می‌شود؟

نرخ پرداخت حق بیمه و تعهدات قانونی برای بیمه‌شدگان صاحبان حرف و مشاغل آزاد به شرح ذیل است:

1_ بیمه بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با نرخ 14 درصد که 12 درصد این میزان سهم بیمه شده و 2 درصد آن نیز کمک دولت است.

2_ بیمه بازنشستگی و فوت قبل از بعد از بازنشستگی با نرخ 16 درصد که 14 درصد این میزان سهم بیمه شده و 2 درصد آن نیز کمک دولت می‌باشد.

3_ بیمه بازنشستگی، فوت و از کار افتادگی کلی به نرخ 20 درصد که 18 درصد این میزان سهم بیمه شده و 2 درصد آن نیز کمک دلوت می‌باشد.

همچنین متقاضی و افراد تحت تکفل قانونی آنان، با پرداخت حق سرانه درمان به ازاء هر فرد می توانند دفترچه درمانی دریافت نموده و از تمامی امکانات مراکز درمانی ملکی سازمان تامین اجتماعی در سراسر کشور و نیز امکانات مراکز تشخیصی، درمانی و دارویی طرف قرارداد سازمان استفاده کنند.

حق بیمه مربوط به سنوات خدمت سربازی بیمه شدگان چگونه محاسبه می‌شود؟

کسانی که طبق کارت پایان خدمت، خدمت نظام وظیفه را انجام داده‌اند، می‌توانند با ارائه مدارک به شعبه پرداخت کنند حق بیمه، درخواست احتساب سوابق خدمت‌ سربازی کنند.

لذا پس از از ارائه کارت پایان خدمت از سوی متقاضیان و احراز شرایط مقرر از جمله:

1_ بیمه پردازی در زمان ارائه تقاضا

2_ دارا بودن حداقل 730 روز سابقه پرداخت پرداخت حق بیمه قبل از تقاضا، مبلغ حق بیمه متعلقه مدت مزبور، بر اساس 30 درصد میانگین حقوق و مزایای ماهانه مبنای کسر حق ظرف آخرین دو سال قبل از تاریخ تقاضا (مجموع حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه ظرف آخرین دو سال تقسیم بر 24) محاسبه و به ترتیب به نسبت و از متقاضی و دولت مورد وصول قرار می‌گیرد.

آیا مرخصی استعلاجی از نظر مدت زمان همانند مرخصی استحقاقی است؟

مرخصی استحقاقی مربوط به قانون کار است و بر اساس قانون کار، مدت آن یک ماه است. در مورد مرخصی استعلاجی در تامین اجتماعی هیچگونه محدودیت زمانی وجود ندارد مگر آنکه فرد از کارافتاده شود. به محض از کارافتادگی، شخص دیگر نمی‌تواند غرامت دستمزد دریافت کند. البته در مدت استراحت 6 ماهه بارداری، افرادی که قبل و بعد از زایمان هم مشکل دارند بر اساس تجویز پزشک می توانند مدت قبل و بعد از زایمان خود را مازاد بر 6 ماه در صورت احراز شرایط قانونی و تائید مراجعه پزشکی ذیربط از مرخصی استعلاجی استفاده کنند.

تهیه گزارش و بررسی حوادث ناشی از کار برعهده چه مرجعی است و نقش سازمان تامین اجتماعی در این زمینه چیست؟

کارفرمایان یا مسئولان کارگاه‌ها موظفند گزارش تمامی حوادث را به صورت کتبی به اطلاع اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نیز سازمان تامین اجتماعی محل برسانند.

لذا به محض اعلام گزارش حادثه توسط کارفرما، واحد‌های اجرایی سازمان مکلفند به منظور انطباق حادثه با ماده 60 قانون تامین اجتماعی اقدامات لازم را معمول نمایند. ضمنا با توجه به دستورالعمل اداری صادره از سوی وزیر محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی به شماره 121869 مورخ 15/11/90 در خصوص مواد 60 و 66 قانون تامین اجتماعی و ماده 96 قانون کار، مقرر گردید ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان‌ها منبعد یک نسخه از گزارش حوادث ناشی از کار تهیه شده در محدوده کارگاه‌ها را به درج علل، میزان مسئولیت و تقصیر، حسب مقررات قانونی مربوطه در موارد فوت، از کارافتادگی و نقص عضو، راسا به شعب ذیربط سازمان ارسال کنند.

بدیهی است چنانچه پس از بررسی‌های لازم، حادثه، ناشی از کار تلقی گردد، سازمان تامین اجتماعی ضمن ارائه حمایت‌های مقرر در قانون به فرد حادثه دیده یا خانواده وی، در صورت تشخیص و اثبات قصور کارفرما در وقوع حادثه موردنظر، (حسب گزارش بازرس کار یا آراء صادره از سوی مراجع قضایی)، نسبت به اعمال ماده 66 قانون تامین اجتماعی مبنی بر وصول خسارات وارده به صندوق از کارفرمای مقصر (به میزان درصد تقصیر) نیز اقدام خواهد کرد.

در صورت اخراج یا استعفای یک بیمه شده، تکلیف دفترچه درمانی وی چیست؟

در سال 1367، یک دستور اداری صادر شد که بر اساس آن کارفرما موظف شد چنانچه کارگر اخراج شود یا استعفا دهد یا از کار بیکار شود، دفترچه درمانی کارگر توسط کارفرما اخذ و به شعبه تامین اجتماعی تحویل داده شود.

سازمان تامین اجتماعی در مورد پسران تحت تکفل بیمه شده که هنوز مشغول به کار نشده‌اند، چه بخشنامه‌ای صادر کرده است؟

با توجه به قانون اصلاح سن فرزندان ذکور مشمولین صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشکری، سازمان تامین اجتماعی و سایر صندوق‌ها در برخورداری از خدمات درمانی مصوب 20/5/87 مجلس محترم شورای اسلامی، در حال حاضر ارائه حمایت‌های درمانی به فرزندان ذکور تا پایان 22 سال سالگی و به شرط عدم اشتغال به کار انجام می‌پذیرد.

در چه صورت یک بیمه شده می‌تواند مدعی شود که در کارگاهی مشغول به کار بوده و حق بیمه وی پرداخت نشده است؟

در حال حاضر دستورالعمل خاصی وجود دارد که چنانچه بیمه‌شده‌ای، مدارک مستندی دال بر اینکه در گذشته در کارگاهی اشتغال داشته، به شعبه تامین اجتماعی فعلی خود ارائه دهد. (مانند فیش حقوقی، حکم استخدام و ...) کمیته‌ای این مدارک را در شعبه مورد بررسی قرار می دهد و چنانچه صحت اظهار بیمه شده تایید شود، سوابق گذشته بیمه شده مطابق مقررات این سازمان تکمیلی و حق بیمه از کارفرمای ذیربط اخذ می‌شود.