پیام تغییرات بزرگ در عربستان سعودی چیست؟

عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - در کمتر از 4 ماه اخیر در عربستان سعودی، ادارات و سازمان ها مجبورند در عکس های نصب شده از سران کشور بر دیوار ادارات تغییر ایجاد کنند.

نخست در صبح روز سوم بهمن گذشته به هنگام مرگ ملک عبدالله و معرفی ملک سلمان به عنوان پادشاه جدید و به دنبال آن تغییر ولیعهد و "جانشین ولیعهد" و دوم صبح چهارشنبه به هنگام اعلام تغییرات بزرگ.

در تغییرات جدید، باید عکس شاهزاده خلبان، "مقرن بن عبدالعزیز" (69 ساله) برادر ناتنی پادشاه و ولیعهد برکنار شده عربستان سعودی را بردارند و عکس شاهزاده "محمد بن نایف" (55 ساله)  برادرزاده پادشاه را جایگزین آن کنند.



"محمد بن نایف" وزیر کشور قبل از این سمت جانشین ولیعهد را برعهده داشت یعنی مرتبه سوم در سلسله مراتب قدرت و حکومت. او هم اکنون به جایگاه دوم ارتقا یافته است.

با این اقدام، آخرین پسر ملک عبدالعزیز بنیانگذار سلسله پادشاهی عربی سعودی از هرم قدرت کنار زده شد و برای نخستین بار یکی از فرزندان نسل دوم او (نوه ها) به سمت ولیعهدی دست یافت.

این مقدمه انتقال قدرت از نسل اول پسران ملک عبدالعزیز به نسل دوم بود. براساس وصیت ملک عبدالعزیز در ابتدا سمت پادشاهی ازآن پسران اوست و سپس تاج پادشاهی در اختیار نسل دوم یعنی نوه هایش قرار می گیرد.

این موضوع یکی از چالش های پیش روی خانواده حاکم در ریاض هست و خواهد بود.


با این اتفاق و حذف شاهزاده مقرن از سمت ولیعهدی، به طور قطع و یقین، پادشاه بعدی عربستان سعودی از نسل پسران نسل اول ملک عبدالعزیز نخواهد بود چرا هم اکنون هم ولیعهد و هم جانشین ولیعهد هر دو از نوه های ملک عبدالعزیز (نسل دوم) هستند.

علاوه بر این باید جای یک عکس دیگر هم جابجا شود.
شاهزاده "محمد بن سلمان" پسر پادشاه و وزیر دفاع ارتقاء یافت و با حفظ سمت، به عنوان "جانشین ولیعهد" منصوب شد. عکس او هم وارد عکس های سه گانه سران قدرت در عربستان سعودی شد.

با این تغییرات، می توان پیش بینی کرد پادشاه بعدی عربستان سعودی کیست. او کسی نیست جز محمد پسر ملک سلمان پادشاه فعلی عربستان سعودی.

ملک سلمان پس از تصدی سمت پادشاهی و ترک سمت کرسی وزیر دفاع، آن را به پسر 30ساله اش سپرد. جوانی که تا قبل از برعهده گرفتن سمت وزیر دفاع، هیچ سابقه کار اجرایی سیاسی یا نظامی نداشت و 8 سال گذشته را همواره به عنوان مشاور و رئیس دفتر پدرش در سمت های مختلف از جمله استاندار ریاض، وزیر دفاع و ولیعهد فعالیت می کرد.

شاهزاده محمد بن نایف (برادرزاده پادشاه عربستان سعودی) وزیر کشور که با حفظ سمت به عنوان ولیعهد جدید انتخاب شد


ملک سلمان بعد از تکیه زدن به قدرت تلاش کرد و می کند گام به گام پسر جوانش را به تاج سلطنت نزدیک و نزدیک تر کند. اولین گام، انتصاب او به عنوان وزیر دفاع بود و گام دوم "جانشین ولیعهد" بود. گام سوم هم قطعا انتصاب او به عنوان ولیعهد است که در آینده انجام خواهد شد.

بنابراین در آینده پیش بینی می شود شاهزاده محمد بن نایف ولیعهد و وزیر کشور فعلی عربستان سعودی نیز جای خود را به پسر پادشاه خواهد داد البته نه در آینده ای نزدیک زیرا دولت فعلی عربستان سعودی برای مقابله با افراط گرایان اسلامی، القاعده و داعش نیازمند کارآمدی و تجربه 16 ساله محمد بن نایف در وزارت کشور است.

در عربستان سعودی در کنار عکس ملک عبدالعزیز (بنیانگذار حکومت)، به ترتیب تصاویر پادشاه، ولیعهد و جانشین ولیعهد نصب می شود و مردم و مسؤولان موظف به اعلام بیعت با آنها هستند و در مراسم های مذهبی به جان آنها دعا می شود.

بامداد روز چهارشنبه تصمیمات مهمی در عربستان سعودی گرفته شد تغییراتی که پس از مرگ ملکه عبدالله و اعلام آغاز به کار سلمان به عنوان پادشاه جدید، قطعا آنها را می توان مهمترین تغییرات در 4 ماه اخیر بعد از جابجایی پادشاه، توصیف کرد.


اما مهمترین دلیل و هدف این تغییرات بزرگ در عربستان سعودی چیست؟

پوست اندازی بزرگ

این تغییرات نشانه ادامه پوست اندازی بزرگ در عربستان سعودی است. این پوست اندازی از سحرگاه  روز سوم بهمن گذشته یعنی درگذشت ملک عبدالله و آغاز به کار پادشاه جدید ملک سلمان آغاز شد و هم اکنون بخش اعظم آن انجام شده است.

مهمترین هدف اصلی از این تغییرات، تبدیل ترکیب تیم فعلی قدرت در ریاض از " سنتی، محافظه کار و دفاعی" به "مدرن، جسور و هجومی" است.
در این پوست اندازی تلاش می شود با ورود وزیران جوان، مدرن و چابک در برابر هدف قرارگرفتن منافع ریاض و هم پیمانانش در منطقه از سوی ایران، واکنش سخت نشان داده شود.

تیم جدید قدرت در عربستان سعودی در مرحله پیش رو سعی خواهد کرد در سیاست های منطقه ای اش فعال تر و تاثیرگذارتر ظاهر شود؛ سعی خواهد کرد دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر را تقویت و گسترش دهد؛ سعی خواهد کرد از قدرت نظامی اش در منطقه استفاده بیشتری کند.


تیم جدید قدرت در ریاض تلاش می کند سیاست تهاجمی را در پیش بگیرد. تیم فعلی معتقدند ضعف تیم قبلی باعث شد عربستان سعودی نه تنها در صحنه های منطقه ای شامل عراق، لبنان، فلسطین و در راس آنها سوریه متحمل شکست شود بلکه از مرحله رویارویی منطقه ای با ایران به مرحله محاصره عربستان توسط ایران منتقل شوند.

تیم جدید قدرت در عربستان سعودی تلاش خواهد با ایجاد ائتلاف منطقه ای در برابر تهران، همه اختلافات را به سود این ائتلاف به کناری واگذارند.

در تغییرات جدید، دو نفر بیش از همه قدرت گرفتند. نخست محمد بن سلمان پسر پادشاه و وزیر دفاع که با حفظ سمت به عنوان جانشین ولیعهد منصوب شد و دوم عادل الجبیر (53 ساله) سفیر عربستان سعودی در آمریکا که به عنوان وزیر خارجه جدید جایگزین سعود الفیصل 75 ساله شد.

هر دو در حمله اخیر عربستان به یمن نقش پررنگی داشتند. محمد بن سلمان فرماندهی نظامی عملیات را برعهده داشت و عادل الجبیر هم سخنگوی دیپلماتیک عملیات. او نخستین فردی بود که بامداد 6 فروردین در کنفرانس مطبوعاتی در واشنگتن آغاز عملیات علیه یمن را اعلام کرد.

مهمترین پرونده سیاست خارجی عربستان سعودی در سال های اخیر سوریه بود و تمامی تلاش های این کشور نتوانست به هدف اصلی یعنی برکناری بشار اسد رئیس جمهوری سوریه از قدرت برسد. بشار اسد با حمایت همه جانبه و متنوع ایران بعد از 4 سال بحران همچنان در دمشق بر کرسی حکمرانی تکیه زده .

برای جبران این ناکامی اول باید مقصران را شناخت و یکی یکی قربانی کرد. قبل از این بندر بن سلطان (برادرزاده پادشاه و رئیس سازمان اطلاعات و امنیت) برکنار شد و هم اکنون سعود الفیصل قربانی دیگری است. فردی که 40 سال را در سمت وزیر خارجه سعودی گذراند و در این زمینه رکورددار است.

عربستان سعودی به دنبال شکل دهی تیم جدیدی است. تیمی به دور از محافظه کاری های معمول و شناخته شده هیات حاکمه سعودی ها، تیمی که بتواند در برابر چالش های منطقه ای و مهم ترین آن برنامه های منطقه ای ایران، سریع و تاثیرگذار واکنش نشان دهد.