ارز تک نرخی در آینده نزدیک

ایجاد آرامش در بازارارز ،‌افزایش نظارت و کنترل بر بانک‌ها و برنامه‌ریزی‌های بانک مرکزی برای خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری،‌ نتیجه عملکرد بانک مرکزی در یک سال گذشته بوده است.

به گزارش ایسنا، ولی‌الله سیف - رییس کل بانک مرکزی - در برنامه پایش شب گذشته به بررسی عملکرد بانک مرکزی برای حمایت از تولید پرداخت و گفت: ایجاد آرامش دراقتصاد باعث ایجاد زمینه‌های رشد تولید شده است. یکی از بحث‌های بسیار جدی این است که التهاب بازار و نوسانات بازار و ابهامات فعالین اقتصادی و نظام بانکی تا حدودی از بین رفته است. تبدیل ارز مرجع به ارز مبادله‌ای یکی از این اقدامات بوده است.

رییس کل بانک مرکزی افزود: مطلب دوم ثبات بازار ارز است. تولید، اشتغال و صادرات نیاز به ثبات دارد. در حال حاضر یک بازار با ثبات داریم. در تیرماه سال 1393 نسبت به 1392 قیمت متوسط نرخ ارز شش درصد پایین آمده است. نوسان قیمت‌ها هم 70 درصد پایین آمده است که باعث ثبات و بلند‌شدن افق پیش‌بینی برای فعالین اقتصادی شده است.

وی افزود: به دلیل محدودیت‌ها، نظام بانکی نمی توانند به توقعات فعالان اقتصادی جواب بدهد. تلاش دولت برای کنترل تورم و ایجاد انضباط مالی یکی از عوامل مهم رفع این نارضایتی است. نسبت کفایت سرمایه برای بانک‌ها نباید بیشتر از هشت درصد باشد. عمده‌ی بانک‌ها زیر هشت درصد هستند.

سیف گفت: یکی از مشکلات بانکی ما که نظام بانکی نتوانسته با پیشرفت دنیا پیشرفت کند، دولتی بودن بانک‌ها است . از نظام بانکی انتظار می‌رود جهت حمایت از تولید تمام تلاشش را به کارگیرد. بخش خصوصی نیزاز نظام بانکی انتظار دارد که به‌طور کامل حمایت کند . یکی از بحث‌های ما این است که نظام بانکی نتوانسته خودش را تطبیق دهد.

رییس کل بانک مرکزی بیان کرد: استانداردی در دنیا وجود دارد به نام استاندارد حاکمیت شرکت. عمده هدف‌گیری بانک‌های مرکزی در دنیا در حمایت از سپرده‌های مردم است، یعنی بانک باید پایدار باشد و سرمایه‌اش قدرت پایداری‌ داشته باشد. کفایت سرمایه یکی از این استاندارد‌هاست. در گذشته بانک‌های ما تحت فشار نبودند چون عمده‌ی بانک‌ها دولتی بودند و منابعی را تامین نمی‌کردند.

سیف گفت: در بسته‌ی سیاستی پیش‌بینی شده بانک‌هایی که سقف سرمایه‌گذاریشان در شرکت‌ها بیشتر از حد مجاز است، موظفند سهامشان را در بازار سرمایه عرضه کنند. این راهکار به دلیل برون‌رفت از بنگاهداری است. سه سال برای این عمل مدنظر گرفته شده که هر سال یک سوم سهامشان را عرضه کنند.

سیف گفت: یکی از ریسک‌های حاکمیت شرکتی ریسک تمرکز است. وقتی تسهیلات‌دهی متنوع می‌شود، ریسک‌پذیری آنها کمتر می‌شود. یکی‌دیگر از مواردی که پیش‌بینی شده است این است که بانک‌ها موظفند ظرف پنج سال عمده‌ مجاز سرمایه ثبتی که 30 درصد است را کاهش دهند. یکی از اشکالات گذشته‌ بانک مرکزی این است که یک سال این 30 درصد به 70 درصد تبدیل شد، سال بعد دوباره به 30 درصد برگشت، اما دیگر نمی‌شد درستش کرد.

وی افزود: نظام بانکی ذینفعانی دارد. یکی از ذینعفان سپرده‌گذاران هستند. گروه دیگر سهامداران و گروه دیگر تسهیلات گیرندگان هستند. اگر سهامدار گیرنده‌ی تسهیلات بشود ،‌ تضاد منافع به وجود می‌آید که باعث می‌شود منافع سپرده گذاشته به خطر بیفتد. به همین علت بانک مرکزی وظیفه‌ی کنترلی دارد که نظام بانکی نقشش را به درستی انجام دهد.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه بیان کرد: برای بانک‌هایی که فعالیت بنگاه‌داری بالایی دارند، جریمه برقرار می‌کنیم. سهامدارانی که بیش از مقدار خاصی سهام داشته باشند، برای گرفتن تسهیلاتشان محدودیت وجود دارد ما اصولا این افراد را طی یک لیست مشخصی به بانک‌ها دادیم و موظفند به ما لیست بدهند در صورت تخلف جریمه می‌شوند.

وی گفت: بانک مرکزی باید در تحلیل‌ها دقت نظر داشته باشد. ما با استفاده از حسابرسی‌های مستقل، بر اسناد بانک‌ها نظارت می‌کنیم. بانک‌ها تنها حقی که دارند این است که 2.5 درصد به عنوان کارمزد از سود بردارند.

سیف بیان کرد: تسهیلاتی که بانک‌ها پرداخت می‌کنند باید در سررسید وصول شود اما گاهی به دلایل مختلفی وصول نمی‌شود مثل نوسانات نرخ ارز یا تسهیلات دهی به طرح‌های زودبازده که اصلا کارشناسی نمی‌شوند. برخی از این پرونده‌ها ممکن است سو جریان داشته باشند اما هر پرونده معوق شده، سوپرداخت نداشته است.

وی افزود: مکانیزم‌ها‌ کنترلی بانک مرکزی ضعیف است. تمرکز اصلی سروسامان دادن به این هاست. یکی از شکل‌ها، ابزار‌های لازم برای تشخیص این مشکلات است بازار بورس هم باید این سهام را کنترل کند.

رییس کل بانک مرکزی گفت: در بعضی از کشور‌ها این اعتقاد وجود دارد که بانک باید مالک داشته باشد، یعنی سه گروه می‌توانند سهام داشته باشند گروهی می‌گویند سهامدار باید اختیارات مجمع فوق‌العاده را داشته باشد. گروه دیگر سهامدارانی هستند که می‌توانند یک عضو در هیات مدیره داشته باشند، گروه سوم سهامداران خرد هستند. دلیل دفاع از این شرایط این است که می‌گویند وقتی بانک مرکزی می‌خواهد اختیاراتش را متمرکز کند، می‌توانند اعمال نفوذ کند.

سیف افزود : بانک ملی تحت فشار است چون حجم بالای تسهیلات تکلیفی را برعهده داشته و رقم مطالبات وصول نشده اش نیز بالا رفته که به همین دلیل به صورت ویژه با وزیر اقتصاد صحبت کردیم تا تعدادی از بانک های دولتی را از نظر صورت مالی احیای جدی کنیم و بانک ملی نیز در لیست این بانک ها قرار دارد. در حقیقت بانک های دولتی همه زیان ده هستند.

به گفته وی در ارتباط با قانون عملیات بانکداری بدون ربا تمامی موارد این قانون در کشور اجرا می شود و بانک ها در حال حاضر مابعدالتفاوت نرخ سود را پرداخت می کنند.اعتقاد من این است که به جای بانکداری اسلامی نام بانکداری بدون ربا را مطرح کنیم. در حال حاضر اثری از ربا در دستورالعمل های بانک مرکزی وجود نداشته و در حال تنظیم نقشه راه هستیم تا از مسیر بانکداری بدون ربا به سمت بانکداری اسلامی حرکت کنیم.

سیف گفت: نرخ سود تسهیلات ارتباطی به بانکداری اسلامی یا بانکداری بدون ربا ندارد و این درست نیست که بانک های اروپایی را بدون اینکه شرایط تورم یکسانی داشته باشند با بانک های ایرانی مقایسه کنیم. ما باید تلاش کنیم تا تورم را کنترل کرده و همچنین اجازه بدهیم که ویژگی های برتر بانکداری بدون ربا خودش را نشان دهد.

وی در واکنش به این حرف که هدف بانک مرکزی در ارتباط با افزایش سپرده های صرافی ها تعطیلی صرافی های خرد و تقویت نقش بانک ها در بازار ارز است گفت: بانک ها در بازار ارز آزاد فعال نیستند و در گذشته شهرهای کوچک بین 200 تا 400 میلیون تومان و شهرهای بزرگ نیز بین یک تا دو میلیارد تومان بود که اخیرا با یک تجدید نظر در تصمیمات بانک مرکزی این ارقام را در شهرهای کوچک به 5 میلیارد تومان و در شهرهای بزرگ به 20 میلیارد تومان افزایش دادیم.

وی در پاسخ به این سوال که چرا در ارتباط با افزایش وام مسکن مصوبه دولت اجرایی نمی شود گفت: سقف وام غیر از مسکن مهر که 20 میلیون تومان بود را به 35 میلیون تومان افزایش دادیم که این افزایش برای زوج های جوان تا سقف 50 میلیون تومان است. متاسفانه یکی از بدترین روش های تامین مالی که برای مسکن مهر انجام شد در نظر گرفتن پول پرقدرت بانک که تورم زا نیز هست بود و طبق این روش از 100 هزار میلیارد تومان پایه پولی مبلغ 43 هزار میلیارد تومان آن متعلق به مسکن مهر بود و این رقم اثر شدید تورمی دارد.

خوشبختانه با همراهی وزیر مسکن تصمیم گرفته شد تا آثار تورمی را از طرح مسکن مهر حذف کرده و تامین مالی این طرح از درون خود طرح انجام شود. در بخش مسکن و بسته سیاست پولی جای خریدهای سنگین ملک توسط بانک ها خالی بود.

ایجاد سرعت زیاد در پرداخت های قرض الحسنه

وی در پاسخ به این سوال که چرا بانک مرکزی در سال گذشته مانع کاهش نرخ ارز شد گفت: آن کاهش اصلا خوب نبود و در صورت تحقق به واحدهای تولیدی و صادرات لطمه می زد و خوشبختانه نتیجه این جلوگیری نیز ثبات فعلی حاکم در بازار است. رشد نقدینگی در سال گذشته 29.1 درصد بود که سه درصد از آن به موسسات جدید تعلق داشت.

سیف در ارتباط با عدم نامگذاری ائمه بر بانک ها گفت: حتما این بخشنامه را که نباید نام ائمه بر بانک ها گذاشته شود اجرا می کنیم و هیچ گونه حمایت غیر اصولی در این زمینه وجود ندارد و در صورتی که موفق نشدیم قطعا به دخالت افراد ارتباط ندارد بلکه خودمان کوتاهی کرده‌ایم.

وی در پاسخ به این سوال که چرا دولت در برخی مواقع باید مابعدالتفاوت وام های قرض الحسنه را پرداخت کند گفت: یکی از برتری ها و ویژگی های بانکداری بدون ربا ایجاد شرایط برای پرداخت وام قرض الحسنه است که طبیعتا پرداخت قرض الحسنه در حد تجهیز منابع صورت می گیرد. خوشبختانه اخیرا سرعت زیادی در پرداخت های قرض الحسنه ایجاد کردیم و امیدوار هستیم تا طول زمان انتظار کاهش پیدا کند.

جریمه دیرکرد حرام اما ضروری برای مکانیزم انضباط مالی

سیف در ادامه عنوان کرد: ما نیاز به بازسازی پولی در زمینه اسکناس داریم و هدفمان این است که در سال 1395 به تورم تک رقمی و به نوعی ثبات اقتصادی دست پیدا کنیم و در آن زمان می توانیم برای حذف تعداد صفر و یا حجم اسکناس ها تصمیم بگیریم.در بحث بانکداری جدید الکترونیک و سیستم های نوین بانکداری یک ایده جدید را تحت عنوان کیف پول الکترونیکی مطرح می کنیم که این کیف به معنای شهر بدون اسکناس رایج کشور است و به صورت پایلوت در کیش اجرا می شود.

وی در پاسخ به این سوال که چرا وقتی مراجع جریمه دیر کرد را حرام کردند ولی هنوز بانک ها این مبلغ را دریافت می کنن؟ گفت: جریمه حرام است ولی چیزی که اکنون در بانک ها اجرا می شود بر اساس مصوبه شورای نگهبان است و ضرورت وجود مکانیزم انضباط مالی باعث اجرای این طرح می شود چه بسا اگر این طرح اجرا نشود تسهیلات دریافتی یکبار مصرف تلقی شوند.

رشوه موریانه وار اقتصاد کشور را نابود می کند

وی در پاسخ به سوالات متعدد بینندگان در ارتباط با نرخ دلار گفت: در رابطه با ارزش دلار بانک مرکزی فقط نوسانات شدید قیمتی دلار را در بازار کنترل می کند ولی آنچه مسلم است قیمت دلار باید با واقعیت های اقتصادی تغییر کند اما این تغییر باید در یک بازار آرام و با ثبات صورت بگیرد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر مبارزه با رشوه در نظام بانکی گفت: از تمامی مردم می خواهم تا با همت جمعی خود در کنار ما با این نوع فساد مقابله کنند چرا که فساد مالی (رشوه) مخرب بوده و موریانه وار اقتصاد کشور را نابود می کند. مردم هر گونه اطلاعات و اخباری در این زمینه دارند از طریق سایت بانک مرکزی به ما انعکاس دهند و ما نیز بدون اینکه برای آنها مشکلی ایجاد شود نسبت به گزارشات اقدامات لازم را بعمل می آوریم.

سیف خاطر نشان کرد: حجم نقدینگی 615 هزار میلیارد تومان است که از مبلغ تقریبا 140 هزار میلیارد تومان می تواند به پرداخت تسهیلات اختصاص یابد. اگر بانکی منابعی را داشته باشد راه صحیح این است که آن منابع را برای تسهیلات پرداخت کند.

وی همچنین بیان کرد: قدرت اعطای تسهیلات در نظام بانکی سال جاری در ابتدا 240 هزار میلیارد تومان بود که بعد از بررسی های فراوان این قدرت را به 280 هزار میلیارد تومان افزایش دادیم.

سیف در ارتباط با زمان تک نرخی شدن دلار گفت: یکی از دستاوردهای ارزشمند دولت یازدهم کنترل و کاهش تورم است.مردم باید بدانند که تورم به معنای افزایش قیمت است و کاهش تورم یعنی اینکه روند افزایش قیمت کاهش پیدا می کند و تورم تک رقمی موجب تولید جدید می شود.

ریس کل بانک مرکزی گفت: در حال حاضر آمادگی تک نرخی شدن دلار در کشور با وجود ثبات در بازار ارز هست، اما باید از نظر تثبیت در شرایط روابط بین المللی نیز مطمئن شویم که اگر این اطمینان حاصل شد به فاصله 6 ماه می توانیم نرخ را انتخاب کرده و اقتصادمان را به سمت یک بازار با ثبات حرکت دهیم.

وی در پاسخ به این سوال که مبنای قیمت ارز آزاد چیست گفت: تعادل عرضه و تقاضا مبنای قیمت ارز آزاد است. تعادل اقتصاد در هر زمان بستگی به نرخ ارز داشته و بانک مرکزی تنها این نرخ ارز را به تعادل و ثبات می رساند.

سیف در جواب به این سوال که دلایل تشکیل صندوق سرمایه برای خرید مسکن چیست گفت: بخش مسکن در حال حاضر راکد است و تولیدی در این زمینه صورت نمی گیرد. ما نیاز داریم که طبقه متوسط جامعه بتواند برای مسکن خود برنامه ریزی کند.

سیف بیان کرد: فرمول صندوق های پس انداز مسکن اول برای تشویق به پس انداز و دوم برای ایجاد امکان تسهیلات در زمینه مسکن اثر گذار است. مسکن یکی از بخش های پیشران اقتصاد است و برای خروج از رکود حتما باید این تحرک ایجاد شود.

وی در پاسخ به این سوال که برای برداشت های غیر قانونی از بانک چه کاری انجام می دهید گفت: متاسفانه برای برداشت شبانه از بانک در سنوات گذشته هیچ منطقی وجود ندارد. اگر بخواهیم از بانک ها برداشت کنیم باید دولت را بدهکار کنیم و بدهکار کردن دولت نیاز به دلیل داشته و باید در مجلس مطرح شود.

رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که چرا گشایش اعتبار اسنادی با 30 درصد رعایت نمی شود گفت: در گذشته بانک ها الزام شده بودند تا هر کسی بخواهد از این گشایش استفاده کند باید 100 درصد پول را پرداخت کرده و 30 درصد نیز برای تضمین آوردن جواز سبز گمرکی ارائه دهد اما در حال حاضر این 100 درصد پرداختی را به 30 درصد کاهش دادیم ولی بانک ملزم به ریسک برای مشتریانی که آنها را نمی شناسد نیست. در حقیقت ما این التزام با را به 30 درصد کاهش دادیم اما اجرای آن به صورت اختیاری به بانک واگذار شده است.

وی در واکنش به این حرف که در برزیل وقتی صبح تقاضای وام ارائه شود تا ظهر همان روز پول به حساب متقاضی واریز می شود ولی در ایران این گونه نیست گفت: در ایران نیز این کار برای برخی از تولید کننده های خوش حساب انجام می شود.

نظر سیف درباره زنجانی، خاوری، جمشید بسم الله و فاضل خداداد

در پایان مجری کلماتی را مطرح کرد و از رئیس کل بانک مرکزی خواست نظرش در مورد آن کلمات را بگوید:

مرکز مبادلات ارزی: جایی که می تواند عرضه و تقاضای ارز را با رعایت نوبت پاسخ دهد.

گیتی پسند: موسسه‌ای که خارج از ضوابط بانک مرکزی منابعی را جمع آوری کرد و البته به جای دوری نبرده و به اشتباه خود پی برده است و قصد دارد آن را به مسیر درست بازگرداند و امیدوار است که این مشکل حل شود

پیمان پولی دوجانبه: این کار مثبت است. در گذشته در بانک مرکزی اجرا شده و در حال حاضر نیز اجرا می‌شود. بر اساس مصاحبه های انجام شده مطرح می‌شود که بانک مرکزی در این خصوص کوتاهی کرده اما باید بگویم که غفلتی در این ارتباط صورت نگرفته به طوری که در حال حاضر با چین و روسیه و کشورهای بلوک شرق پیمان ولی دو جانبه داریم.

تاجر پول: به یاد پولشویی می افتم.

تولید ملی: فعالیتی است که اقتدار اقتصادی کشور را می سازد.

محمدرضا خاوری: همکار سابق بنده در که در مسیر غلط گام برداشته، کار بدتری که انجام داد، این بود که از کشور خارج شد و حتماً باید پاسخگو باشد و قوه قضائیه به طور قطع این موضوع را پیگیری خواهد کرد.

عبدالناصر همتی: جانشین حقیر در بانک ملی و از مدیران موفق است و تلاش می‌کند که مشکلاتی بانک ملی که کم هم نیست را حل و فصل کند تا انضباط به بانک ملی باز گردد. واقعه 3 هزار میلیاردی لطمه بزرگی به نظام بانکی بود که بانک ملی نیز از قبل آن لطمه سنگینی دید و وی سعی دارد که انضباط را به بانک ملی دوباره باز گرداند.

طیب نیا: همکار خوب بنده در دولت

محمود بهمنی: همکار سابق بنده در بانک ملی. وی در بانک مرکزی تلاش کرد اما شرایط در دوره مدیریت قبلی ویژگی های خاص خود را داشت.

احمد توکلی: نماینده دلسوز، متدین اما منطق وی دیر عوض می‌شود. وی بهتر است که به توضیحات گوش کند تا بتواند قانع شود.

مسعود مدلل: تاجر وارد کننده کالای اساسی کشور است که کشتی های حامل کالاها را به اسکله می آورد تا بتواند ارز آنها را تامین کند اما تاکنون وجهی به وی پرداخت نشده است. ارز 650 میلیون یورویی که گفته می‌شود به وی پرداخت شده این چنین نبوده به طوری که قرار بود طی 4 ماه ارز مورد نیاز وی تسویه شود اما 9 ماه گذشته و هنوز این اقدام صورت نگرفته است به طوری که وی کالا را وارد کرد اما پولی دریافت ننموده. در زمانی که وی چنین درخواستی کرده، قیمت ارز مبادله ای 2450 تومان بود که در حال حاضر 2650 تومان شده است و این ریسکی است که وی پذیرفته است.

ستار عبدالی ( صنعتگری که مقابل اداره مرکزی بانک صنعت و معدن خود را به دلیل عدم پرداخت تسهیلات به آتش زد): با مهندس افخمی در مورد وی صحبت کردم که از ابتدا این موضوع مربوط به وی را ریشه یابی کند تا نتیجه مشخص شود. ولی تا حصول نتیجه این قضیه پیگیری خواهد شد.

حمید پورمحمدی: بسیار متدین و زحمت کش و از مدیران بانک مرکزی بود. ابهاماتی در مورد وی مطرح شد اما پس از آن شفاف سازی صورت گرفت. وی نقش مهمی در ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی داشت ولی نقش مثبت وی چندان بیان نشد.

بابک زنجانی: انسانی است که نمی توانسته به تنهایی اقداماتی را انجام دهد و 2 میلیارد و 600 میلیون دلار بدون تجربه و پیش زمینه ای بین المللی و تخصصی در اختیارش قرار گیرد. مشخص نیست که وی چگونه بقیه را گول زده اما به هر حال مرجع قضایی در مورد پرونده وی بررسی هایی انجام خواهند داد. در اوایلی که به بانک مرکزی رفتم، عنوان می شد که وی بدهی خود را به بانک مرکزی پرداخت کرده اما چنین نبود، این در حالی است که ما در آن زمان تحت فشار بودیم که این موضوع را (پرداخت بدهی بابک زنجانی به بانک مرکزی ) تایید کنیم و سعی می کرد که به طرق مختلف این موضوع را مخدوش کند. تعجب می کنم این فرد با این سن و سال کم چنین اقداماتی را انجام داده باشد. همچنین مطرح می شد در گذشته وی در بانک مرکزی فعالیت می کرده و ارزهای بانک مرکزی را به بازار آزاد می فروخته اما این حرف، حرف عجیبی است و با بازرسی هایی که صورت داده ام، مشخص شد که هیچ کس از همکاران بانک مرکزی فعالیت وی در این بانک را به هیچ وجه تایید نمی کنند و اینکه چرا وی چنین حرفی را زده است، عجیب است و رقم 9 هزار میلیارد تومان مرتبط با وی عدد بسیار بزرگی است.

جمشید بسم الله: گفته می شود وی در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد در بازار ارز فروشی می کرد و بر روی چهارپایه ای می رفته و قیمت ارز را تعیین می کرده است.

فاضل خداداد: داستان 123 میلیاردی بانک صادرات به وی منتسب است اما خداوند تفضل کرده، منابع به این بانک بازگشت و خسارت وارده جبران شد.

پایش: برنامه خوبی است و از آن استفاده کردم. نقش این برنامه موثر است و از آن لذت می برم.