نگاهی به موقوفات ایرانیان در هند

ایرانیان در یک قرن اخیر ،بیش از صدها آپارتمان، مغازه، حسینیه، مسجد، زمین و مستغلات برای انجام امور خیریه در شهرهای مختلف هندوستان وقف کرده اند، که برخی از آنها در آستانه تخریب قرار دارد.

به گزارش ایرنا، هم اکنون بسیاری از این املاک به علت فوت وقف کنندگان و در مواردی نیز به علت نداشتن وارث و یا اختلاف بین وارثان و سوء استفاده برخی از مستاجران و پرداخت نکردن اجاره ، در حال نابودی است.

در 80 سال گذشته گروهی از ایرانیان مقیم هند با تشکیل انجمن هایی در صدد برآمدند که نیات خیرخواهانه صاحبان این موقوفات را پس از فوت آنها جامه عمل بپوشانند.

در بدو تاسیس این گونه انجمن ها ،اعضای آن همه ایرانی بودند ولی به مرور زمان به علت اقامت طولانی و برای برخورداری از حقوق شهروندی به عنوان یک ایرانی مقیم هند درآمدند.

ایرانیان از حدود یک قرن پیش با مهاجرت به هندوستان در شهرهای بمبئی ، پونا ،حیدرآباد ،کلکته و سایر شهرهای هند سکنی گزیدند.

این افراد به مشاغل چای فروشی، مغازه داری رستوران داری مشغول و با فعالیت، به کسب و پیشه ی خود رونق بخشیدند، برخی نیز با طی مدارج عالی تحصیلی به مشاغل علمی دست یافتند.

به غیر از زرتشتیان و یزدی ها که غالب جمعیت ایرانیان مقیم هند را تشکیل می دهند، تعدادی خانواده های شیرازی، بوشهری، شوشتری، لاری، کولی، ارمنی و یهودی از دیرباز در بمبئی سکونت داشته اند که آثار، ابنیه و اماکن وقف شده از قبیل قبرستانها، مساجد، حسینیه ها و مستغلات تجاری و مسکونی حاصل همت و تلاش آنهاست.

درسالهای گذشته همواره از سوی ایرانیان و دلسوزان، بر لزوم تلاش برای جلوگیری از تغییر کاربری و مصادره این املاک وقفی از سوی دولت و سودجویان تاکید شده است.

رییس سازمان اوقاف و امور خیریه سال گذشته در سفر به هندوستان با تعدادی از واقفان ایرانی دیدار و گفت وگو کرد و بر لزوم ساماندهی موقوفات در هندوستان تاکید کرد.

حجت الاسلام علی محمدی با اشاره به جایگاه وقف و واقفان در اسلام بر ضرورت دقت برای محافظت از موقوفات و هزینه کرد عایدات تاکید کرد.

وی با سفر به شهرهای دهلی نو، حیدرآباد و بمبئی از موقوفات ایرانیان دراین شهرها بازدید کرد.

**موقوفات و ابنیه ایرانیان

محمد حسین فروغی جداری در تحقیقی در خصوص موقوفات ایرانیان می نویسد: براساس شواهد و قراین موجود در بیشتر شهرهای هند، ایرانیان دارای موقوفات و ابنیه می باشند. در شهرهایی که ایرانیان هنوز در آنها زندگی می کنند تا آنجایی که مقدورات آنان اجازه داده در نگهداری موقوفات کوشیده اند.

وی می افزاید: درشهرهایی که به تدریج ایرانیان از آنها کوچ کرده اند بیشتر موقوفات دچار مشکلات شده است بدین صورت که یا به دست شیعیان هندی افتاده یا تحت نظر اوقاف استان مربوطه قرار گرفته است.

** موقوفات ایرانیان در بمبئی

در بمبئی دهها مغازه ، آپارتمان، حسینیه ،کلینیک درمانی از سوی خیرین وقف شده است که موقوفات حاجی زین العابدین شیرازی، حاج محمد حسن شیرازی ، شوشتری ها، موقوفات حضرت ابوالفضل(ع) ، زینبیه بربرعلی، موقوفات انجمن فتوت (یزدی ها)با بیش از 100 مغازه و واحد مسکونی از جمله موقوفات ایرانی ها دراین شهر است .

همچنین کلینیک درمانی ، دهها آپارتمان،مغازه و مستغلات از دیگر املاک وقف شده ایرانیان در شهر پونا است.

**اماکن و موقوفات در حومه ی دهلی

براساس گزارش تحقیقی که فروغی یکی از کارشناسان انجام داده است در دهلی موقوفاتی به نام ایرانیان وجود ندارد ولی بنا به اظهار معتمدین محل در شهرهای حومه ی دهلی موقوفاتی از ایرانیان از زمانهای قدیم به صورت حسینیه و مسجد باقی مانده است که به تدریج به دلیل مهاجرت ایرانیان از آن شهرها این اماکن یا به دست شیعیان هندی افتاده یا اینکه با نظارت اوقاف محل اداره می شود از جمله این موقوفات می توان به بزرگترین مجموعه ی معروف به بارگاه ائمه ی اطهار در شهر لکنو و حسینیه آصفیه اشاره کرد که در حال حاضر توسط اوقاف محل اداره می شود.

همچنین مدرسه علوم دینی علی بن ابی طالب (ع) در شهر بوپال هند نزدیک دهلی که ملحق به حسینیه ی شیعیان آن شهر است از موقوفات قدیم ایرانیان محسوب می شود .



**موقوفات در کلکته

حسینیه های بی بی انار، گل گوتی ،حاج محسن ،مسجد بصروی و چندین حسینه دیگر از جمله موقوفات ایرانیان در کلکته است.



**حیدرآباد

مجتمعی شامل حسینیه،کتابخانه،ساختمان حضرت ابوالفضل العباس(ع)،انجمن ایرانیان،قبرستان ایرانیان،حسینیه شیرازی،هتل وینسرمیز و مسجد عسگری از جمله موقوفات ایرانیان در حیدرآباد است .



**بنگلور

مجتمعی شامل مدرسه ،آپارتمان های متعدد در منطقه ریچ من تون بنگلور حدود 50 سال پیش از سوی مرحوم حاج علی رضا شیرازی وقف شده است .

این ملک نیز مشکل وقف نامه دارد و اماکن مسکونی با اجاره بسیار کم در اجاره افراد می باشد و به لحاظ مشکل بین وراث و متولیان در اداره این موقوفه، موجب سوء استفاده مستاجران شده است به گونه ای که تقریبا به صورت رایگان در این مجتمع سکونت دارند .



**بیمارستان امام خمینی

در سال 1982 به هنگام دیدار حضرت آیت الله خامنه ای از شهرستان علیپور هند به دلیل عدم وجود بیمارستان در آن شهرستان،ایشان دستور ساخت بیمارستان را صادر کردند.

این بیمارستان در زمینی به مساحت هشت هکتار که از سوی اهالی آن شهرستانی اهدا شده به زیر بنای 800 متر مربع احداث شده است.

در سال 1987 ساخت بیمارستان آغاز و در سال 1992 ساختمان آن پایان یافت و افتتاح شد. این بیمارستان با هیئت امنای 12 نفره اداره می شود.



**حوزه ی علمیه باقر العلوم

این حوزه علمیه با پنج هزار متر مربع چند سال پیش از سوی مقام معظم رهبری در علیپور ساخته شد و در سال 1998 افتتاح شد.

25 طلبه علوم دینی به طور شبانه روزی و 40 محصل به طور نیمه وقت در آن مشغول تحصیل هستند.



**مدرسه ی زینبیه

در سال 1994 از سوی مؤسسه ی انتشارات اسلامی امامی ها در بنگلور مدرسه ای اسلامی در سطح دبیرستان (دخترانه) و ابتدایی (پسرانه) در شهرستان علیپور تأسیس شد که مورد توجه خاص اهالی قرار دارد. این مدرسه زیر نظر حاج میرزا محمدمهدی رئیس این مؤسسه اداره می شود.

شایان ذکر است این مدرسه از نظر تجهیزات بسیار مجهز است و علاوه بر دروس دوره ی تحصیلی، دروس اسلامی نیز در آن تدریس می شود. محصلان آن همگی شیعه می باشند. تمثال مبارک حضرت امام خمینی (ره) در دفتر مدرسه و کلاسها نصب شده بود.

**بیت الزهرا

این مجتمع علوم دینی به مساحت یک هزار و 800 متر مربع در شهرستان علیپور از سوی یکی از افراد بانفوذ بنگلور به نام حاج آقا زکی باقری در حال احداث است که به دلیل پر هزینه بودن، ساختمان آن فعلا نیمه کاره مانده است.

آنچه که وجه اشتراک تمامی این موقوفات است بی توجهی به نگهداری و دریافت اجاره ناچیز است که می توان با همکاری نمایندگی ها جمهوری اسلامی اهتمام لازم برای حفظ و احیای ان صورت گیرد.