بی‌معنایی خیابان‌ها در ایران امروز

یک کارشناس ارشد معماری معتقد است: خیابان در جغرافیای شهری ما از مفهوم مکانی خود تهی، به یک کانال ارتباطی بدون معنا و تنها با هدف برقراری عبور و مرور تبدیل شده است.

حسین قدس در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در معماری سنتی ایرانی اغلب کانال‌های ارتباطی نظیر بازار، بر مبنای مقیاس‌های‌ انسانی و تعریف کاربری‌های متناسب با آن هویت یافته و علاوه بر برقراری رفت و آمد، فضای مکثی برای معنادار شدن روابط کاربران و عابران در تعامل با یکدیگر فراهم می‌کرد.

این مدرس معماری دانشگاه تصریح کرد: فراموشی اصول و معیارهای وابسته به انگاره زمان و مکان که از خصوصیات بارز معماری ایرانی بوده و پیوندی عمیق با محیط و استفاده‌کنندگان برقرار می‌کرده از تبعات اِعمال تفکرات دوران مدرن است. توجه به آراء و نظرات شخصی در روند طراحی و عدم پذیرش ارزش‌های پایدار که در گذر زمان به اوج کمال خود رسیده‌اند، کیفیتی غیر ایرانی برظاهر و باطن کالبد معماری بخشیده است.

وی ادامه داد: تقلید صرف و غیرمنطقی به جای حفظ ارزش‌ها، بقای آنها، حرکت به سوی پایداری و ارتقای کیفیت، تنها نیازهای زودگذر را رفع و مقدمات کاهش روابط دو سویه میان بنا و محیط را مهیا کرده است. از این رو بی تردید با مطلوب پنداشتن باید و نبایدهای جدید در ساختار معماری ایرانی شاهد پیامدهای ناخوشایندی در باورها و تصورات معمارانه جامعه خواهیم بود.

این کارشناس ارشد معماری با بیان اینکه در کشور ما، نفوذ تفکرات غربی و تصمیمات نادرست به خصوص از دوران قاجار، ارزش‌های ساختاری معماری مدرن را در پیکره بناهای ایرانی دخیل کرده است، ادامه داد: در این مسیر از طریق ادراک نادرست این تفکرات و شاخص‌های معماری مدرن، نوعی پوشش و پوسته‌ی شبه مدرن و به ظاهر چشم‌نواز و عامه‌پسند ولی در پس آن، خصمانه بر قامت پویای معماری ایرانی کشیده شده است.

وی اضافه کرد: همین ویژگی، ساز و کارهایی را تبیین می‌کنند که باعث شکل گیری نگرشی نامأنوس از موقعیت‌ها و کارکردهای رفتاری با مضامین ثابت می‌شود؛ برای مثال در تفکرات دوران مدرن، خیابان مفهوم تمرکز و مکانی خود را فراموش کرده و به کانال ارتباطی بدون معنا و تنها با هدف برقراری عبور و مرور مبدل شده است. در معماری سنتی ایران اغلب کانال‌های ارتباطی مانند بازار، بر مبنای مقیاس‌ انسانی و تعریف کاربری‌های متناسب با آن هویت یافته و علاوه بر برقراری رفت و آمد، فضای مکثی جهت معنادار شدن روابط کاربران و عابران در تعامل با یکدیگر مهیا ساخته است.

قدس معتقد است: با جایگزینی انگیزه‌های غیر بومی در ساختار معماری یک جامعه، محوری‌ترین بعد ساختاری که همانا ادغام هماهنگ جنس کاربری بنا با محیط و کاربران است جدی گرفته نشده و بی‌اختیاری در قدرت انتخاب را به دنبال داشته است، در نتیجه با نوعی معینی‌گری محیطی روبرو هستیم که بدون درنظر گرفتن خواسته‌ها و آمال استفاده‌کنندگان به آرایش محیط می‌پردازد و توجهی به واکنش‌های رفتاری آنان ندارد.

تماشاخانه

دو دقیقه سینمای ناب از فیلم «سگ‌کشی» بهرام بیضایی (تماشا کنید)

دو دقیقه سینمای ناب از فیلم «سگ‌کشی» بهرام بیضایی (تماشا کنید)

فیلم های دیگر