نامهای بسیاری بر اداره پایتخت نه چندان قدیمی کشور میدرخشد. نامهایی که اکنون از آنان داستانهایی بر زبان است. بوذرجمهری نام یک خیابانی در حوالی بازار تهران نیست. نیکپی نام ساختمانی در خیابان ایرانشهر نیست. کرباسچی نام بزرگراههای تهران نیست. اینها شهرداران بزرگ تهران بودند. شهردارانی که روزگاری بر این شهر مدیریت کردهاند و روزگار به آنان آنقدر وفا کرد تا بتوانند اثری ماندگار از خود بر شهر بگذارند.
به گزارش بلدیه، حالا نوبت محمد باقر قالیباف است. شهرداری که در ماههای آینده رکوردی ماندگار از خود در اداره شهر ثبت خواهد کرد. این رکورد ربطی به فعالیتهای عمرانی ندارد. ربطی به ساخت بزرگراه و تونل ندارد. حتی در مورد کارهای نکردهاش در تهران نیست. محمد باقر قالیباف اگر تا مهر ماه بر کرسی شهرداری تهران تکیه زند (که به نظر می رسد این اتفاق بیفتد) طولانیترین زمان را در اداره پایتخت به نام خود ثبت خواهد کرد. اتفاقی که 56 شهردار و بلدیچی پیش از او نتوانستند رقم زنند. حتی کریم آقا بوذرجمهری یار غار رضا خان پهلوی هم نتوانست به رقم افسانه ای مدیریت بیش از 120 ماهه پایتخت برسند. قالیباف در آستانه ثبت یک رکورد تاریخی در مدیریت شهری تهران است.
این شهر در بیش از 230 سال پایتختی دگرگونیهای بسیاری داشت. رشد کرد و بزرگ شد و بیش از 48 پارچه آبادی را در دل خود جای داد. طرشت روزگاری نخستین منزلگاه سفر سلطان صاحب قران بود و امروز محلهای کوچک در دل ابرشهر تهران. بلدیه در کمتر از نیمی از روزگار پایتختی تهران حضور داشت. 108 سال فعالیت شهرداری در این شهر باعث رشد و توسعه کالبدی پایتخت شده است.
پیش از شکل گیری بلدیه، سلاطین قاجار نظارت مستقیم بر رشد و توسعه تهران داشتند. اما با ظهور بلدیه رشد پایتخت بر مبنای تصمیمات بلدیهچی و شهرداران این شهر بود. 57 شهردار در این مدت بر کرسی شهرداری تکیه زدهاند. تهران هم شهرداران یک ماه به خود دیده و هم شهردارانی که سالها بر این شهر حکم رانده اند. تا به امروز کریم آقا بوذرجمهری بود که به تنهایی یک دهه مدیریت بر تهران را در کارنامه کاری خود داشت. مردی که با قدرت رسیدن رضاخان پهلوی سکان اداره پایتخت را در دست گرفت و یک دهه در کنار او اداره تهران در اختیار گرفت و در نهایت به حکم و رای او از کار برکنار شد.
در این روزها اما این رکورد از دست کریم آقا بوذرجمهری در حال بیرون آمدن است. چرا که محمد باقر قالیباف شهریور ماه سال جاری به رقم یک دهه مدیریت پایتخت خواهد رسید و آنگونه که شواهد پیداست تنها رکورد دار مدیریت پایتخت خواهد شد.
از سال1286 که برای نخستین بار بلدیه در تهران تشکیل شد تا به امروز که 108 سال از تشکیل نهاد مدیریت شهری میگذرد، تهران57 شهردار بهخود دیده است؛ شهردارانی که گاه کمتر از یک ماه بر مسند شهرداری تکیه زدهاند و گاهی نیز بیش از 10سال سرنوشت این شهر را در دست داشتهاند. گاهی برخی از شهرداران را به دلیل مشکلات مالی از کار برکنار کردهاند و گاهی نیز برخی دیگر به بهانههای ناکارآمدی.
در تمام این 108سال اما تهران هر روز بزرگتر شده است. متوسط عمر مدیریت شهری تهران در طول این سده بالغ بر 22 ماه بوده است اما هیچکدام از این شهرداران 57گانه نتوانستند راه را بر گسترش این شهر ببندند. شهرداری تهران از سال1286 با میرزا عباسخان مهندس باشی کار خود را آغاز کرد و بعد از گذشت 108 سال هم اکنون محمد باقر قالیباف را به عنوان شهردار در حال فعالیت است.
10 سال مدیریت پایتخت
پیش از حضور قالیباف در شهرداری تهران، متوسط عمر مدیریت شهری پایتخت در حدود 20.7 ماه بود. این در حالی بود که حداقل زمان اجرای یک پروژه عمرانی در حال حاضر و با دانش امروزی در حدود 22 ماه است. بنابراین تصور اینکه این شهر چرا هر روز بیشتر گسترش می یافت و به این اندازه نامتوازن رشد کرد چندان عجیب نیست. شهرداران مختلف با سلایق گوناگون هر روز بر کرسی شهرداری تکیه میزدند و سیاستهایی متفاوت با پیشینیان خود به اجرا میگذاشتند. از اینرو تهران هیچگاه نتوانست طعم توسعه متوازن را به خود ببیند.
هنگامی که قالیباف در شهریورماه سال 84 به کرسی ساختمان بهشت تکیه زد، تصور همگان بر مدیریت 2 ساله او بود. اما زمان مدیریت شهردار مشهدی تهران در شورای شهر سوم تمدید شد و به 6 سال رسید تا شهردار تهران با تکیه بر اقداماتش بتواند یکی از وزنههای انتخابات ریاست جمهوری باشد. کمتر کسی تصور میکرد بعد از انتخابات ریاست جمهوری قالیباف را در کسوت شهرداری ببیند. اما شورای چهارم باز هم بر مدیریت قالیباف صحه گذاشت واو را برای چهارسال دیگر به عنوان شهردار انتخاب کرد.
عمر مدیریت شهری با این انتخاب اما افزایش قابل توجهی یافت. در حال حاضر متوسط عمر مدیریت شهری پایتخت به 22.7 ماه رسیده است. در واقع محمد باقر قالیباف با افزایش 10 درصدی به متوسط عمر مدیریت شهری، دست کم ثباتی به این مدیریت پایتخت داده است، آنهم با تکیه بر سیاست دوگانه توسعه پایدار و توسعه نامتوازن.
رکوردی دست نیافتنیشهریور ماه سال جاری شهردار تهران رکورد مدیریت شهری تهران را به نام خود ثبت خواهد کرد و از حریف سنتی اش کریم آقا بوذرجمهری سبقت خواهد گرفت. اگر دوره مدیریت محمد باقر قالیباف بر شهردرای تهران را چهار ساله بدانیم، آنگونه که شورای شهر میگوید، محمد باقر قالیباف به رکوردی خواهد رسید که تا سالها کمتر کسی میتواند به آن دست یابد.
محمد باقر قالیباف تنها در تهران بزرگراه نساخت. او تنها تونلهای شهری را احداث نکرد. او گامی بزرگ در ثبات مدیریت شهری برداشت. گامی که به افزایش 10 درصدی عمر مدیریت شهری تهران منتهی شد. اتفاقی که نیکپی و کرباسچی دو شهردار بد عاقبت اما خوشنام پایتخت هیچ گاه به مرزهای آن نزدیک هم نشدند.
.رتبه | نام شهردار | زمان مدیریت | مهمترین اتفاقات |
1 | کریم آقا بوذرجمهری | 120 ماه | احداث
بناهای ماندگاری از جمله، کاخ شهربانی، عمارت بلدیه، ساختمان پست، عمارت
قزاقخانه و سردر باغ ملی و شکل دهی به معماری نئوکلاسیک تهران |
2 | محمد باقر قالیباف | 117 ماه | تکمیل بزرگراهها- احداث تونلهای شهری- تکمیل برج میلاد- توسعه بوستانهای شهری |
3 | غلامحسین کرباسچی | 108 ماه | ساخت بزرگراههای پایتخت- احداث فرهنگسراها- توسعه مراکز خرید متمرکز مانند شهروند، میادین میوه و ترهبار |
4 | غلامرضا نیک پی | 89 ماه | ساخت استادیوم آزادی- ساخت برج آزادی- اولین طرح جامع تهران- ساخت اولین بزرگراههای پایتخت |