کریمیان گفت: علاوه بر آن با اجرای برنامه های فرهنگی از جمله نمایش تئاترهای آموزشی شاد در فرهنگ سراها، مهدهای کودک و مدارس با موضوع مدیریت پسماند، ضمن ایجاد محیطی شاد و مفرح برای کودکان، آنها را به تفکیک زباله از مبدأ تشویق می کند.

تولید روزانه هفت هزار و 500 تن زباله در تهران پایتخت و مشکلات ناشی از آن از جمله گسترش آلودگی هوا و تهدید محیط زیست، زنگ خطری برای سلامت شهروندان و بهداشت محیط زیست این کلانشهر است.

به گزارش ایرنا، یکی از مسائلی که اکنون کلانشهر تهران با آن روبروست مسأله پسماند و به طور مشخص تولید انبوه زباله ها و هزینه های بالای جمع آوری است که گستردگی این میزان تولید ناشی از فعالیت مستقیم یا غیرمستقیم شهروندان است.

بنا به اظهار کارشناسان میزان تولید زباله در شهر تهران نسبت به شهرها پایتخت های جهان که درآمد بالایی دارند بسیار بیشتر است، به طوری که توکیو با تولید ناخالص ملی بیش از هزار و 500 میلیارد دلار و جمعیت 13 میلیونی در رده اول شهرهای پردرآمد جهان قرار دارد و هر شهروند توکیویی سالانه 610 کیلوگرم زباله تولید می کند.

اما شهر تهران با ارزش تولید ناخالص داخلی سالانه بیش از 150 میلیارد دلار هر شهروند آن در سال 360 کیلوگرم زباله تولید می کند که این رقم با توجه به تفاوت فاحش ارزش تولید ناخالص ملی آن نسبت به شهر توکیو بسیار بالا است.

براساس آمارهای موجود شهروندان تهرانی در هر دقیقه پنج تن زباله و روزانه هفت هزار و 500 تن تولید می کنند که این رقم در مقایسه با سایر شهرهای در حال توسعه بسیار بالا است.

همین امر موجب شده در برخی از مناطق تهران، شهرداری پنج نوبت در روز اقدام به جمع آوری زباله ها کند، در حالیکه در شهرهای سبز جمع آوری زباله ها دو مرتبه در هفته انجام می شود.

در دهه های اخیر دلایل مختلفی از جمله رشد جمعیت شهر تهران، عدم فرهنگ سازی در خصوص تفکیک زباله از مبدأ و گسترش روز افزون استفاده از ظروف یکبار مصرف توسط شهروندان موجب شده سرانه تولید زباله در شهر تهران بالاتر از استانداردهای جهانی باشد.

با توجه به اینکه زباله ها آلودگی های مختلفی به دنبال داشته و بعضاً پیامدهای جبران ناپذیری به محیط های شهری وارد می کند، بنابراین موضوع مدیریت پسماند در این شهر بسیار حائز اهمیت است.

در این راستا سازمان مدیریت پسماند شهر تهران اهدافی چون اجتناب از تولید زباله، کاهش تولید زباله، استفاده مجدد، بازیافت و بازیابی مواد و انرژی را در دستور کار خود قرار داده اما از آنجایی که دستیابی به این اهداف نیازمند مشارکت شهروندان و همکاری سایر سازمان ها و نهادها است، باید با استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان حوزه ارتباطات، شهری، جامعه شناسان، اقتصاددانان مقررات و برنامه ای منسجم در این زمینه تدوین کرد که با تغییر مدیریت، برنامه ها و سیاست ها تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه پیدا کند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند با ذکر این مطلب که نرخ رشد پسماند در طول 10 سال گذشته از منفی شش درصد تا مثبت شش درصد در نوسان بوده گفت: در سالهای 90 تا 92 شاهد کاهش تولید زباله در این شهر بوده ایم.

«حسن کریمیان» در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه افزایش یا کاهش پسماند با فرض ثابت بودن جمعیت متاثر از عواملی چون شاخص های فرهنگی و اقتصادی است افزود: یک و دو دهم درصد از پسماندهای تهران را پسماندهای ویژه پزشکی و مابقی را پسماندهای عادی تشکیل می دهند.

کریمیان گفت: 100 درصد پسماندهای قابل پردازش ورودی به کهریزک وارد خطوط پردازش شده و لجن و سرشاخه ها که میزان روزانه آن حدود یکهزار و 200 تن بوده و غیر قابل پردازش هستند در این منطقه دفن می شوند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند میزان پسماندهای بازگشت داده شده از واحد پردازش را سه هزار و 20 تن در روز اعلام کرد.

وی اهمیت تفکیک زباله از مبدأ را مورد اشاره قرار داد و درمورد اقدام سازمان مدیریت پسماند در راستای نهادینه کردن تفکیک زباله از مبدأ افزود: این سازمان از سال 1377 با آموزش مستقیم(چهره به چهره)، برگزاری کارگاههای آموزشی ، نصب بنر آموزشی در سطح شهر، توزیع کتاب هایی با مفهوم مدیریت پسماند و بسته های آموزشی، تشویقی شامل لوازم التحریر، بروشور و سی دی های اطلاع رسانی و آموزشی و نیز توزیع مخازن ویژه پسماند خشک در شهرک ها و مجتمع های مسکونی و تجاری در زمینه فرهنگ سازی و تفکیک زباله از مبدأ فعالیت کرده است.

کریمیان گفت: علاوه بر آن با اجرای برنامه های فرهنگی از جمله نمایش تئاترهای آموزشی شاد در فرهنگ سراها، مهدهای کودک و مدارس با موضوع مدیریت پسماند، ضمن ایجاد محیطی شاد و مفرح برای کودکان، آنها را به تفکیک زباله از مبدأ تشویق می کند.

وی افزود: ادارات بازیافت مناطق 22 گانه نیز با برگزاری جشن بازیافت و اهدای جوایز به شهروندان فعال در این زمینه آنها را به استمرار اجرای طرح تفکیک از مبدأ تشویق می کنند.

مدیر گروه برنامه ریزی اجتماعی و توسعه منطقه ای دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این خصوص گفت: از یک طرف زباله ها ضرر زیست محیطی دارد و از طرف دیگر می توان آنها را به عنوان یک مسأله اقتصادی (هم به لحاظ هزینه ها و هم به لحاظ منابع قابل بازیافت) مدنظر قرار داد.

«محمود جمعه پور» افزود: در بحث های جدید و مباحث توسعه پایدار کاهش تولید زباله به عنوان اصل اول مطرح است.

وی گفت: در شهرهایی که به عنوان شهر سبزو سالم تلقی می شوند و حدود 95 درصد از زباله هایشان بازیافت می شود نیز اصل اول بر کاهش میزان تولید زباله است، زیرا زمانی که مواد بازیافت می شوند آلودگی هایی ایجاد می کنند.

جمعه پور افزود: برای رسیدن به این هدف باید راهکارهایی چون دریافت هزینه بیشتر از کسانی که زباله بیشتری تولید می کنند یا تعیین سقف تولید زباله برای هر واحد مسکونی در کنار آموزش به شهروندان و فرهنگ سازی اجرا شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه سرانه تولید زباله در کشور ما نسبت به استاندارد جهان بسیار بالاست گفت: در مرحله بازیافت، کم هزینه ترین و مؤثرترین راه تفکیک زباله از مبدأ است که این موضوع نیز نیازمند مشارکت اجتماعی است.

وی با اشاره به اینکه مشارکت نیازمند آموزش و فرهنگ سازی است، خاطرنشان کرد که باید انگیزه لازم برای شهروندانی که زباله های خود را تفکیک می کنند ایجاد شود.

جمعه پور تصمیم به دفن، بازیافت و تولید انرژی از زباله را متأثر از شرایط محلی و آب و هوایی دانست و یادآورشد که نمی توان در این خصوص نسخه یکسانی صادر کرد برای مثال در مناطق خشک که سطح آب زیرزمینی و بارندگی پایین بوده دفن کردن زباله شیوه مناسبی است اما در صورتی که میزان بارندگی در منطقه ای بالا باشد این روش مناسب نخواهد بود.

وی توجه به حقوق اجتماعات در پیرامونی مناطقی که در آن زباله دفن می شود را مهم خواند و افزود: دفن یا تخلیه زباله در مقیاس بزرگ، آثاری چون آلودگی هوا، آلودگی محیط، خاک، آبهای زیرزمینی و استفاده از زمین هایی که ممکن است ادعای مالکیت در مورد آنها وجود داشته باشد را به دنبال دارد.

جمعه پورافزود: درست است که این زمین ها به عنوان منابع طبیعی تلقی می شوند اما مردم به لحاظ عرفی برای خود حق مالکیت قائل هستند، بنابراین اگر حریم ها رعایت نشود می تواند موجب نارضایتی و بروز مشکلاتی برای مردم منطقه شود.

این متخصص مسائل محیط زیستی در ادامه اقدام انجام شده توسط شهرداری در این زمینه را خوب توصیف کرد اما آن را ناکافی دانست و گفت: حل این مسأله نیازمند تدوین برنامه جامع، مدون و بلند مدت در افق زمانی مشخص است.

وی با بیان اینکه در صورتی که شهرداری یا موسسه ای بخواهد جدا از مردم این کار را انجام دهد نمی تواند از حدی فراتر رود، تصریح کرد: شهروندان باید به حدی از آگاهی زیست محیطی و شهروندی برسند و بدانند داشتن محیط سالم بیش از هر کس به نفع مردم است.

جمعه پوربا تأکید بر اینکه لازمه آن آموزش و طرح این موضوع بوسیله رسانه های جمعی است گفت: برقراری سیستم تشویق و تنبیه و ایجاد انگیزه در شهروندان ضروری است.

وی تأکید کرد: این موضوع باید نهادینه شود، در غیر این صورت در مقاطع مختلف و با تغییر مدیریت برنامه ها رها خواهد شد.

باید توجه داشت محیط زیست متعلق به آیندگان نیز هست و نباید با استفاده ناصحیح و دخل و تصرف در طبیعت موجب بروز اختلال در اکوسیستم طبیعی شد.