آلودگی هوا موجب سکته مغزی می شود؟

خبر آنلاین نوشت: مدت هاست که تاثیرات مخرب نانو ذرات برای سلامتی بدن شناخته شده است. در یکی از بدترین این تاثیرات، نانوذرات موجود در هوای آلوده مستقیما از طریق بینی، مغز را آلوده می کنند.

آلودگی هوا می تواند سلامتی انسان ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. با تنفس در هوای آلوده، ذرات بزرگ و کوچک مضر وارد ریه شده و مشکلات شدید تنفسی ایجاد می کنند؛ بعضی از ذرات آلوده هم وارد معده شده و ممکن است موجب ایجاد انواع بیماری شوند. البته ریه یا معده ممکن است در یک حالت دفاعی این ذرات را دفع کرده یا نابود کنند، اما ذرات آلوده بسیار کوچکی به نام نانو ذرات وجود دارند که می توانند از لایه دفاعی اول بدن عبور کنند.

نانوذرات که به اندازه یک میلیاردم یک متر هستند (هر نانو متر=10 به توان منفی 9 متر)، آزادانه در ریه معلق شده و وارد سلول ها می شوند. آنها می توانند جلوی ورود اکسیژن به خون و خروج دی اکسید کربن را بگیرند. دانشمندان می گویند وقتی بزرگ ترین نانوذرات آلوده به اندازه 100 نانومتر است، نانوذرات خیلی راحت می توانند وارد سلول ها شوند.

نانوذرات آلوده می توانند به دی.ان.ای، پروتئین و دیگر ساختارهای سلولی آسیب برسانند. همین کافی است تا بدن آماده ابتلا به هر نوع بیماری خطرناک شود. در چنین شرایطی بدن خردسالان و کهن سالان آسیب پذیری بالاتری دارد. نانوذرات همچنین می توانند به رگ های خونی نیز آسیب برسانند، توانایی بویایی انسان را کاهش دهند و حتی در یادگیری و حافظه نیز تاثیر بسیار بد برجا بگذارند.

وقتی مغز یک انسان با نانوذرات آلوده مواجه می شود رفتارهای غیرعادی از خود نشان می دهد، درست مثل شرایطی که بیماری های سختی مثل آلزایمر یا پارکینسون در مغز ایجاد می کنند. نکته اصلی اینجاست و داده های جدید پژوهشگران نشان می دهد که چگونه مغز یک انسان توسط نانوذرات موجود در هوای آلوده آسیب می بیند. البته نگرانی اصلی دانشمندان نانوذراتی است که مستقیما از راه بینی وارد مغز می شوند.

شبیخون به مغز

نانوذراتی موجود در هوای آلوده از طریق تنفس وارد ریه شده و سپس وارد جریان خون می شوند. این مواد خطرناک از طریق خون در بدن حرکت کرده و بعضی از آنها مغز را نیز آلوده می کنند. وقتی نانوذرات وارد مغز می شوند به طرق مختلف به سلول های مغزی آسیب می رسانند.

یکی از آسیب های اصلی آلودگی هوا در چنین شرایطی التهاب است. سلول های مغزی آلوده به نانوذرات پیام درد می فرستند و سیستم ایمنی در جواب، گلبول های سفید را به محل آلوده ارسال می کند. گلبول های سفید از طریق جریان خون با آلودگی مبارزه می کنند و به همین علت بخش آلوده به نانوذرات به سرعت پر از خون می شود. این اتفاق باعث وقوع التهاب نه تنها در مغز بلکه در سراسر بدن می شود.

التهاب واکنشی سریع محسوب می شود، یعنی این که خیلی زود رخ می دهد و زود هم برطرف می شود. گرچه وقتی انسان ها در معرض آلودگی هوای مزمن قرار بگیرند بدنشان در برطرف کردن سریع التهاب ناتوان می شود و این اصلا خوب نیست.

التهاب حاصل از نانوذرات باعث می شود که رگ های خونی تنگ و سخت شوند، در حالی که رگ های خونی سالم انعطاف پذیر هستند. در شرایط عادی با هر تپش قلب مقدار زیادی خون از رگ های سالم عبور می کند؛ ولی وقتی رگ ها سفت و تنگ شده اند خون برای عبور از رگ دچار مشکل می شود و حتی گاهی رگ های آلوده کاملا مسدود نیز می شوند. وقتی چنین حالتی در مغز رخ می دهد، فرد دچار حمله مغزی می شود.

نانوذرات حتی می توانند سلول های عصبی را در ارسال پیام دچار اختلال کنند. سلول های عصبی با ارسال و دریافت پیام های شیمیایی باهم ارتباط برقرار می کنند و نانوذرات با آسیب رساندن به چنین ارتباطی موجب ایجاد بیماری های عصبی در بدن می شوند.

میان بر به مغز

سفر در مسیر رگ ها سوار بر سلول های خونی به مقصد مغز برای ذرات آلوده بسیار طولانی است. برای همین وقتی ذرات آلوده خیلی کوچک باشند، می توانند میان بر زده و در مسیری مستقیم وارد مغز شوند. این یافته، نتیجه پژوهش های گروهی از مرکز پزشکی روچستر در نیویورک آمریکا به سرپرستی آلیسون اِلدِر ست. آنها که در حال مطالعه روی نحوه تاثیر ذرات آلوده بر بدن انسان هستند، به این نتیجه رسیده اند که نانوذرات از طریق بینی می توانند مستقیما به مغز راه پیدا کنند. چنین اتفاقی موجب واکنش های تنش زا در مغز شده و حتی ممکن بیماری های سختی نیز در پی داشته باشد.

آنها همچنین به این نتیجه رسیده اند که هوای آلوده بر رشد مغز کودکان نیز تاثیر منفی دارد و ضریب هوشی کودکانی که در مناطق آلوده زندگی می کنند نصف کسانی است که در هوای پاکیزه بزرگ می شوند.

همچنین شیوع بیماری های روحی و روانی، اختلالاتی مثل عقب ماندگی ذهنی و بیماری های خطرناکی مثل ام.اس یا سرطان به دلیل هجوم ذرات آلوده به مغز است.