شبی که تلویزیون به نظر سنجی درباره خود تن نداد!

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- شامگاه 5 آبان 93 صدها هزار و شاید میلیون ها ایرانی پای برنامه تلویزیونی 90 نشستند تا ببینند فرجام مناقشه بر سر حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال چه می شود و موضع این برنامه و شخص مجری محبوب و سرشناس آن چیست.

آشکار بود که عادل فردوسی پور دشوارترین شب اجرای خود را طی 15 سالی که از عمر برنامه 90 می گذرد تجربه می کند. دل او با فوتبال و حق فوتبالی ها و مطالبه فدراسیون از صدا و سیما بود و هست اما مشخص بود که محظور دارد اگر چه محذور نباشد (او را بر حذر نداشته باشند).

هر چه باشد برای صدا و سیما کار می کند و نسبت 90 به جعبه جادو مثل ماهی به ظرف آب است خاصه این که به تعبیر خود عادل «پلانِ بی» یا «گزینه جانشین» هم در کار نباشد و همه می دانیم که رسانه دیداری – شنیداری رسمی که اصرار دارد خود را با واژه «ملی» توصیف کند انحصاری است هر چند که دیگر بی رقیب نیست.

گزارش فردوسی پور از نتیجه جلسه رییس فدراسیون فوتبال و مدیران باشگاه ها با رییس سازمان صدا و سیما البته دقیق نبود چون اظهارات دیگر حاضران از بی نتیجه بودن جلسه و تاکید طرفین بر مواضع قبلی حکایت می کند حال آن که مجری 90 از احتمال توافق تا پایان هفته خبر می داد.

موضوع نظر سنجی هم نه درباره این که مردم حق را به کدام سو می دهند که در سنجش علایق ایرانیان به یکی از دو باشگاه لیگ اسپانیا بود!

احتمالا مدیریت رسانه ملی از شدت علاقه ایرانیان به خود آگاه است که نیازی ندید نظر سنجی کند! فردوسی پورالبته هم به آن خبر و هم به این نظرسنجی و هم به گزارش یک سویه در دفاع از صدا و سیما تن داد اما با همه اینها این را هم اعلام کرد که تنها اگر مشکل اجازه ورود دوربین سیما به ورزشگاه ها حل شود برنامه 90 شنبه آینده پخش می شود و اگر نه 90ی در کار نخواهد بود.

حال سوال این است که آیا 90 به سرنوشت برنامه «هفت» دچار می شود و همان گونه که فریدون جیرانی جای خود را به دیگری – گبرلو- داد اما هفت تعطیل نشد، اینجا هم یکی دیگر را به جای عادل می نشانند و 90 را به هر قیمت روی آنتن می برند یا هویت 90 به ضبط مسابقات بستگی دارد و بدون آن امکان پخش نیست؟

تفاوت 90 با «هفت» اما تنها در وابستگی برنامه به مجری آنها نیست. در برنامه « هفت» فیلمی هست که بررسی کنند اما 90 بدون فیلم بازی چی را می خواهد تحلیل و حاشیه پردازی کند؟

ضمن این که 90 را با فردوسی پور می شناسیم و یکی دو برنامه که مزدک میرزایی اجرا کرد در خاطر کسی نمانده است.

اگر واقع بین باشیم باید شرایط فردوسی پور را درک کنیم و خیال نکنیم که او می توانست آشکارا علیه سازمان متبوع خود موضع بگیرد. چون این اتفاق نه در صدا و سیما که در هیچ رسانه دیگر هم رخ نمی دهد.

اگر منفی نگر باشیم می توانیم خرده بگیریم چرا به آن فیلم سفارشی تن داد و چرا صراحتا حق رابه جانب فدراسیون نداد و اگرنه، از رویکرد نهایی 90 استقبال کنیم که ادامه پخش 90 را به توافق دو طرف منوط کرده تا کفه  فدراسیون سنگین تر شود.

همراه بردن مدیران باشگاه ها به جام جم و اعزام مهدی تاج به برنامه، دو اقدام هوشمندانه علی کفاشیان بود تا نشان دهد در این مناقشه تنها نیست و حق پخش را برای خودش نمی خواهد و نمایش این تصاویر نیز موثر بود.

عادل فردوسی پور یا مهدی تاج اما می توانستند یک مثال ساده بزنند تا همه متوجه شوند. آن مثال ساده این است: سریال 50 قسمتی کلاه پهلوی 20 میلیارد تومان برای تلویزیون آب خورد.

اگر هر قسمت سریال کلاه پهلوی را 72 دقیقه در نظر بگیریم با توجه به 50 قسمت، 3600 دقیقه از آنتن سیما را پُر کرده است. مطابق آمار مهدی تاج، تعداد مسابقات لیگ برتر فوتبال 240 مورد و مسابقات جام حذفی و لیگ یک هم که پخش می شد حداقل 60 بازی بوده است.  اگر هر مسابقه را با توجه به قبل و میان برنامه و دیگر برنامه هایی که با استناد به آنها ساخته می شود دو ساعت یا 120 دقیقه در نظر بگیریم 300 برنامه فوتبال 36000 دقیقه از آنتن سیما را در سال پُر می کند. یعنی 10 برابر کلاه پهلوی. وقتی تولید و بیننده 10 برابر یک سریال است چرا باید عایدی آن به همان نسبت نباشد؟

به بیان دیگر صدا و سیما برای سریال 50 قسمتی یا 3600 دقیقه ای 20 میلیارد تومان هزینه می کند و برای 36000 دقیقه فوتبال(10 برابر) می خواهد همان رقم را بپردازد؟

در گزارش 90 سراغ آبخوری ورزشگاه ها و لباس ورزشکاران و موارد دیگر رفتند تا ثابت کنند فوتبال ایران حرفه ای نیست و حال که حرفه ای نیست حق پخش حرفه ای هم نباید بخواهند! مثل این که دوربین را برداری وسط یک کنسرت بکاری و بگویی این که موسیقی نیست، صدایی ندارند و مگر مثل فلان خواننده غربی می خوانند که ما پول بدهیم؟!

  حرف فدراسیون وسازمان لیگ روشن است. می گویند می خواهید پخش کنید پول آن را بپردازید. همین! صدا و سیما اما آسمان و ریسمان می بافد. یک روز موضوع را امنیتی می کند، روز دیگر می گوید این لیگ کیفیت ندارد، روز سوم بهانه می آورد که پخش نکنیم اسپانسرها ازباشگاه ها حمایت نمی کنند چون آگهی آنها دیده نمی شود و فدراسیوون هم پاسخ می دهد یا می تواند بدهد:مگرهر تئاتر و کنسرت و سخنرانی را مستقیما پخش می کنید؟

 مسوولیت ارزیابی کیفیت لیگ هم با صدا و سیما نیست. کما این که درباره کیفیت مذاکرات مجلس نظر نمی دهند و تنها پخش می کنند. این که آگهی ها ادامه پیدا می کند یا نه نیز مشکل باشگاه هاست و فدراسیون و باز به صدا و سیما ربطی ندارد.
 
در دنیای امروز هزار میلیارد تومان بودجه سالانه برخی کشور هاست ولی صدا و سیما مدام می نالد که کم است. دولت به ما پول بدهد تا به فدراسیون بدهیم!

ارزیابی ها اما نشان می دهد که سازمان صدا و سیما با تورم نیرو روبه روست و مشکل آن نه بر سر پروژه ها که به خاطر تامین حقوق و مزایای هزاران نفری است که درباره بهره وری و بازدهی آنان نظرات مختلفی وجود دارد.

 فدراسیون می تواند در گام های بعدی گزینه پخش بازی ها ازطریق سایت را نیز بیازماید و چندان که تصور می شود دست آن بسته نیست.

برنامه 90 دوشنبه 5 آبان 93 را به خاطر بسپارید. نه به این خاطر که شاید آخرین برنامه- یا آخرین با اجرای عادل فروسی پور- باشد که به این دلیل که رسانه ای که درباره عالم و آدم نظر می دهد حاضر نشد موضع خود را موضوع نظر سنجی کند و ترجیح داد مردم تنها در این باره نظر دهند که رئال را بیشتر دوست دارند یا بارسا را!