تلویزیون BBC عربی، چالش ها و قوت ها

اما بی بی سی عربی هم در این فعالیت جدید خود در قالب شبکه تلویزیونی با چالش ها و نقاط قوتی روبه رو است.

اولین چالش این شبکه را باید درهمان آزادی اطلاع رسانی و خبری دید که این موضوع خود البته نسبی است و در برخی از ظرف های زمانی و مکانی به نقطه قوت این شبکه تبدیل می شود. به عنوان نمونه می توان به همان چالش های حوزه خبررسانی میان الجزیره و العربیه درباره القاعده و عراق مثال زد. اما همان گونه که مطرح شد این موضوع نسبی است که خود را در همان اولین روز آغاز به کار تلويزيون بی بی سی عربی در روز سه شنبه هفته گذشته نشان داد.

عربستان سعودی پس از گذشت شش سال از فرخواندن سفیر خود از قطر, دوباره سطح روابط دو کشور را به سطح سفیر ارتقا می دهد و به دنبال آن پس ازشش سال ولیعهد عربستان سعودی در سفری اختصاصی به دوحه می رود و راه را برای افزایش سطح روابط دو کشور فراهم می کند.

روابطی که با وجود پتانسیل تنش در سالیان دور، میزگرد برنامه (الاتجاه المعاکس) شبکه الجزیره که اتهاماتی را متوجه ریاض کرده بود این زخم را شش سال پیش تازه کرد و به کاهش سطح روابط دوحه – ریاض منجر شد.

سفر ولیعهد عربستان سعودی به دوحه با استقبال گرم قطری ها رو به رو شد تا جایی که شخص امیر قطر از ولیعهد عربستان سعودی در فرودگاه دوحه استقبال کرد و برخلاف موازین عرفی خود به همراه برادر ناتنی پادشاه عربستان سعودی از گارد تشریفات سان دید.

در این حادثه هر دو شبکه رقیب یعنی الجزیره قطر و العربیه عربستان سعودی سعی کردند دربرنامه های تلویزیونی خود به هیچ وجه به موشکافی تاریخ تنش های دو کشور نپردازند و تنها به استقبال گرم میزبانان قطری بپردازند.

باید اعتراف کرد که در این حادثه منافع عالی قطر و عربستان سعودی دست های الجزیره و العربیه را به نشانه تسلیم بالا برد اما حالا این نوبت شبکه بی بی سی عربی بود که در نخستین روز از آغاز دوره جدید پخش برنامه های خود از لندن به روابط دوحه - ریاض بپردازد و یادآور شود که در سال 1991 درگیری های مرزی میان دو کشورعربستان سعودی و قطر به کشته شدن دو مرزبان قطری و یک مصری شاغل در نیروهای نظامی قطر منجر شد یا اینکه پس از کودتای بدون خون ریزی امیر فعلی قطر علیه پدرش که سرگرم دیدار از اروپا بود خانواده پادشاهی ریاض با خویشتنداری بسیار این جابجایی قدرت را بسیار دیرهنگام نسبت به دیگر همتایان خود در منطقه خلیج فارس به رسمیت شناخت.

اینجا بود که بی بی سی عربی نشان داد که با وجود اینکه از سایر رقبای خود از عمر کوتاهی برخورداری است اما از تجربه و اعتباری 70 ساله در فعالیت رسانه ای به زبان عربی بهره می برد.

تلویزیون بی بی سی عربی با تجربه و اعتباری که در اختیار دارد علاوه بر همراه داشتن باسابقه های رادیو
بی بی سی عربی که در این مدت در شبکه های الجزیره و العربیه فعالیت کردند؛ سخن بسیاری برای گفتن دارد و می توان گفت که قادر به جذب بخش عمده اي از مخاطبان عرب است.

تلویزیون بی بی سی عربی همچنین برخلاف دو رقیب دیگر از ویژگی برتر دیگری نیز برخوردار است و آن فعالیت همزمان دو رسانه فراگیر و با سابقه خود به زبان عربی یعنی سایت اینترنتی و شبکه رادیویی خود است که به همراه تلویزیون، مثلث اطلاع رسانی فراگیر و همپوشانی  کاملی را برای جذب مخاطب صورت می دهند.

البته پیش از این صدای آمریکا این تجربه را با مثلث بسیار ضعیف و ناموفق مشابهی تجربه کرد یعنی شبکه تلویزیونی الحره, وب سایت اینترنتی الحره و شبکه رادیو سوا که عملکرد آن مانند رادیو فرداست.

این مثلث رسانه ای آمریکا به دلایل بسیار و شاید مهمترین کم رنگ بودن مشارکت مخاطبان در برنامه های رسانه ای نتوانست موفق آمیز عمل کند.

شبکه الجزیره و العربیه نیز هیچ کدام از شبکه رادیویی برخوردار نیستند ولی هر دو دارای سایت های اینترنتی هستند که تنها سایت خبری الجزیره با اقبال خوب مخاطبان روبه رو شد ولی باید به این مطلب اشاره کرد که هم چنان وب سایت اینترنتی بی بی سی عربی مجال بیشتری را نسبت به وب سایت شبکه الجزیره موسوم به " الجزیره نت" برای طرح و مشارکت نظرات مخاطبان خود فراهم کرده است.

همچنین نباید فراموش کرد که سیاستگذاران و مجریان اصلی دو شبکه العربیه و الجزیره خود از فعالان سابق رادیو بی بی سی عربی بودند که می توان به "غسان بن جدو" مدیر منطقه ای و "فیصل قاسم" مجری برنامه جنجال برانگیز و پربیننده الاتجاه المعاکس در شبکه الجزیره و "حسن معوض" مجری برنامه "نقطه نظام" و"صلاح نجم" دبیر تحریریه در شبکه العربیه یاد برد که برخی از آنان مانند معوض و نجم به تلویزیون بی بی سی عربی پیوستند.

تلویزیون بی بی سی عربی در یک نگاه :

این شبکه تلویزیونی هم اکنون دارای 160 عضو از اتباع کشورهای مختلف مستقر در دفتر مرکزی آن در لندن و همچنین 30 دفتر خبری در سراسر دنیاست. 

بي بي سي عربي پيش از اين در سال 1994 نيز شبكه تلويزيوني خود را راه اندازي كرد اما پس از دو سال فعاليت اين شبكه تلويزيوني به دليل مشكلات مالي متوقف شد.

تلویزیون بی بی سی عربی از هفت مجری اصلی برای ارائه برنامه های خبری خود استفاده می کند که پرتجربه ترین آنها حسن معوض است که 30 سال فعالیت رسانه ای را با خود به همراه دارد . وی در سال 1977 به عنوان کارگردان به رادیو بی بی سی پیوست در سال 2001 از بی بی سی به شبکه رادیویی ام بی سی رفت و در دبی مدیریت این رسانه را برعهده گرفت تا سال 2002 که به شبکه العربیه رفت و به طور مدام هر هفته برنامه ای را با عنوان "نقطه نظام" اجرا کرد.

مدیریت این شبکه تلویزیونی را حسام السکری برعهده دارد که از وی به عنوان اولین عرب مدیر بخش عربی در بخش جهانی بی بی سی یاد می شود. صلاح نجم نیز ریاست اتاق خبر این تلویزیون را برعهده دارد که وی نیز پیش از این مدیریت تحریریه های شبکه های ابوظبی و العربیه را درکارنامه خود دارد.

این شبکه تلویزیونی هم اکنون 12 ساعت در روز برنامه پخش می کند و قرار است در آینده ای نزدیک پخش برنامه ها 24 ساعته شود. روز سه شنبه هفته گذشته تلویزیون بی بی سی عربی فعالیت خود را با پخش فیلمی درباره این شبکه آغاز کرد. البته رادیو بی بی سی فعالیت خود را در سال 1938 آغاز کرده است.

حسام سکری مدیر بخش عربی در شبکه جهانی بی بی سی درباره تغییرات و راه اندازی سایت و شبکه تلویزیونی در کنار رادیو به زبان عربی می گوید:" ما تصمیم به اجرای این تغییرات نگرفته ایم بلکه این تغییرات توسط خوانندگان، بینندگان و شنوندگان برما تحمیل شدند. "

صلاح نجم رئیس اتاق خبر این شبکه هم می گوید: هم کنون تعداد شبکه های ماهواره ای تلویزیونی خبری به زبان عربی از انگشتان دست فراتر نمی رود در حالی که تنها در کشورهای عربی 100 میلیون بیننده وجود دارد.