همزمان با تضعیف اتحاد سیاسی اعضا به دلیل ناآرامیها در خاورمیانه و رقابت تولیدکنندگان برای مشتری در بحبوحه عرضه زیاد نفت آمریکا و همچنین رشد کند اقتصادی در آسیا، شکاف‌ بین اعضای اوپک بیشتر شده است.

روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی درباره تصمیمات عجیب اعضای عرب اوپک که به سقوط بیشتر قیمت نفت در بحبوحه کاهش قیمتها انجامیده نوشت: عدم هماهنگی در اوپک در حال تشدید حراج نفت این سازمان است.

به گزارش ایسنا، بر اساس گزارش این روزنامه، عدم هماهنگی در سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) در حال تبدیل شدن به یک جنگ قیمت و تضعیف سلطه این سازمان نفتی روی بازار جهانی نفت و تشدید حراج اخیر نفت این سازمان است.

یکی از مقامات نفتی کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت: هیچ کس نمی‌گوید که آنها چه کار باید انجام دهند.

به گفته مقامات اوپک، عربستان سعودی این هفته به شکل یکجانبه قیمت فروش نفت خود برای تحویل در ماه آینده را بدون مشورت با دیگر اعضای اوپک کاهش داد. این تصمیم بسیاری از ناظران بازار نفت را که انتظار داشتند عربستان برای کمک به افزایش قیمت‌ها تولید خود را کاهش دهد غافلگیر کرد و باعث شد که قیمت نفت بیش از پیش سقوط کند.

نفت برنت دریای شمال روز جمعه با 1.2 درصد کاهش به 92 دلار و 31 سنت در هر بشکه رسید که پایین‌ترین قیمت از ژوئن 2012 تاکنون است. قیمت‌ نفت برنت از اواسط ژوئن که به 115 دلار در هر بشکه رسیده بود حدود 20 درصد کاهش یافته است.

همچنین قیمت نفت سبک آمریکا نیز با 1.4 درصد کاهش به 89 دلار و 74 سنت در هر بشکه رسید که پایین‌ترین قیمت از آوریل 2013 تاکنون است . نفت آمریکا نیز از ماه ژوئن به بعد 16 درصد کاهش قیمت را تجربه کرده است.

تصمیم عربستان با اقدام مشابهی از سوی کویت مبنی بر کاهش قیمت نفت خود بدون اطلاع به دیگر اعضا همراه شد.

یک مقام دیگر اوپک از حاشیه خلیج فارس گفت: اگر اعضای این سازمان همکاری نکنند همه به دردسر خواهند افتاد و قیمتها بیش از پیش کاهش می‌یابد.

از زمان تاسیس اوپک در سال 1960 میلادی این سازمان درگیر اختلافات داخلی بین اعضا بوده است. اعضای این سازمان هنگام تصمیم گیری برای کاهش و یا افزایش تولید دسته جمعی خود برای نفوذ روی قیمتها در بازار، پشت درهای بسته تصمیم گیری می کنند. اما به گفته مقامات و تحلیلگران اوپک، در ماه‌های اخیر اختلافات بین آنها به شکل قابل توجهی زیاد شده است. این امر نفوذ این سازمان را در برهه‌ای که با برخی از بزرگترین چالش‌های کل ادوار مواجه است کاهش داده است.

ناآرامیهای اخیر در خاورمیانه اتحادهای سیاسی قدیمی میان برخی از مهمترین اعضای اوپک را از بین برده است. توسعه نفت شیل در آمریکا باعث شده که یکی از بهترین مشتریان اوپک(آمریکا) خرید خود را از این سازمان کاهش دهد و همچنین به عرضه کافی نفت تولیدکنندگان خارج از اوپک بیفزاید. از سوی دیگر رشد اقتصادی در آسیا که باعث شده بود در دوران رکود اقتصادی آمریکا و اروپا قیمت‌های نفت بالا بماند، نیز رو به افول گذاشته است.

تمام این مسائل باعث شده که قیمت‌های جهانی نفت از تابستان به بعد به شدت رو به کاهش بگذارد. در گذشته اوپک معمولا در چنین مواقعی برای افزایش قیمت‌ها به صورت دسته جمعی اقدام می‌کرد و یا تولید خود را کاهش و یا بازار را تهدید به انجام این کار می کرد. بسیاری از ناظران در داخل و بیرون این سازمان تردید دارند که این گروه بتواند در میان اختلافات کنونی چنین تصمیمی را اتخاذ کند.

کاهش قیمتها به ویژه تولیدکنندگان در آمریکای لاتین و آفریقا را که برای تامین هزینه‌های خود به درآمد نفتی احتیاج دارند و همچنین ایران را که صادرات نفتش به دلیل تحریم‌های بین المللی کاهش یافته نگران کرده است.

کاهش قیمت‌ها کشورهای غربی را نگران نخواهد کرد. کشورهای صنعتی مصرف کننده نفت مدت‌ها است از اوپک به دلیل بالا نگه داشتن قیمت‌ها برای پر کردن خزانه کشورهای عضو این سازمان انتقاد می‌کنند.

اما اختلافات اوپک همچنین شبکه ایمنی جهانی را نیز تهدید می‌کند. اعضای اوپک که بیش از یک سوم نفت جهان را در روز تامین می کنند در گذشته برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها در بحبوحه اختلالات شدید عرضه وارد عمل شده اند همانطور که در آستانه حمله آمریکا به عراق در سال 2003 این کار را انجام دادند.

اعضای اوپک ظرفیت تولید مازاد حدود 3.8 میلیون بشکه نفت در روز را دارند که معادل چهار درصد عرضه جهانی نفت است و این ظرفیت مازاد می‌تواند با یک اشاره به کار بیاید.

جان هال رییس موسسه مشاور انرژی آلفا در انگلیس گفت: اگر یک بحران عرضه رخ دهد اوپک تنها گروهی است که می‌تواند به این مساله واکنش نشان دهد.

همزمان با توسعه تولید نفت آمریکا که واردات سوخت این کشور را کاهش داده، اعضای اوپک بیشتر به مشتریان آسیایی روی آورده‌اند اما با توجه به کندی رشد اقتصادی در آسیا و کاهش تقاضای نفت، اعضای این گروه شروع به رقابت با یکدیگر برای به دست آوردن سهم بازار کرده اند که اغلب به رقابت بر سر قیمتگذاری منجر شده است.

عربستان و کویت ماه گذشته هر دو قیمت‌های فروش نفت خود برای ماه اکتبر را به خریداران آسیایی کاهش دادند که به شکل موثری نسبت به نفت امارات پایین تر شد. در گذشته چنین کاهش قیمتی به صورت دسته جمعی میان کشورهای عضو اوپک صورت می‌گرفت.

امی مایرس مدیر اجرایی دانشکده مدیریت انرژی و پایداری در دانشگاه کالیفرنیا گفت: یک جنگ قیمت در داخل اوپک ایجاد شده است. این ناهماهنگ‌ترین دوره اوپک تاکنون بوده است.

اختلافات اخیر در اوپک در یک مناقشه علنی غیرمعمول در سال 2011 ریشه دارد. علی النعیمی وزیر نفت عربستان در آن سال در مواجه با کاهش عرضه و افزایش قیمتها به دلیل ناآرامیهای سیاسی بهار عربی، در یکی از نشست‌های اوپک خواستار افزایش تولید شد. نمایندگان حاضر در این نشست نتوانستند در این زمینه به توافق برسند و نعیمی با عصبانیت از جلسه خارج و به خبرنگاران گفت که یکی از بدترین جلسات اوپک را تجربه کرده است.

در آن زمان ریاض به طور یکجانبه تولید خود را افزایش داد. از آن زمان بهار عربی باعث تشدید اختلافات بین برخی از اعضای این سازمان و ایجاد شکاف‌های جدید شده است.

کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در اوپک شامل عربستان، کویت، قطر و امارات از مدت‌ها قبل اتحاد سیاسی دارند که عمدتا در مخالفت با ایران دیگر عضو این سازمان است. این رقابت همزمان با تشدید جنگ‌های نیابتی در عراق و سوریه شدت بیشتری گرفته است.

در عین حال اتحاد اعراب حاشیه خلیج فارس کمی به سردی گراییده است. برای مثال عربستان، قطر و امارات از گروه‌های مختلفی در ناآرامیهای موجود در خاورمیانه حمایت می‌کنند.

نعیمی که سالها با نفوذترین فرد در جلسات اوپک بوده در نشست‌های اخیر با شور و اشتیاق کمتری حاضر می‌شود.

به لحاظ سنتی هیات‌های اوپک قبل از جلسات این سازمان به وین سفر کرده و در بهترین هتلهای این شهر مستقر می‌شدند و درباره برگزاری ضیافت‌های شام و جلسات خصوصی با همتایان و روسای اجرایی نفتی هماهنگی‌هایی را به عمل می‌آوردند.

وزیر نفت عربستان سابقا برای ایجاد سازش با دیگر اعضا زودتر به وین می‌رفت و همچنین طرز تفکر عربستان را به طور ضمنی به خبرنگاران انتقال می‌داد. وی اغلب خبرنگاران را دعوت می‌کرد که در وین به وی ملحق شوند.

اما در نشست آخر اوپک، النعیمی در قیقه 90 در وین حاضر شد و گفته می‌شود که در میان سفر خانوادگی به کوه‌های آلپ، برای چند ساعت به وین سفر کرده است. وی در یکی از جلسات با مطرح کردن درخواست کاهش جلسات اوپک به یک نشست در سال حاضرین را غافلگیر کرد.

النعیمی گفت: اعضای اوپک در عوض می‌توانند از راه دور با یکدیگر مشورت کنند. هیات‌های حاضر در جلسه می‌گویند که پیام النعیمی این بوده که "ما احتیاجی به برگزاری نشست نداریم. افراد به این جلسات می‌آیند و می‌روند و در آخر عربستان زحمت ایجاد تعادل در بازار نفت را بر عهده می‌گیرد."

تماشاخانه