فاکس قرن بیستم؛ رویای سینما از تایتانیک تا آواتار

فاکس قرن بیستم گرچه در دوران حیات خود فراز و فرودهای زیادی داشته است ولی هنوز نبض تماشاگران و علاقمندان به سینما را در دست دارد و آثاری چون «آواتار» و «تایتانیک» در کارنامه‌اش می‌درخشد.

به گزارش مهر، سال ۱۹۹۲ «جو روث» که با تخصص خود در ساخت فیلم های پرفروشِ ارزان قیمت از فیلمنامه های مرجوعی سایر رقبا، فاکس قرن بیستم را دوباره به صدر استودیوهای سودآور صنعت سینما بازگردانده بود به نیت کار به عنوان تهیه کننده مستقل، کمپانی را ترک گفت.

با رفتن او بحران مدیریت در فاکس بالا گرفت و مشخص نبود چه کسی می بایست درباره موضوعات کلیدی فیلمسازی تصمیم آخر را بگیرد.

روپرت مرداک به عنوان رئیس هلدینگ عظیم «News Corporation» که فاکس قرن بیستم تنها یکی از دارایی های آن محسوب می شد گاه درباره مسائل جزیی استودیو دخالت می کرد تا جایی که او شخصا پروژه فیلم «مرد افتخار» استیون سیگال را که قرار بود اولین تجربه کارگردانی وی باشد، به دلیل افزایش بودجه ساخت معلق کرد.

«پیتر چرنین» مرد شماره ۲ «News Corporation» بعد از امتناع تهیه کنندگان فیلم Angie از بازنویسی فیلمنامه، پروژه را متوقف و تهیه کنندگان کار را عوض کرد و مدونا را که قرار بود ستاره فیلم باشد نیز اخراج کرد. حتی پدر «مکالی کالکین» پسر بچه پولساز فاکس و ستاره فیلم تنها در خانه (۱۹۹۰) با فشار خود و تهدید به توقف فیلمبرداری فیلم پسر خوب (۱۹۹۳) با بازی پسرش، مدیران کمپانی را مجبور کرد تا «کویین» خواهر ۸ ساله مکالی را هم به خدمت بگیرند.

این آشفتگی تا نیمه ۱۹۹۳ ادامه داشت تا اینکه «Bill Mechanic» به مقام مدیر عاملی کمپانی رسید. او که با یک پیشینه بسیار قوی در زمینه صنعت پخش فیلم و سرگرمی در والت دیزنی به فاکس آمده بود اوضاع آشفته کمپانی را سر و سامان بخشید. «مکنیک» نه تنها مسئول بخش فیلمسازی کمپانی بود بلکه وظیفه پخش، بازاریابی، شبکه نمایش خانگی و توسعه تلویزیون کابلی فاکس را هم بر عهده داشت.

پیش به سوی قله های افتخار

در طی هفت سالی که «مکنیک» بر مسند ریاست بود فاکس با قدرت تمام به حکمرانی بر گیشه های سراسر دنیا پرداخت. اولین درخشش در دوره مدیریت جدید با اکران فیلم سرعت (۱۹۹۴) با بازی کیانو ریوز و سندرا بولاک اتفاق افتاد. «سرعت» که نظر موافق منتقدان را هم به عنوان اکشنی پرهیجان و متفاوت از کلیشه های تعقیب و گریز جلب کرده بود با تنها ۳۰ میلیون دلار بودجه ساخت، بیش از ۳۵۰ میلیون دلار فروش جهانی داشت.

درخششی که نویدبخش آغاز یک دوره طلایی بود. فاکس در سه سال پیاپی ۱۹۹۵، ۱۹۹۶ و ۱۹۹۷ عنوان پرفروشترین فیلم سال را به دست آورد.

سری فیلم های موفق «جان سخت» هنوز محبوب دوست دارانش بود و جان سخت ۳ (۱۹۹۵) با بازی بروس ویلیس بیش از ۳۵۰ میلیون دلار فروش کرد و پرفروش‌ترین فیلم سال شد. موفقیتی که ۱۲ سال بعد با جان سخت ۴ (۲۰۰۷) و یک روز خوب برای جان‌سخت (۲۰۱۳) کم و بیش تکرار شد.

سال بعد نوبت فیلم علمی- تخیلی روز استقلال (۱۹۹۶) از رولند اِمریش، کارگردان و نویسنده آلمانی بود. بعد از موفقیتی که امریش با فیلم استارگیت (۱۹۹۴) در متروگلدن مایر داشت تصمیم به ساخت فیلمی درباره برخورد موجودات فضایی با ساکنان کره زمین گرفت. فیلم درباره گروهی زنده مانده از انسان ها پس از یورش فرازمینی هاست که در صحرای نوادا گرد یکدیگر جمع شده اند تا ترتیب یک ضد حمله علیه آنان را در روز ۴ جولای - روز استقلال ایالات متحده آمریکا - بدهند.

«روز استقلال» به دومین فیلم پرفروش تاریخ سینما تا آن زمان تبدیل شد و بیش از ۸۱۵ میلیون دلار فروش کرد. قرار است سال ۲۰۱۶ و بیست سال بعد از اکران نسخه اولیه دنبال دیگری از این فیلم با عنوان « Independence Day: Resurgence» بر روی پرده سینما بیاید.

سال ۱۹۹۸ اما داستان دیگری داشت و فاکس یکی از شاهکارهای صنعت سینمای جهان را روانه سالن ها کرد. «تایتانیک» (۱۹۹۸)؛ فیلمی عاشقانه و حماسی به کارگردانی جیمز کامرون و بازی لئوناردو دی کاپریو و کیت وینسلت که روایتی بود از کشتی «RMS Titanic» که بزرگترین کشتی ساخته شده به دست انسان در زمان خودش بود و در نیمه شب ۱۵ آپریل ۱۹۱۲ در اولین سفر خود از بندر سات همپتون انگلیس به نیویورک با کوه یخ برخورد کرد و از ۲۲۰۰ مسافر آن که برخی از آنان ثروتمندترین مردمان کره زمین بودند، بیش از ۱۵۰۰ نفر غرق شدند و یکی از تراژیک ترین حوادث دریایی تاریخ رقم خورد.


«تایتانیک» رکوردهای عجیب و غریبی از خود به جا گذشت. فیلمی با بیش از دو سال پیش‌تولید که شامل به کارگیری جیمز کامرون از مدرن ترین تجهیزات آن زمان برای رفتن به زیر آب و مشاهده بقایای تایتانیک از نزدیک تا بازسازی کامل این کشتی افسانه ای بر اساس نقشه های فنی شرکت سازنده تایتانیک «Harland and Wolff» می شد.

جیمز کامرون عملا تایتانیک را از نو و به ابعاد واقعی آن ساخت. با کمک «پیتر لامونت» طراح صحنه مشهور، دکوراسیون داخلی کشتی دقیقا بر اساس نقشه هایی که تا آن زمان گمان می رفت نابود شده اند و تصاویر به جا مانده بازسازی شد. اتاق ها، دیوارهای چوبی، سقف، موکت ها، اسباب و اثاثیه ها و هر جزئیات دیگری که می شد فکرش را کرد از بهترین مواد و مصالح موجود ساخته و در انتهای فیلم غرق شدند! حتی یک مربی تمام وقت استخدام شد تا نحوه رفتار و حرکت طبقه های مختلف اجتماعی آن دوره را به گروه بازیگری آموزش دهد.

 فاکس ۱۶۰ هزار متر مربع از سواحل روساتوریوی مکزیک را خریداری کرد و یک استودیوی فیلمسازی را در آن جا به راه انداخت و از مخازن آبی با گنجایش ۱۹ میلیون لیتر مکعب آب استفاده کرد تا تایتانیک را در آن غرق کند.

همه این موارد و بسیاری جزئیات دیگر هزینه ساخت این فیلم افسانه ای را تا ۲۰۰ میلیون دلار بالا برد و پر هزینه ترین فیلم تاریخ سینما تا آن زمان شد.

اما این تلاش ها بی نتیجه نماند و با اکران فیلم در دسامبر ۱۹۹۷ موجی از هیجان در دنیا راه افتاد. سینماها برای این فیلم ۳ ساعت و ۱۴ دقیقه ای اکران ویژه نیمه شبی ترتیب دادند و سالن های سینما تا ساعت ۳ بعد از نیمه شب پر بودند. طبق آمار بیش از ۲۰ درصد تماشاچیان تایتانیک را بیش از یک بار در سالن های سینما دیدند تا جایی که این فیلم بیش از ۱۰ ماه بر پرده های سینما بود. تایتانیک در ۱۵ هفته متوالی رتبه نخست جدول فروش سینماهای آمریکا را دراختیار داشت؛ رکوردی که تاکنون برای هیچ فیلمی در تاریخ تکرار نشده است.

تایتانیک در مجموع بیش از یک میلیارد و هشتصد میلیون دلار در سرتاسر جهان فروش کرد و تا ۱۲ سال بعد که دوباره جیمز کامرون و فاکس دست به خلق شاهکار دیگری یعنی آواتار (۲۰۰۹) زدند، پرفروش ترین فیلم تاریخ سینما بود. سال ۲۰۱۲ با اکران نسخه سه بعدی تایتانیک ۳۵۰ میلیون دلار دیگر بر این آمار افزوده شد تا دومین فیلم تاریخ سینما باشد که از مرز دو میلیارد دلار فروش گذشته است. تایتانیک سیلی از جوایز در سراسر دنیا را نصیب خود کرد و در ۱۴ بخش نامزد جایزه اسکار و در ۱۱ بخش برنده آن شد.

در پی این موفقیت‌های خیره کننده فاکس قرن بیستم در سال ۱۹۹۸ رتبه اول سهم فروش جهانی را در اختیار داشت. در طی مدیریت «Bill Mechanic» فاکس ده ها فیلم پرفروش دیگر نیز تولید کرد. فیلم هایی چون آناستازیا (۱۹۹۷)، دکتر دولیتل (۱۹۹۸)، جنگ ستارگان اپیزود اول: تهدید شبح (۱۹۹۹)، دورافتاده (۲۰۰۰) با بازی تام هنکس و مردان X در سال ۲۰۰۰ که اولین فیلم از سری فیلم های X-men بود.

اما رابطه بین بیل مکنیک و روپرت مرداک به این اندازه موفقیت آمیز پیش نرفت. مرداک از فضای سیاه بعضی از تولیدات فاکس مثل باشگاه مشت زنی (۱۹۹۹) به کارگردانی دیوید فینچر و یا ساحل (۲۰۰۰) ناراضی بود. علاوه بر این برخی از محصولات آن ها همچون آنا و شاه (۱۹۹۹) انتظارات را برآورده نکردند و یا حتی مانند Titan A.E -که با بودجه ساخت ۹۰ میلیون دلاری تنها ۳۵ میلیون دلار فروش کرد-  شکست سختی در گیشه خوردند. تیرگی روابط در نهایت در اواخر سال ۲۰۰۰ باعث استعفای اجباری بیل مکنیک از فاکس شد و وی جای خود را به مدیریت اشتراکی «Jim Gianopulos» و «Tom Rothman» داد.

اما در یک دهه و نیم گذشته فاکس نوار موفقیت های خود را همچنان ادامه داده است. کمپانی بعد از شکست سنگین Titan A.E که دومین فیلم بلند انیمیشن آنها بعد از آناستازیا بود، استودیوهای انیمیشن خود را بست و توجه خود را معطوف به استودیوی انیمیشن کامپیوتریBlue Sky  کرد. استودیوی انیمیشنی که از ۱۹۹۷ به مالکیت فاکس درآمده بود و اینکه وظیفه انیمیشن سازی کمپانی به آن ها سپرده شده بود. فاکس با Blue Sky Studios به مراتب توفیق بیشتری داشت و انیمیشن های آن ها همچون چون عصر یخبندان (۲۰۰۲) که سه دنباله دیگر طی این سال ها بر آن ساخته شد، روبات ها (۲۰۰۵)، حماسه (۲۰۱۳) و ریو (۲۰۱۴) توانستند با رقبای خود در پیکسار و دریم ورکز مبارزه کنند و میلیون ها دلار ذخیره نقدی برای کمپانی به ارمغان بیاورند.

در حوزه فیلم نیز آنها کارهای خارق العاده خود را ادامه دادند. سری فیلم های مردان X از سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴، اکشن علمی تخیلی من،روبات (۲۰۰۴) با بازی ویل اسمیت، درام موزیکال سر به راه باش (۲۰۰۵) با بازی واکین فینیکس در نقش جانی کَش ستاره موسیقی کانتری، کمدیِ رمانتیک خانم و آقای اسمیت (۲۰۰۵) با بازی برد پیت و آنجلینا جولی که سر آغاز عشق و در نهایت ازدواج این دو با هم بود، شیطان پرادا می‌پوشد (۲۰۰۶) با بازی مریل استریپ، فیلم فانتزی شب در موزه (۲۰۰۶) با بازی بن استیلر، کمدی-درام جونو (۲۰۰۷)،  تریلر روانشناسانه-ترسناک قوی سیاه (۲۰۱۰) به کارگردانی دارن آرونوفسکی، زندگینامه لینکلن (۲۰۱۲) به کارگردانی استیون اسپیلبرگ و زندگی پی (۲۰۱۲) به کارگردانی آنگ لی همگی بخشی از فیلم های بسیار پرفروشی هستند که فاکس قرن بیستم تولید یا پخش آن ها را برعهده داشته است.

اما نقطه اوج سال های اخیر آواتار (۲۰۰۹) ساخته کارگردان افسانه ای جیمز کامرون است که دوازده سال بعد از تایتانیک دوباره صنعت سینما را مبهوت خود کرد. داستان در مورد گروهی از فرازمینی های شگفت انگیز است که در یکی از قمرهای پرشکوه و قابل زیست ستاره آلفای قنطورس سکنی دارند. جیمز کامرون نگارش فیلمنامه «آواتار» را در سال ۱۹۹۴ آغاز کرد و قرار بود بنا بر برنامه‌ریزی ها ساخت آن در سال ۱۹۹۹ و بعد از تایتانیک آغاز شود، اما به تشخیص کامرون که تکنولوژی مورد نیاز برای ساخت فیلم هنوز اختراع نشده پیش تولید فیلم تا سال ۲۰۰۵ متوقف ماند.

«آواتار» با بودجه ساختی نزدیک به ۲۴۰ میلیون دلار از پیشرفته ترین تجهیزات سینمایی برخوردار بود و کاملا به صورت سه بعدی فیلمبرداری شد. تکنیک ها و استانداردهای به کار رفته در فیلم آن قدر پیچیده اند که برخی سینماها در آمریکا و سایر نقاط جهان برای اکران آن مجبور به ارتقای سیستم های پخش خود شدند. «آواتار» در گیشه همچون یک جادو عمل کرد و نزدیک ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار فروش کرد. رکوردی خیره کننده که عنوان پرفروشترین فیلم همه دوران ها را برایش به ارمغان آورد. قرار است سه دنباله بر «آواتار» ساخته و از ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ اکران شوند.

فاکس قرن بیستم نام پر افتخاری است که با همت مردمانی بلندپرواز و توانا پر و بال گرفت و با ده ها زیر مجموعه خود همچنان به پیش می تازد و با کوله باری از تجربه که از پی ده ها سال فراز و فرود می آید نبض تماشاگران و شیفتگان پرده نقره ای در سراسر دنیا را در اختیار دارد.