باتوم سرکوب بر سر معترضان برمه‌ای

شرق: «هنوز زود است تا از پیروزی اعتراضات سخن گوییم. ما به‌توافق رسیدیم تا به راه خود ادامه دهیم، اما نمی‌دانیم هنگامی‌که پای در خیابان بگذاریم، چه چیز در انتظارمان است.» اینها سخنان فیو فیو‌آنگ، یکی از رهبران معترضان برمه‌ای است که احتمالا در هیاهوی شادی دانشجویان معترض از اعلام توافق مقامات پلیس با ادامه راهپیمایی آنان به‌سمت رانگون، پایتخت سابق برمه، گم شد، اما تاریخ برای یک‌بار هم که شده ما را غافل‌گیر نکرد.

 فرقی نمی‌کند شورشیان کوکانگ چینی باشند، یا مسلمانان روهینگیا، یا حتی دانشجویانی که به تصویب قوانین جدید آموزشی معترض‌اند. دولت نوپای برمه نیز همچون تمامی همتایان خود که هنوز طعم انسداد سیاسی را در دهان‌شان مزه‌مزه می‌کنند، باتوم سرکوب را در اولین فرصت بر نیروهای تحول‌خواه فرود می‌آورد. امید حدود ٢٠٠نفر از راهپیمایان معترض برمه‌ای برای رساندن صدای اعتراض خود تا رانگون نیز که روز گذشته حتی برای سه‌ساعت دوام نیاورد، استثنایی بر این قاعده نیست.

 آنان که پس از قریب به یک‌ماه توقف در شهر لتپادان، روز گذشته و در پی مذاکره با مقامات امنیتی منطقه پگو، در جنوب برمه، اجازه یافته بودند بدون سردادن هیچ‌گونه شعاری یا بالابردن پرچم، مسیر کوتاهی را تا بزرگراه محلی راهپیمایی کرده و سپس با خودروهای دولتی راهی رانگون شوند، خیلی زودتر از آنچه فکر می‌کردند مسافر کامیون‌های دولتی شدند؛ کامیون‌هایی که مشخص نیست دست‌کم ٣٠نفر از معترضان را به‌جای مقصد اصلی اعتراضات، یعنی رانگون، به کدام ناکجاآبادی منتقل کرده است. فقط کافی بود دانشجویان معترض که یک‌هفته‌ای بود با سیم‌خاردارها و موانع پلیس در پیشاروی خود مواجه بودند، از بست‌نشینی خود در جاده لتپادان، در ١٤٠کیلومتری شمال رانگون، دست بردارند تا با آماج حملات نیروهای متعدد پلیس و لباس‌شخصی‌ها روبه‌رو شوند.

 سرکوب خشن روز گذشته از سوی نیروهای امنیتی نه‌تنها منجر‌به زخمی‌شدن تعداد کثیری از معترضان شد، بلکه گذشته از دانشجویان، چندین‌راهب و خبرنگاری که به جمع معترضان پیوسته بودند را نیز ناچار از عقب‌نشینی به معبدی بودایی در‌همان حوالی کرده است. معاون رییس‌پلیس منطقه همچنین درحالی از بازداشت حدود ١١٤نفر خبر داده که گزارش‌ها حاکی از آن است که دامنه اعتراضات به رانگون نیز کشیده شده است، البته معترضان رانگونی که ساعاتی پس از سرکوب گسترده هم‌رزمان لتپادانی خود، قصد تجمع در مرکز این بزرگ‌ترین شهر کشور را داشتند، حتی فرصت آن را نیافتند تا در سایه هجوم وحشیانه و برق‌آسای نیروهای پلیس برای لحظاتی خیابان را تسخیر کنند.

دولت شبه‌دموکراتیک برمه که از سال٢٠١١ و پس از سقوط حکومت ٤٩ساله نظامیان، نقاب اصلاح‌طلبی بر چهره زده، از جرقه هرگونه اعتراض در شهر رانگون به شدت واهمه دارد؛ چراکه رانگون به لحاظ تاریخی همواره صحنه راهپیمایی‌ها و اعتراضاتی دموکراسی‌خواهانه بوده که برای مثال در سال١٩٨٨ تمامی کشور را درنوردید و عاقبت به براندازی حکومت نظامی وقت انجامید، اما در شرایطی که دولت برمه تمام تلاش خود را می‌کند تا علاوه بر سرکوب اعتراضات در شهر رانگون، مانع از ورود سایر معترضان به این شهر شود، به‌نظر می‌رسد این شهر لتپادان است که اکنون به قلب تپنده اعتراضات بدل شده است؛ اعتراضاتی که آرام‌آرام به سوی اهدافی فراتر از مطالبات آموزشی ابتدایی خود روی می‌گرداند.

داستان از آنجا آغاز شد که چشم‌انداز اصلاحات، در کشوری که سال‌ها زیر چکمه‌های نظامیان از کوچک‌ترین آزادی‌های مدنی برخوردار نبود، اتحادیه‌های دانشجویی و کارشناسان آموزشی را به صرافت انداخت تا شاید با ارایه پیشنهاداتی بتوانند به بهتر‌شدن قوانین آموزشی‌ای‌که بنا بود مورد تجدیدنظر واقع شوند، یاری رسانند، اما تصویب لایحه آموزش ملی از سوی پارلمان برمه در ٣٠سپتامبر سال گذشته، چیزی جز ناامیدی به بار نیاورد. این لایحه که حتی رأی مثبت نمایندگان حزب اپوزیسیون «مجمع ملی دموکراسی» به رهبری آنگ‌سان‌سوچی را نیز به همراه داشت، با تهدید استقلال دانشگاه‌ها، نظام آموزش عالی را بیش‌ازپیش به سیطره دولت درمی‌آورد. پس از آن بود که سیل اعتراضات دانشجویان به‌راه افتاد. آنان که ضرب‌الاجلی ٦٠روزه برای اصلاح این لایحه تعیین کرده بودند، گذشته از برگزاری تظاهرات در محوطه دانشگاه‌ها، از آغاز سال‌جاری میلادی با تشکیل ستون‌هایی از دانشجویان، راهپیمایی اعتراضی خود را به سمت رانگون آغاز کردند.

حرکت معترضان از شهرهایی در سراسر کشور، از تاووی در جنوب تا ماندالای در مرکز برمه، مقامات را به پای میز مذاکره کشاند. اوایل ماه‌فوریه بود که در پی موافقت دولت با برگزاری مذاکراتی چهارجانبه، نمایندگانی از دولت، پارلمان، مجمع ملی دموکراسی و دانشجویان معترض که کمیته‌ای با عنوان «اقدام برای آموزش دموکراتیک» تشکیل داده بودند، در رانگون گردهم آمدند.

پافشاری دانشجویان که خواستار اعمال ١١مورد اصلاحات در لایحه آموزشی بودند، دولت را مجاب کرد تا با توافق حول هشت‌مورد از مطالبات، از جمله اعطای حق تشکیل اتحادیه‌های معلمان و دانشجویان و آموزش به زبان‌های محلی، لایحه‌ای اصلاحی را تنظیم و روانه پارلمان کند. اما تاخیر در ارایه اصلاحیات به پارلمان که هنوز پس از قریب به یک‌ماه هیچ‌نشانی از پیشرفت در آن به چشم نمی‌خورد، سبب شد تا دانشجویان معترض که از ١٤فوریه در لپتادان متوقف شده بودند، اوایل ماه جاری از تصمیم خود مبنی‌بر ازسرگیری اعتراضات و راهپیمایی به سمت رانگون سخن گویند؛ تصمیمی که سرهایی شکسته و معترضانی ناپدید شده در لپتادان آخرین دستاورد آن است.