اگر در یکی از موتورهای جستجو کلمه artificial rice production line را جست‌وجو کنید، با شرکت‌های به طور عمده چینی آشنا می‌شوید که تولید‌کننده انواع خطوط تولید برنج مصنوعی در ظرفیت‌‌های متفاوت هستند.

در‌باره مفهوم «غَش در معامله» آمده است: غش عبارت است از اظهار چیزی خلاف واقع یا اخفاء عیب موجود.شما تلویزیون را روشن می‌کنید، تبلیغات شروع می‌شود، یکی پس از دیگری در‌باره قد و بالای برنج‌های دانه بلند «صد‌در‌صد ‌ایرانی» گفته می‌شود.شرکت‌ها برای فروش این برنج‌ها ظاهرا یک دفعه با هم رقابت پیدا کردند. درباره صد‌در‌صد ایرانی بودن این برنج‌ها فعلا بحثی نیست‌ اما انگار از همین یک سال قبل یک دفعه برنج‌های ایرانی قد کشیدند، داستان چیست؟

به گزارش جهان صنعت، دست بر قضا برنج‌های ایرانی از وقتی که ماشین‌آلات تولید برنج مصنوعی از چین به کشورمان وارد شدند یک دفعه همگی قد کشیدند، می‌خواهیم درباره این ماجرا بحث کنیم. و البته می‌دانیم هنوز پرونده ورود برنج‌های آلوده باز است، مساله این است که برنج کالایی پر‌مصرف در بین ایرانیان به شمار می‌رود. این تقاضای بالا بازاری بزرگ درست می‌کند، بازار بزرگ پر سود‌ اما در کنار آن اگر نظارت وجود نداشته باشد می‌تواند حاشیه‌هایی درست کند.

دستگاه‌های به رنگ مصنوعی یا artificial rice production line

قبلا که برخی شرکت‌های صنایع غذایی در سال‌های گذشته اقدام به فروش برنج‌های بسته‌بندی هندی می‌کردند، مصرف‌کنندگان می‌گفتند برنج خوش قد و بالایی است‌ اما خیلی زود شبیه لاستیک می‌شود. موضوع این است که یک برنج می‌تواند دانه بلند باشد، حتی خوش عطر هم باشد، اما لزوما طبیعی هم نیست.

این متن یک آگهی عمومی است: استفاده بهینه از ضایعات برنج

شرکت (...) صرفا ماشین‌آلات «تبدیل برنج نیم دانه و پودر برنج به برنج دانه» جهت استفاده بهینه از «ضایعات برنج» و جلوگیری از دور ریز ضایعات برنج مورد نیاز مشتریان محترم را طبق سفارش دریافتی مصرف کنندگان ماشین‌آلات با همکاری دفاتر تجاری شریک فعال در تولید ماشین‌آلات تبدیل برنج نیم دانه و پودر برنج به برنج دانه با استفاده از ضایعات برنج در کشور‌های مختلف را به مشتریان خود ارایه می‌نماید. جهت تهیه ماشین‌آلات تبدیل برنج نیم دانه و پودر برنج به برنج دانه با استفاده از ضایعات برنج در گرید‌های مختلف با این واحد تجاری تماس حاصل فرمایید.

با داشتن یکی از این دستگاه‌ها، تنها با پرداخت حدود 20 تا 50 هزار دلار یک تولید‌کننده می‌تواند تا ساعتی حدود یک تن برنج را با عطر و رنگ و طول و قطر دلخواه خود تولید کند. مواد اولیه برنج مصنوعی در واقع همان خرده برنج داخلی و خارجی است که با توجه به ماشین‌آلات قدیمی فرآوری این محصول در ایران به وفور و با قیمتی حدود هر کیلو 1200 تومان خریداری می‌شود و با افزودن انواع اسانس و مقداری زلاتین یا همان نشاسته و با عبور از دستگاه اکسترودر‌ و با توجه به سایز مورد نظر در قالب خروجی دستگاه، پس از چند دقیقه‌ برنجی خوش‌پخت، خوش رنگ و خوشبو به دست می‌آید که می‌تواند پس از استفاده از ماشین ویبراتور بسیار براق هم شود. خب با این شرح حالا دلیل واردات برنج خرده به کشور مشخص می‌شود.

ماشین‌آلات فرسوده

ماشین‌‌آلات شالی‌کوبی در ایران فرسوده و قدیمی هستند به شکلی که در فرآیند تولید محصول‌ مقدار زیادی از برنج‌ها خرد شده و عملا امکان عرضه آنها به بازار به عنوان برنج کامل وجود ندارد.‌ این محصول در گذشته به عنوان برنج نیم کوب یا اسامی مشابه در بازار عرضه می‌شد‌ اما حالا به لطف چینی‌ها‌ این ضایعات- شاید- به همراه ضایعات برنج خارجی با هم آمیخته می‌شود، اسانس به آنها زده می‌شود، در قالب‌های دلخواه ریخته و به عنوان «برنج دانه بلند خوش عطر و دانه بلند صد در صد ایرانی» عرضه می‌شود.

میزان تولید برنج در ایران سالانه بالغ بر دو میلیون و 400 هزار تن و میزان مصرف داخل نیز حدود سه میلیون تن است بر این اساس نیاز کشور به واردات این محصول حدود 600 تا 700 هزار تن است.

با این حال تنها در سال 1392 نزدیک به دو هزار تن به ارزش دو میلیارد و 300 میلیون دلار، یعنی نزدیک سه تا چهار برابر نیاز واردات، برنج به کشور وارد شده که نسبت به زمان مشابه سال قبل نزدیک به 51 درصد از نظر وزن و 75 درصد از نظر ارزش رشد داشته است(گزارش آمار تجارت خارجی طی 12 ماهه سال 1392، گمرک جمهوری اسلامی ایران، جدول پ 1-1، صفحه 16)

آیا برنج دانه بلند طبیعی واقعی است؟

در تبلیغات برنج‌های دانه بلندی نمایش داده می‌شود که گفته می‌شود خوش عطر است، شاید هم باشد، اما لزوما طبیعی نیست.برنجی به نام و مشخصات برنج دانه بلند به میزان بسیار ناچیزی در ایران‌، ژاپن و تایلند به عمل می‌آید که با توجه به حجم اندک، اصولا امکان عرضه آن به صورت گسترده و با قیمت‌های رقابتی غیر‌ممکن است. چه رسد به این قیمت نازل که هم‌اکنون عرضه می‌شود.

به عبارتی آنچه امروز به عنوان برنج «دانه بلند صد‌در‌صد ایرانی» عرضه می‌شود اصولا با توجه به قیمت آن ممکن نیست طبیعی باشد، این برنج‌ها مصنوعی هستند. حال سوال اینجاست که عدم درج نوع برنج فرآوری شده روی بسته‌بندی‌های آنها و ادعای طبیعی بودن این برنج‌ها آیا مصداق غش در معامله نیست؟ آیا نباید مصرف‌کنندگان این برنج‌ها بدانند که محصولی که خریداری می‌کنند طبیعی نیست و در واقع مصنوعی و ساخت ماشین‌آلات چینی است؟