عصر ایران؛ مهرداد خدیر- با درگذشت دکتر صادق طباطبایی می توان گفت که از جمع 8 کاندیدای اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری، تنها یک تن در قید حیات است و بقیه طی 35 سالی که از یرگزاری اولین دوره می گذرد، از دنیا رفته اند.
کمتر از یک سال پس از سرنگونی حکومت سلطنتی در ایران و در روز 5 بهمن 1358 اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد تا کشوری که قرن ها با سلطان و پادشاه شناخته می شد صاحب یک رییس جمهوری شود.
هر چند در ابتدا 100 نفر نامزد شده بودند و در حالی که هنوز شورای نگهبان قانون اساسی تشکیل نشده بود هیات دیگری به ریاست سید محمد موسوی خویینی به بررسی صلاحیت نامزدها پرداخت و به جز یک مورد که به دلیل افغان تبار بودن توصیه به انصراف شد و موردی دیگر که به خاطر اعلام علنی رای ندادن به قانون اساسی جمهوری اسلامی - و چون طبعا نمی توانست مجری آن باشد - کنار گذاشته شد بقیه محذوفین، چهره های مشهوری نبودند تا حذف آنان بحث بر انگیز باشد.
تاکید امام خمینی بر این که یک روحانی ریاست دستگاه اجرایی را بر عهده نگیرد نیز بحث کاندیداتوری آیت الله بهشتی را منتفی کرد و شیخ صادق خلخالی هم انصراف داد.
بدین ترتیب 8 کاندیداباقی ماندند:
ابوالحسن بنی صدر، احمد مدنی، حسن ابراهیم حبیبی، داریوش فروهر، صادق طباطبایی، صادق قطب زاده، محمد مُکری و کاظم سامی.
از این 8 نفر و در این 35 سال 7 نفر درگذشته اند و اکنون تنها نفر اول در قید حیات است و در پاریس روزگار می گذراند و فروردین 94 پا به 82 سالگی می گذارد. او نیمی از این عمر را در فرانسه گذرانده است ( 13 سال پیش و 33 سال پس از انقلاب اسلامی).
بنی صدر با 10 میلیون و 709 هزار و 330 رای و با فاصله ای بسیار از 7 رقیب خود اولین رییس جمهوری ایران شد.
از این 7 نفر یکی در پی اعدام از دنیا رفت و دو تن دیگر به قتل رسیدند. قتل هایی که در تهران رخ داد. یکی باز هم در تهران و در پی یک دوره بیماری درگذشت و سه نفر دیگر در آمریکا، فرانسه و آلمان چشم از جهان بستند و این آخری البته در رفت و آمد بود.
با مروری بر این مرگ ها به جز یادآوری واقعی ترین واقعیت زندگی که از سیاست هم واقعی تر است به تاریخ معاصر هم سرک می کشیم:
7 نامزد درگذشته دوره اول/ از راست ردیف بالا: سامی، طباطبایی، حبیبی و مدنی
ردیف پایین:قطب زاده، فروهر و مُکری
1- صادق قطب زاده (با 48 هزار و 547 رای) در 24 شهریور 1361 و با حکم دادگاه انقلاب ارتش به ریاست حجت الاسلام محمدی ری شهری اعدام شد.
2- کاظم سامی (با 89 هزار و 270 رای) در اول آذر 1367 در مطب روانپزشکی خود در تهران با ضربات کارد کشته شد. گزارش های رسمی از غیر سیاسی بودن قتل و به قصد انتقام جویی کارمند اخراجی هلال احمر حکایت می کرد. دکتر سامی علاوه بر وزارت بهداری مدتی نیز دبیر کل جمعیت هلال احمر (شیر و خورشید سابق) بود.
3- داریوش فروهر (با 133 هزار و 478 رای) در اول آذر 1377 در خانه خود در خیابان هدایت و به همراه همسرش به قتل رسید. وزارت اطلاعات در دولت اصلاحات در اطلاعیه 15 دی 1377 عامل این قتل ها را نیروهای خودسر درون این وزارتخانه معرفی و موضوع را پی گیری کرد.
4 - دریادار احمد مدنی (با دو میلیون و 224 هزار و 554 رای) در 23 بهمن 1384 در کلورادوی آمریکا درگذشت.
5- محمد مکری (با تنها 22 هزار رای) در تیر 1386 در پاریس درگذشت.
6- حسن ابراهیم حبیبی (با 674 هزار و 859 رای) اولین رییس جمهوری ایران نشد اما اولین "معاون اول رییس جمهوری" در ایران شد و 12 سال در دوران دو رییس جمهوری عهده دار این سمت بود. او نیز مانند صادق طباطبایی ( و بنی صدر و قطب زاده) در پرواز انقلاب و 12 بهمن 1357 همراه امام به ایران بازگشت و 34 سال بعد و در همین روز در 12 بهمن 1391 در تهران درگذشت.
7- و سرانجام سید صادق طباطبایی که در 5 بهمن 1358 موقق به کسب 114 هزار و 776 رای شده بود در دوم اسفند 1393 در دوسلدورف آلمان و در پی ابتلا به سرطان ریه درگذشت.